Điện Biên: Quy hoạch phân bổ tài nguyên nước mặt giai đoạn 2016-2025

Ông Mùa A Sơn, Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh phát biểu tại kỳ họp.

Tại phiên họp, Sở TN&MT tỉnh Điện Biên đã trình Tờ trình về việc phê duyệt dự án Quy hoạch phân bổ tài nguyên nước mặt tỉnh Điện Biên đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035.

Điện Biên có cánh đồng Mường Thanh rộng lớn, được coi là vựa lúa của vùng Tây Bắc nên tài nguyên nước có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, đặc biệt là tài nguyên nước mặt - nguồn cấp chính cho các cánh đồng ở Điện Biên.

Tiềm năng nước mưa trên địa bàn tỉnh khoảng 15,88 tỷ m³/năm, tổng lượng dòng chảy hàng năm trên toàn tỉnh Điện Biên là 42,95 tỷ m³/năm. Trong đó nhận từ sông Đà phần ngoại tỉnh là 35,35 tỷ m³/năm, lượng dòng chảy sinh ra trên địa bàn nội tỉnh là 7,60 tỷ m³/năm.  

Tài nguyên nước mặt chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu sử dụng nước của tỉnh Điện Biên với tỷ lệ 90%, phục vụ cho nhu cầu của tất cả các ngành sinh hoạt, công nghiệp, thủy điện, nông nghiệp, du lịch... Trong khi đó, nhu cầu sử dụng nước gia tăng trong giai đoạn tới, gây sức ép lớn lên tài nguyên nước mặt. Kết quả tính toán cân bằng nước của dự án quy hoạch tổng thể thủy lợi tỉnh Điện Biên giai đoạn 2006 - 2020 cho thấy: Đến năm 2020, khu vực thuộc lưu vực sông Mê Kông sẽ xảy ra thiếu nước nghiêm trọng vào các tháng trong mùa khô từ tháng 1 đến tháng 4.

Bên cạnh đó, công tác cấp phép khai thác, sử dụng nước mặt cho các công trình thủy lợi, thủy điện trên địa bàn tỉnh Điện Biên còn nhiều hạn chế. Để việc cấp phép được hiệu quả, cơ quan quản lý tài nguyên nước phải nắm được nhu cầu sử dụng tài nguyên nước mặt của các ngành, phải phân vùng mục đích khai thác, sử dụng các nguồn nước mặt nhằm phân bổ, quản lý và sử dụng nguồn tài nguyên nước một cách hợp lý, hiệu quả và bền vững.

Quy hoạch phân bổ tài nguyên nước mặt tỉnh Điện Biên đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 nhằm xác định các tồn tại, các vấn đề trong khai thác, sử dụng, phát triển tài nguyên nước mặt. Qua đó, đề xuất các giải pháp quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên nước mặt nhằm phát triển bền vững tài nguyên nước mặt, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Điện Biên đến năm 2025, tầm nhìn 2035.

Với mục tiêu phân bổ và chia sẻ tài nguyên nước mặt hài hòa, hợp lý giữa các ngành, các địa phương, ưu tiên sử dụng nước cho sinh hoạt, sử dụng nước mang lại giá trị kinh tế cao, bảo đảm dòng chảy môi trường; đảm bảo duy trì dòng chảy tối thiểu mùa cạn trên sông, suối; cấp phép khai thác sử dụng nước mặt cho 50% cơ sở đang khai thác sử dụng nước mặt trong diện phải có giấy phép. Phấn đấu đến năm 2035, 100% công trình khai thác nước mặt tập trung đều được kiểm soát khai thác về chất lượng, lưu lượng khai thác, sử dụng...

Đánh giá về tổng lượng tài nguyên nước mặt, tỉnh Điện Biên có lượng tài nguyên nước mặt đủ đáp ứng cho các nhu cầu khai thác của tỉnh, với tổng lượng dòng chảy sản sinh trên địa bàn là 7,5 tỷ m³/năm thì vẫn đáp ứng được cho nhu cầu sử dụng nước của tỉnh trong giai đoạn tới. Năm 2015 nhu cầu sử dụng nước của tỉnh là 225,27 tỷ m³/năm. Dự kiến năm 2020 tăng lên 269,71 tr.m³/năm, năm 2025 tăng lên 305,59 tr.m³/năm, năm 2030 tăng lên 347,29 tr.m³/năm, năm 2035 tăng lên 397,01 tr.m³/năm

Về nguyên tắc phân bổ tài nguyên nước mặt: Điện Biên xác định ưu tiên cấp nước theo hiệu quả kinh tế sử dụng nước cao nhất; sau khi đã cấp đủ nước cho sinh hoạt, lượng nước còn lại sẽ được phân bổ theo mức đảm bảo cấp nước thiết kế của các ngành dùng nước trên cơ sở của tần suất lượng nước đến; cấp nước theo tỷ lệ đã được phân bổ: Sau khi đã cấp đủ cho sinh hoạt, lượng nước còn lại sẽ được phân bổ theo tỷ lệ cho các ngành dùng nước trên cơ sở tỷ lệ phân bổ đã được quy định trong tình huống đủ nước; Ưu tiên cấp nước theo mục tiêu ổn định chính trị - xã hội, xóa đói giảm nghèo...

Kết luận nội dung này, ông Mùa A Sơn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên đề nghị: Cơ quan chủ trì là Sở TN&MT tỉnh Điện Biên cần phối hợp với đơn vị tư vấn tiếp thu các ý kiến, cập nhật thêm số liệu mới; tiếp tục rà soát lại các quy định của Nhà nước, của Bộ, quy hoạch chung về tài nguyên nước mặt có thể cả nước mưa, nước ngầm trên địa bàn tỉnh.

Sở TN&MT tỉnh Điện Biên cần xác định, cập nhật đề xuất thêm các nội dung liên quan đến vấn đề phát triển kinh tế - xã hội để từ đó tính ra được chi phí từng hạng mục làm cơ sở nghiên cứu. Đối với Quy hoạch bám sát vào số liệu (nhất là số liệu từ năm 2015), Nghị quyết, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh... nhanh chóng hoàn thiện đề án quy hoạch để trình UBND, trình HĐND tỉnh tại kỳ họp tới.

Hà Thuận