Ngày 26/8/1998, UBND thị xã Hội An (nay là TP. Hội An) chính thức phê duyệt đề án “Nghiên cứu, phục hồi ngày phố cổ tại khu phố cổ Hội An”, sau này gọi là “Đêm phố cổ”. Mục đích của đề án nhằm từng bước phục hồi cảnh quan, nét sinh hoạt văn hóa truyền thống của cư dân phố cổ xưa (đầu thế kỷ XX), cũng như tăng cường quảng bá những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc đến với du khách trong và ngoài nước.
Quá trình 20 năm thực hiện, “Đêm phố cổ” thường xuyên được nghiên cứu, bổ sung, nâng cấp về quy mô, đa dạng các hoạt động nên đã không ngừng nâng cao được giá trị, tạo ấn tượng tốt đẹp đối với du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài và đã trở thành sản phẩm du lịch nổi bật, đặc sắc của Hội An, là món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân Hội An.
Việc đưa các hoạt động văn hóa, nghệ thuật truyền thống như hát hò khoan đối đáp, hát dân ca… kết hợp với các trò chơi dân gian đã thực sự tạo ra bữa tiệc văn hóa phong phú, đặc sắc hấp dẫn người xem ở mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp. Riêng nghệ thuật hô hát Bài Chòi đã được Unesco công nhận là “Văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại”. Đây cũng chính là cách để Hội An bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa một cách khéo léo, nhẹ nhàng nhưng hiệu quả mang lại rất thiết thực.
Theo báo cáo đánh giá tại Hội nghị thì, qua 20 năm phục dựng, phát triển, thành phố đã tổ chức được 230 “Đêm phố cổ” định kỳ tái hiện đêm phố cổ Hội An đầu thế kỷ XX đã thu hút hơn 1triệu du khách trong và ngoài nước tham gia, trở thành một thương hiệu du lịch văn hóa nổi tiếng thế giới. Điều này được biểu hiện rõ nét thông qua số lượng du khách nước ngoài đến Hội An lưu trú, tham quan ngày càng tăng cao trong những năm gần đây, tạo được một sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn và có chỗ đứng vững chắc qua việc Tour du lịch “Đêm phố cổ” liên tục xuất hiện trên các các tờ báo, các hãng truyền thông lớn, trên các Website du lịch nổi tiếng thế giới như: Hãng truyền hình NHK (Nhật Bản), Asiana Airline (Hàn Quốc), Channel New Asia (Singapore), BBC (Hoa Kỳ)… “Đêm phố cổ” cũng đã góp phần quan trọng cho các danh hiệu, giải thưởng do các tổ chức du lịch, các tạp chí, các tờ báo danh giá của thế giới bình chọn cho Hội An như: “Thành phố lễ hội”, “Tốp 10 thành phố Châu Á được yêu thích nhất”, “Tốp 15 thành phố được yêu thích nhất thế giới”, “Tốp 15 thành phố hấp dẫn nhất thế giới”… Và điều quan trọng là, người dân thành phố đã nhận thức được giá trị văn hóa truyền thống chính là nguồn tài nguyên quý giá cần phải chăm chuốt, giữ gìn, phát huy, khai thác tạo nên giá trị kinh tế lớn, bảo đảm cho thành phố phát triển bền vững và đúng hướng.
Phải khẳng định rằng, sự thành công của “Đêm phố cổ” là nỗ lực, tâm huyết của chính quyền và nhân dân Hội An. Với hàm lượng và chất lượng văn hóa đặc sắc thể hiện qua không gian tổ chức và nội dung hoạt động phong phú, đa dạng mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống đặc thù của Hội An. Ngoài ra, “Đêm phố cổ” đã thường xuyên trở thành địa điểm hoạt động phục vụ công tác đối ngoại của Việt Nam và cũng là địa điểm tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo quốc tế quan trọng mà Việt Nam đăng cai.
Ngoài những thành công mà “Đêm phố cổ” đạt được trong 20 năm qua, tại Hội nghị lần này, chính quyền Hội An cũng đã thẳng thắn nhìn nhận, đánh giá thực tế những mặt còn hạn chế trong không gian và ngay cả những nội dung hoạt động vẫn còn những hạt sạn, những biểu hiện, hành vi, những thái độ chưa đẹp gây ảnh hưởng nhất định đến mục đích xây dựng “Đêm phố cổ” trở thành sản phẩm văn hóa du lịch mang tầm thế giới.
Phải khẳng định, thành công của “Đêm phố cổ” sau 20 năm triển khai thực hiện là một chủ trương đúng hướng của Hội An, góp phần tạo nên một sản phẩm du lịch độc đáo của di sản văn hóa thế giới Đô thị cổ Hội An mang tầm thế giới; góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể, các loại hình văn hóa, nghệ thuật dân gian phục vụ nhu cầu đời sống tinh thần cho người dân và du khách. Đồng thời tạo điều kiện cho người dân địa phương được hưởng lợi từ các hoạt động dịch vụ, tăng thu nhập nâng cao chất lượng cuộc sống.
