Đầu xuân xem đánh bài chòi ở cầu ngói Thanh Toàn

Để giữ gìn và phát huy nét đẹp truyền thống, văn hóa của ngày xuân; đến hẹn lại lên, lễ hội bài chòi tiếp tục được tổ chức trong những ngày Tết Âm lịch bên cạnh cầu ngói Thanh Toàn (xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế). Được biết, tại Thừa Thiên Huế hiện nay chỉ còn làng Thanh Thủy Chánh (xã Thủy Thanh) là nơi duy nhất còn duy trì được hội bài chòi...

Bao giờ cũng thế, hội bài chòi dễ nhận ra bởi khung cảnh hội làng với hình ảnh những chòi tranh được dựng lên; bởi sự đông vui, nhộn nhịp của chốn làng quê ngày thường vốn trầm tĩnh, yên lặng.

Theo ghi nhận của PV, hội bài chòi Tết Mậu Tuất năm nay ở cầu ngói Thanh Toàn thu hút hàng ngàn bà con dân làng cùng du khách thập phương đổ về tham gia. Mọi ngã đường đều chật đông người.

Người chơi bài được ngồi trong các chòi dựng bằng tre và lợp tranh, gồm 10 chòi được đặt ở hai bên và một chòi trung tâm được đặt ở giữa, phía trên cùng là bàn điều khiển. Mỗi hội bài được chia thành 9 ván, mỗi ván người chơi phải đánh hết 5 quân bài, kết thúc mỗi ván người thắng sẽ được cắm một cờ vào chòi của mình và nhận số tiền thưởng.

Bài chòi có mặt ở nhiều tỉnh miền Trung chứ không phải là của riêng xứ Huế. Tuy vậy ở vùng đất Thần kinh xưa, bài chòi vẫn mang những nét riêng thật đặc sắc. Nó không chỉ nằm ở một vài khác biệt về thể thức và số lượng người chơi, mà chủ yếu là ở nội dung câu hò và điệu hò.

Khi cuộc chơi bắt đầu, cả một khúc sông gần cầu ngói Thanh Toàn rộn rã tiếng cười nghiêng ngả bởi các câu hò dí dỏm. Ngoài người chơi, còn có một “ekip” đội ngũ người điều khiển gồm người phát bài, gom bài, người trao cờ, thu- chung tiền.

Một nét độc đáo của lễ hội này nữa chính là những câu vè, điệu hò gần gũi của người rao bài (do những bậc cao niên trong làng đảm nhận) từ những câu ca dao xưa để lại hoặc tự phóng tác, sáng tác như: “Không ngon cũng bánh lá gai/ Dù anh có dại cũng trai học trò”; “Đi mô cắp tráp đi hoài/ Cử nhân không phải, tú tài cũng không”; “Vai mang bị bạc kè kè/ Nói bậy nói bạ nẫu nghe ầm ầm”; “Ra đi mẹ đã dặn rồi, khi mô có gánh nước thì nhớ súc ghè cả con quăn”...

Chị Nguyễn Thu Sang (đến từ TP. HCM) hào hứng cho biết: “Tết này tôi cùng chồng và hai con ra Huế du xuân nên có dịp ghé cầu ngói Thanh Toàn. Ở đây đông vui hơn khi có trò chơi bài chòi này. Tôi cũng có chơi vài hội và khi nghe những điệu hò thì thấy thật gần gũi, thân quen. Tôi rất thích...”.

Ban tổ chức thông tin sẽ khép lại hội bài chòi vào ngày mùng 6 Tết, tuy nhiên nếu người chơi còn có nhu cầu, ban tổ chức sẽ kéo dài hoạt động này thêm ít ngày nữa.

Không chỉ có hội bài chòi, tại cầu ngói Thanh Toàn còn có một số trò chơi hấp dẫn khác như bắn bóng được quà và rất nhiều món ăn quê ngày Tết được bày bán xung quanh khiến ai ai cũng thích thú... Bài chòi còn được tổ chức với quy mô nhỏ hơn ở nhiều địa phương khác trong tỉnh Thừa Thiên Huế trong những ngày Tết này.

Việc tổ chức, giữ gìn và phát huy lễ hội bài chòi sẽ góp phần bảo tồn các lễ hội văn hóa dân gian truyền thống, đồng thời giúp người dân làng quê quanh năm vất vả với công việc đồng áng có những phút giây thư giãn thoải mái trong những ngày xuân...

Được biết vào tháng 12/2017 vừa qua, UNESCO đã công nhận “Nghệ thuật Bài Chòi Trung bộ Việt Nam” là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.