Còn “lỗ hổng” trong quản lý
Sông Krông Nô là ranh giới giữa 2 tỉnh Đắk Nông và Đắk Lắk. Tại Đắk Nông, sông Krông Nô chảy qua địa phận huyện Krông, là khu vực có trữ lượng cát xây dựng lớn, cung cấp nguyên liệu chủ yếu phục vụ hoạt động xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Hiện tại, UBND tỉnh Đắk Nông đã cấp 7 giấy phép khai thác cát cho 7 doanh nghiệp (DN) với sản lượng khai thác từ 14.000 - 40.000m3/năm. Qua thanh tra, kiểm tra, Sở TN&MT Đắk Nông đã xác định có 5/7 DN đang tiến hành khai thác, 1 DN đang tạm dừng khai thác và 1 DN chưa tiến hành khai thác cát.
Cảnh sát Giao thông đường thủy - Công an tỉnh Đắk Nông tuần tra, xử lý tàu vi phạm “hút” cát.
Mới đây, qua kiểm tra thực tế, đoàn công tác của UBND tỉnh Đắk Nông đã phát hiện có 4 DN lắp đặt trạm cân, camera giám sát không gần vị trí cổng, trên tuyến đường ra, vào bãi chứa cát… nên không bảo đảm cho việc giám sát khối lượng cát tiêu thụ thực tế.Theo ông Ngô Đức Trọng - Phó Cục trưởng Cục Thuế Đắk Nông, để các DN tự giám sát bằng hệ thống trạm cân, camera theo kiểu “tự nguyện” rõ ràng là kém hiệu quả. Vì vậy, tỉnh cần giao việc giám sát cho cơ quan Nhà nước thực hiện giám sát và chịu trách nhiệm. Như vậy, việc kiểm soát hoạt động khai thác cát của DN mới đạt hiệu quả, góp phần quản lý tốt về an ninh trật tự tại địa phương.
“Việc lắp đặt hệ thống giám sát sản lượng khai thác cát trước hết là để đảm bảo vấn đề an ninh nông thôn. Hệ thống này cũng sẽ là căn cứ để phục vụ cho các đơn vị khi triển khai các giải pháp chống thất thu thuế. Tỉnh Đắk Nông cũng đã đồng ý cho phép UBND huyện Krông Nô khảo sát, lắp đặt hệ thống camera thực hiện giám sát theo thẩm quyền. Quan điểm của UBND tỉnh là xử lý nghiêm đối với các trường hợp vi phạm, đồng thời đẩy mạnh công tác quản lý, giám sát đối với hoạt động khai thác khoáng sản nói chung cũng như khai thác cát nói riêng trên toàn tỉnh”.
Ông Lê Trọng Yên - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông
Liên quan đến vấn đề này, ông Võ Văn Minh - Phó Giám đốc Sở TN&MT Đắk Nông cho biết: Sở TN&MT đã phát hiện và tham mưu UBND tỉnh Đắk Nông yêu cầu 4 DN phải di dời trạm cân, camera giám sát ra vị trí thuận tiện cho việc giám sát. Đồng thời, yêu cầu các DN phải lưu trữ và kết nối truyền dữ liệu trạm cân, camera giám sát về Sở TN&MT, Sở GTVT, UBND huyện Krông Nô và Cơ quan Thuế Đắk Nông trong tháng 11/2021. Tuy nhiên, đến giữa tháng 2/2022, mới chỉ có 1/4 DN hoàn thành việc di dời trạm cân, camera; 3 DN còn lại vẫn chưa thực hiện theo yêu cầu của tỉnh.
Nguy cơ thất thu ngân sách
Theo đánh giá của tỉnh Đắk Nông, các DN khai thác cát trên sông Krông Nô cơ bản chấp hành nội dung của giấy phép. Trong đó, các DN khai thác đúng vị trí, diện tích, độ sâu được phép. Việc thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất được triển khai đúng quy định. Cả 5 DN đang hoạt động khai thác cát đều có số liệu thực hiện nghĩa vụ tài chính. Tuy nhiên, số liệu thực hiện nghĩa vụ tài chính của các DN này đều chưa đạt công suất khai thác theo giấy phép khai thác được cấp. Có thời điểm, nhiều DN có công suất khai thác hằng năm chỉ đạt dưới 20% so với giấy phép được cấp.
Nhiều tàu không số “rút ruột” sông Krông Nô, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng chảy tuyến sông này
Việc kiểm tra, giám sát sản lượng khoáng sản khai thác nhằm chống thất thu thuế đã được quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản. Theo Đại tá Nguyễn Tường Vũ - Phó Giám đốc Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đắk Nông, nếu không có cơ quan chức năng giám sát camera về sản lượng tiêu thụ thì chắc chắn sẽ thất thu thuế. Theo nắm bắt của lực lượng Công an, có tình trạng DN lắp đặt camera và trạm cân một nơi, nhưng xe chở cát lại đi đường khác. Nếu lực lượng chức năng làm nghiêm, thậm chí có DN có thể bị xử lý hình sự.
Liên quan đến việc giám sát sản lượng khai thác cát, ông Trần Đăng Ánh - Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Nô, cho biết: UBND huyện sẽ đề xuất UBND tỉnh Đắk Nông bố trí kinh phí để huyện Krông Nô tự khảo sát và triển khai lắp đặt hệ thống camera. “Địa phương có các lực lượng như: Công an, Thuế… để theo dõi, bảo vệ. Hệ thống camera này không chỉ giúp cho các cơ quan quản lý tốt hoạt động khai thác cát mà còn giám sát vấn đề an ninh trật tự tại địa phương”, ông Ánh cho hay.
