Đắk Lắk: "Suýt" vào tù vì bị xử oan sai

“Bỗng dưng” bị phạt tù

Vào tháng 3/2004, gia đình ông Bùi Văn Giáp và bà Chu Thị Hoa (ở thôn Ninh Thanh 1, xã Ea Kmút, huyện Ea Kar) đã sang nhượng quyền sử dụng đất với diện tích khoảng 10.000m2 tại thôn 7 (xã Cư Ni, huyện Ea Kar) cho gia đình ông Nguyễn Đình Sơn và bà Lê Thị Thê (thôn 9, xã Cư Ni). Vì thời điểm này, vợ chồng ông Giáp đang làm thủ tục đăng ký cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) nên 2 bên đã làm giấy sang nhượng viết tay, được Ban tự quản thôn (trưởng thôn) xác nhận. Tháng 4/2006, sau khi nhận sổ đỏ, vợ chồng ông Giáp đã bàn giao cho gia đình ông Sơn, trong đó thỏa thuận gia đình ông Sơn thực hiện các thủ tục sang tên đổi chủ và nộp các khoản thuế. Nhưng vì điều kiện kinh tế khó khăn, gia đình ông Sơn chưa kịp làm các thủ tục sang tên đổi chủ.

Ông Nguyễn Đình Sơn

Về phía bà Chu Thị Hoa, trong quá trình làm ăn đã bị thua lỗ dẫn đến vay nợ và bị kiện ra tòa. Ngày 27/3/2009, TAND huyện Ea Kar đã buộc bà Hoa phải trả lại 71,7 triệu đồng cho người vay do bà Hoa đã vi phạm hợp đồng vay tài sản. Ngày 7/12/2009, Cơ quan thi hành án dân sự huyện Ea Kar ra quyết định kê biên 5.000m2 trong tổng diện tích mà vợ chồng bà Hoa đã chuyển nhượng cho vợ chồng ông Sơn vào năm 2004. Ngày 15/12/2009, việc kê biên tài sản diễn ra và vợ chồng ông Sơn đã có mặt để phản đối. Ông Sơn cho rằng: “Việc chuyển nhượng giữa 2 gia đình là hoàn toàn hợp pháp và gia đình tôi canh tác ổn định, không tranh chấp với ai nên việc Chi cục thi hành án Ea Kar đến kê biên phần đất trên là không hợp lý. Do đó, vợ chồng tôi đã không ký vào biên bản kê biên, không đồng ý bàn giao tài sản và tiếp tục canh tác”.

Vào cuối năm 2012, ông Sơn thuê người, máy móc san ủi vườn và phê già cỗi, cho năng suất kém để chuyển đổi cây trồng. Ngày 7/1/2013, Cơ quan thi hành án huyện Ea Kar đã tiến hành lập biên bản và xác định ông Sơn đã có hành vi hủy hoại 550 cây cà phê và hàng chục cây ăn quả (tổng thiệt hại 88,78 triệu đồng) trên 5.000m2 đất nêu trên. Ngày 24/7/2013, Cơ quan CSĐT Công an huyện Ea Kar đã ra Quyết định khởi tố bị can và lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với ông Nguyễn Đình Sơn. 3 tháng sau, Công an huyện Ea Kar đã có kết luận điều tra khẳng định ông Sơn đã phạm tội “Vi phạm việc kê biên tài sản” (theo quy định tại Điều 310 - Bộ Luật Hình sự) và đề nghị Viện KSND huyện Ea Kar truy tố đối với ông Sơn. Ngày 12/11/2013, Viện KSND đã hoàn tất cáo trạng truy tố ông Sơn với tội danh nêu trên. Ngày 23/12/2013, TAND huyện Ea Kar đã mở phiên xét xử vụ án và tuyên phạt ông Nguyễn Đình Sơn 6 tháng tù giam, phải bồi thường thiệt hại 88,78 triệu đồng thiệt hại và chịu toàn bộ án phí.

Vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng

Thấy mình bị kết án oan, ông Sơn đã làm đơn kháng án gửi lên cấp trên. Tại phiên xử phúc thẩm ngày 16/6/2014, căn cứ vào các chứng cứ, tài liệu được thẩm tra và ý kiến tranh luận tại tòa, Thẩm phán Nguyễn Văn Chung (Chủ tọa phiên tòa) cho rằng, biên bản kê biên tài sản do Đoàn cưỡng chế lập năm 2009 rất quan trọng nhưng lại không có chữ ký của vợ chồng ông Sơn nên chưa đủ căn cứ chứng minh ông Sơn đã nhận tài sản kê biên. Ngoài ra, ông Chung cũng cho rằng bà Phạm Thị Phượng (Kiểm sát viên VKSND Ea Kar) đã “không vô tư” trong khi làm nhiệm vụ khi vừa tham gia Đoàn cưỡng chế và ký xác nhận vào biên bản kiểm kê tài sản, vừa tham gia giải quyết vụ án với tư cách là Kiểm sát viên thực hành quyền công tố. Trên cơ sở đó, Thẩm phán khẳng định bản án sơ thẩm đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng nên tuyên hủy bản án và giao hồ sơ cho TAND huyện Ea Kar xét xử lại. Ngày 6/8/2014, VKSND huyện Ea Kar đã có quyết định trả hồ sơ về Công an huyện để điều tra bổ sung đối với vụ án của ông Nguyễn Đình Sơn. Ngày 3/10/2014, Cơ quan CSĐT Công an huyện Ea Kar có bản kết luận điều tra bổ sung, vẫn kết luận ông Sơn đã phạm tội “Vi phạm việc kê biên tài sản” và đề nghị VKSND huyện truy tố ông Sơn về tội danh trên. Sau khi kết luận trên được công bố, vợ chồng ông Sơn đã làm đơn kêu cứu gửi tới các cấp. Ngày 16/11/2014, VKSND huyện Ea Kar tiếp tục có quyết định trả hồ sơ vụ án này về Công an huyện để điều tra bổ sung.

Phần đất của ông Sơn bị Chi cục thi hành án huyện Ea Kar kê biên từ năm 2009, khiến gia đình ông không thể canh tác trong nhiều năm

Hơn 7 tháng sau, Cơ quan CSĐT Công an huyện Ea Kar đã có bản kết luận điều tra bổ sung ngày 17/6/2015, làm rõ nhiều nội dung quan trọng của vụ án. Thứ nhất, vợ chồng ông Sơn không ký tên vào biên bản kiểm kê và việc Chi cục thi hành án dân sự huyện không lập biên bản giao tài sản kê biên cho vợ chồng ông Sơn quản lý là không đúng thủ tục. Thứ hai, trong phiếu chuyển phát bưu chính, dấu nhật ấn báo phát không có chữ ký của bưu tá, thời điểm gửi đến tay người nhận bị lùi 9 năm (từ năm 2009 về năm 2000) và chữ ký tên phiếu không phải của vợ chồng ông Sơn… Trên cơ sở đó, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an huyện Ea Kar đã khẳng định việc ông Sơn phá bỏ cây cà phê là phù hợp, không phạm tội “Vi phạm việc kê biên tài sản”. Cũng trong ngày 17/6/2015, hai quyết định đình chỉ điều tra bị can và quyết định hủy bỏ biện pháp ngăn chặn đối với ông Nguyễn Đình Sơn được công bố, ông Sơn được trả lại tự do hoàn toàn sau 683 ngày bị cấm đi khỏi nơi cư trú.

Vẫn phải chờ…

Mới đây, vào ngày 11/8, tại trụ sở Công an huyện Ea Kar, đại diện 3 cấp tố tụng gồm: Cơ quan CSĐT Công an, VKSND và TAND huyện đã tiến hành làm việc với vợ chồng ông Nguyễn Đình Sơn. Tại buổi làm việc, đại diện 3 cấp tố tụng đã thẳng thắn thừa nhận có sai phạm trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử vụ án và xin lỗi vợ chồng ông Sơn. Vợ chồng ông Sơn đã bày tỏ những thiệt hại rất lớn về vật chất, tinh thần trong thời gian qua và yêu cầu được khôi phục danh dự, bồi thường thiệt hại thỏa đáng.

Ông Nguyễn Văn Đạm - Viện trưởng VKSND huyện Ea Kar cho biết, hiện đang làm việc với các cơ quan chức năng huyện Ea Kar và tỉnh Đắk Lắk để tìm hướng giải quyết vụ việc.

Báo Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục thông tin về vụ án oan này.

Lê Phước - Đình Thắng