Về phía Bộ TN&MT có Thứ trưởng Trần Quý Kiên, Q.Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Lê Công Thành cùng lãnh đạo một số đơn vị của Tổng cục Khí tượng thủy văn.
Thừa ủy quyền của lãnh đạo Bộ TN&MT, Báo cáo đánh giá về công tác dự báo, cảnh báo thiên tai, khí tượng thủy văn năm 2017 và nhận định tình hình thiên tai năm 2018, trước Chính phủ tại Hội nghị toàn quốc về phòng, chống thiên tai vào chiều 29/3 tại Hà Nội, Q.Tổng Cục trưởng Tổng cục KTTV Lê Công Thành kiến nghị cần tiếp tục ưu tiên đầu tư xây dựng các hệ thống hỗ trợ kỹ thuật, phát triển công nghệ dự báo số; hệ thống dự báo thời tiết, thiên tai KTTV dựa trên công nghệ trí tuệ thông minh và kỷ nguyên dữ liệu lớn (big data); mô hình dự báo bão chuyên dụng của Việt Nam…
Nhận định xu thế thiên tai mùa mưa, bão, lũ năm 2018
Sau khi tóm tắt diễn biến thiên tai nổi bật năm 2017, Q.Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Bộ TN&MT Lê Công Thành đã đưa ra những nhận định xu thế thiên tai mùa mưa, bão, lũ năm 2018.
Theo đó, hiện tại, ENSO được xác định đang ở trạng thái La Nina. Nhận định nhiều khả năng ENSO sẽ chuyển sang trạng thái trung tính từ các tháng nửa cuối năm 2018 với xác suất trong khoảng từ 55-65%.
Dự báo có khoảng 12-13 cơn bão bão và ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông, 5-6 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta trong năm 2018. Vào thời kỳ đầu mùa, bão và ATNĐ có xu hướng xuất hiện nhiều ở khu vực phía Bắc Biển Đông và xu hướng sẽ dịch dần về phía nam Biển Đông trong những tháng cuối năm 2018. Khả năng cao bão và ATNĐ ảnh hưởng nhiều hơn tới khu vực Trung Bộ.
Nắng nóng diện rộng ở Bắc Bộ và Trung Bộ có xu hướng xuất hiện muộn hơn trung bình và mức độ không gay gắt như trong năm 2017.
Mùa khô năm 2018, ở khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên, trên nhiều sông suối mực nước sẽ xuống thấp nhất chuỗi số liệu quan trắc, tình trạng hạn hán, thiếu nước cục bộ khả năng cao xuất hiện ở khu vực này. Tình hình xâm nhập mặn ở Nam Bộ trong mùa khô ở mức thấp hơn TBNN và tương đương năm 2016-2017.
Mùa mưa lũ năm 2018, đỉnh lũ trên các sông suối khu vực Bắc Bộ phổ biến ở mức BĐ2-BĐ3, một số sông suối nhỏ trên BĐ3. Lũ quét, sạt lở đất xảy ra tương đương năm 2017, đặc biệt tại các khu vực miền núi phía Tây Bắc Bộ. Mùa lũ ở các sông ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên có khả năng xuất hiện sớm, đỉnh lũ năm 2018 trên các sông ở mức tương đương và cao hơn TBNN. Trên lưu vực sông Mê Công mùa lũ đến sớm hơn so với TBNN, đến cuối tháng 7 mực nước đầu nguồn sông Cửu Long có khả năng ở mức 2,5-3,0m; đỉnh lũ năm 2018, ở đầu nguồn sông Cửu Long khả năng ở mức BĐ2-BĐ3.
Trong năm 2018, tại khu vực ven biển Nam Bộ triều cường cao sẽ xuất hiện vào những ngày đầu của tháng 10, 11 và trung tuần của tháng 12. Tại ven biển Nam Trung Bộ (Phú Yên, Phan Thiết) nguy cơ triều cường cao tập trung vào tháng giữa 11 và 12. Nguy cơ nước dâng do bão và sóng lớn vẫn sẽ tập trung ở ven biển Trung Bộ. Trong các tháng cuối năm 2018 khả năng sẽ có sóng lớn 3-4m tại khu vực ven biển các tỉnh miền Trung và Đông Nam Bộ do ảnh hưởng của không khí lạnh.
Không ngừng nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo
Về nhiệm vụ trọng tâm trong công tác dự báo, cảnh báo thiên tai trong năm 2018, ông Lê Công Thành cho biết: Với nhận định xu thế thiên tai năm 2018 nêu trên, trọng tâm trong công tác dự báo phục vụ của Tổng cục KTTV trong năm 2018 là dự báo, cảnh báo sớm xuất hiện của bão, ATNĐ; mưa lũ trái mùa ở phía Nam và sau đó là mưa lũ tập trung trong các tháng 6-7-8 ở phía Bắc; ảnh hưởng tập trung của bão mạnh ở Trung Bộ; mưa lũ phức tạp, liên tục trong nửa cuối năm ở Trung Bộ; theo dõi cảnh báo về khả năng lũ sớm, lũ lớn ở Đồng bằng sông Cửu Long. Trong đó chú trọng việc dự báo thời tiết điểm, mưa lớn định lượng và chi tiết hóa các cấp độ rủi ro thiên tai phục vụ công tác phòng chống.
Q.Tổng cục trưởng Lê Công Thành cúng nêu những đặc điểm nổi bật trong công tác dự báo, cảnh báo năm 2018 là việc cảnh báo sớm. Nâng thời hạn dự báo, cảnh báo sớm bão đến 5 ngày, ATNĐ đến 3 ngày và cảnh báo mưa lớn, lũ lớn trước 1-2 ngày. Theo Tổ chức Khí tượng thế giới - WMO, thực tế cảnh báo sớm là một yếu tố chính trong giảm nguy cơ thiên tai. Nó có thể ngăn ngừa thiệt hại về mạng sống và làm giảm tác động kinh tế và vật chất của thiên tai. Trong đó chú trọng về việc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm đa thiên tai. Để hiệu quả, các hệ thống cảnh báo sớm cần phải có sự tham gia của người dân và cộng đồng, kết hợp với đẩy mạnh nâng cao nhận thức về rủi ro thiên tai, để luôn đảm bảo trạng thái chuẩn bị sẵn sàng ứng phó.
Toàn hệ thống dự báo, cảnh báo KTTV quốc gia sẽ triển khai dự báo thời tiết chi tiết cho từng địa điểm thời hạn đến 10 ngày (Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia thực hiện cho 63 điểm đại diện cho đơn vị cấp tỉnh, các Đài KTTV khu vực và Đài KTTV tỉnh thực hiện cho các điểm đại diện cho đơn vị cấp huyện).
Khắc phục tối đa các hạn chế trong công tác dự báo, cảnh báo thiên tai KTTV đã được phân tích ở trên đồng thời với việc tăng cường trao đổi thống nhất việc chi tiết hóa các cấp độ rủi ro thiên tai trong các bản tin dự báo, cảnh báo từ Trung ương đến địa phương.
Về những đề xuất và kiến nghị, đại diện Tổng cục Khí tượng Thủy văn cho rằng: Luật phòng chống thiên tai năm 2013 đã quy định nhiệm vụ xác định, đánh giá, phân vùng rủi ro thiên tai, theo dõi, giám sát thiên tai và giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức thực hiện đối với thiên tai khí tượng thủy văn. Bên cạnh đó, Luật khí tượng thủy văn năm 2015 cũng đã quy định việc phải tiến hành lồng ghép kết quả giám sát biến đổi khí hậu vào các chiến lược, quy hoạch của các Bộ, ngành, địa phương.
Do vậy, để bảo đảm đủ thông tin, dữ liệu giúp các Bộ, ngành, địa phương tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả nhiệm vụ này, cần thiết có việc nghiên cứu, đánh giá từ đó đề xuất quy định pháp lý phù hợp, đồng bộ giữa nội dung lồng ghép kết quả giám sát biến đổi khí hậu với việc xác định, đánh giá, phân vùng rủi ro thiên tai, theo dõi, giám sát thiên tai vào các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Trong công tác đầu tư cho lĩnh vực khí tượng thủy văn, Q.Tổng cục trưởng Lê Công Thành cho biết là cơ quan có nhiệm vụ dự báo, cảnh báo phục vụ phòng chống thiên tai, những năm qua, Tổng cục KTTV (Bộ TN&MT) được nhà nước quan tâm đầu tư nên thu được những kết quả đáng kể. Cơ sở vật chất và trang thiết bị đang từng bước được hiện đại hóa ngang tầm các nước trong khu vực. Thiết bị hiện đại và công nghệ dự báo mới đã được đưa vào sử dụng góp phần nâng cao chất lượng các bản tin dự báo, cảnh báo về KTTV cả về nội dung và hình thức.
Tuy nhiên, như ý kiến của ông Petteri Taalas (Tổng thư ký Tổ chức Khí tượng thế giới - WMO) trong buổi làm việc với Lãnh đạo Chính phủ vào cuối tháng 02/2018 đã nhấn mạnh “Đầu tư 01 đồng cho ngành khí tượng thủy văn nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo sớm sẽ tiết kiệm khoảng 20 đến 25 đồng cho xã hội so với việc ứng phó và khắc phục hậu quả khi thiên tai đã xảy ra”. Trên cơ sở thực tiễn và những ý kiến đóng góp như vậy.
Vì vậy, Tổng cục KTTV kiến nghị Chính phủ tiếp tục đầu tư mới và tăng nguồn lực duy trì hoạt động ổn định của các hệ thống quan trắc, dự báo, cảnh báo, truyền tin KTTV đã được đầu tư, như:
- Tăng số lượng điểm đo mưa để đảm bảo mật độ từ 40-120km2/điểm (trước mắt cần đạt mật độ trung bình khoảng 80km2/điểm); ưu tiên hiện đại hóa và vận hành ổn định hệ thống ra đa thời tiết trên toàn quốc;
- Tăng cường số liệu đo bão trên biển với hệ thống các trạm phao, lắp đặt các trạm đo trên giàn khoan, cột BTS của các mạng viễn thông... Ưu tiên tăng cường số liệu quan trắc ở các trạm tiền tiêu đón bão trên biển. Trong tương lai, xem xét đến khả năng bay thám sát bão bằng máy bay hoặc tên lửa nhằm xác định vị trí, cường độ, tốc độ, hướng di chuyển và cường độ của bão chính xác hơn;
- Tiếp tục ưu tiên đầu tư xây dựng các hệ thống hỗ trợ kỹ thuật, phát triển công nghệ dự báo số; hệ thống dự báo thời tiết, thiên tai KTTV dựa trên công nghệ trí tuệ thông minh và kỷ nguyên dữ liệu lớn (big data); mô hình dự báo bão chuyên dụng của Việt Nam; xây dựng hệ thống giám sát biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long, khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên…
.jpg "Đưa hơn 500 đặc sản làng nghề đến tay người tiêu dùng TP.HCM")
