Cần quy hoạch khu vực hai bên đường dự án Vành đai 3 và Vành đai 4

Sáng 10/6, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội tiến hành thảo luận về Chủ trương đầu tư Dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội và Dự án đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh.

Cần quy hoạch đồng thời khu vực hai bên đường

Đồng tình với Tờ trình của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và các ý kiến của nhiều đại biểu về sự cần thiết phải xây dựng đường Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội và đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh, đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội nhấn mạnh việc hình thành các tuyến đường này không chỉ mở rộng không gian phát triển đô thị, giảm đi áp lực về giao thông cho các đô thị trung tâm, mà còn tạo nên sự kết nối về không gian phát triển cho cả vùng.

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, đường Vành đai 4 vùng Thủ đô và đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh đều là đường cao tốc nhưng khác với các tuyến đường cao tốc khác ở chỗ đây là cao tốc vành đai. Cho nên khi tuyến đường này hình thành, các khu vực quanh đường sẽ hình thành nên các trung tâm đô thị, trung tâm thương mại, trung tâm phân phối. Đây là một nguồn lực rất lớn cho quá trình phát triển ở các vùng.

Đại biểu cho biết thêm, thời gian qua, khi mới chỉ nghe dư luận là Quốc hội sẽ xem xét, thảo luận về tuyến đường này thì giá đất ở khu vực này đã tăng lên nhiều lần. Nếu không có biện pháp khai thác, nguồn lực này sẽ bị lãng phí. Do đó, cùng với việc phê duyệt chủ trương xây dựng tuyến đường vành đai, đề nghị Chính phủ đề xuất với Quốc hội có một cơ chế đặc thù để khai thác nguồn lực này.

Theo đó, cùng với việc quy hoạch chi tiết xây dựng các tuyến đường nên quy hoạch đồng thời khu vực hai bên đường để hình thành nên các khu đô thị hiện đại, các trung tâm thương mại, các trung tâm phân phối, các trung tâm trung chuyển hàng hóa và hệ thống đường không chỉ là đường song hành mà kể cả các hệ thống đường kết nối trong khu vực.

Đại biểu cho rằng, khi tiến hành đấu thầu các dự án này sẽ có được các khu đô thị hiện đại, khai thác hết nguồn lực và tránh tình trạng phát triển tự phát. Đại biểu cũng lưu ý đến công tác giải phóng mặt bằng ngay một lần toàn bộ các phần diện tích đất đai là dự trữ cho phát triển các công trình hạ tầng trong tương lai. Đồng thời đánh giá cao khi Hà Nội kêu gọi được các nhà đầu tư tham gia vào dự án.

Đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp bày tỏ thống nhất cao với chủ trương đầu tư đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội và Dự án đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh. Đại biểu cho rằng, việc đầu tư 2 dự án này là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030 và kế hoạch đầu tư công trung hạn đến năm 2025, Chính phủ đã chuẩn bị kỹ hồ sơ đề án để trình Quốc hội.

Theo đại biểu, 2 dự án quan trọng này đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của cử tri toàn vùng và cả nước, có vai trò liên kết thúc đẩy phát triển đô thị hóa, phù hợp quy hoạch mạng lưới giao thông quốc gia, kéo giãn mật độ dân cư, giảm ách tắc giao thông nội đô và các tuyến đường hiện hữu, kết nối với nhiều hạ tầng giao thông khác như cảng hàng không, cảng biển trong cả nước.

Về phương án thiết kế sơ bộ, phân kỳ đầu tư, theo đề xuất của Chính phủ đầu tư 2 dự án theo quy mô phân kỳ mặt đường là 17m và 19,75m, không có làn xe dừng khẩn cấp mà chỉ bố trí điểm dừng khẩn cấp. Đại biểu cho rằng, điều này khó đảm bảo an toàn giao thông và dễ xảy ra tình trạng tắc nghẽn, làm giảm hiệu quả đầu tư. Do đó, đề nghị cân nhắc vấn đề này. Về phạm vi đầu tư, thống nhất như Tờ trình là có đường song hành và có quỹ đất dự trữ cho tuyến đường sắt vành đai.

Về phương án thu hồi vốn đầu tư đường vành đai 3, đại biểu Phạm Văn Hòa thống nhất đầu tư công nhưng sau khi hoàn thành công trình đưa vào sử dụng được chuyển giao thu phí để thu hồi vốn tái đầu tư cho các công trình khác nhằm giảm tải cho ngân sách nhà nước là hợp lý, cũng là chủ trương xã hội hóa đường giao thông.

Cho rằng đây là dự án liên vùng, đi qua nhiều tỉnh mà mỗi tỉnh, thành phố có chính sách đền bù tái định cư khác nhau, đại biểu đề xuất Chính phủ giao cho TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội là đầu mối tổ chức thực hiện nhưng cũng cần làm rõ vai trò, đầu mối, nhiệm vụ, quyền hạn để khi thực hiện được thuận lợi. Chính phủ cần có chỉ đạo thống nhất chính sách đền bù, nhất là địa phương có đất liền kề nhau mà địa giới hành chính lại khác nhau.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Chính phủ quan tâm đến tác động môi trường về đất sản xuất nông nghiệp, cát, sỏi sông ngòi để không làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, đời sống của người dân. Nếu khai thác tối đa sẽ tác động rất lớn về môi trường, sẽ cạn kiệt về sau, vì đây là nguồn nguyên liệu hữu hạn.

Cân nhắc làm 4 làn xe tại các đoạn lưu lượng giao thông lớn

Đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc đồng tình với sự cần thiết phải đầu tư đường Vành đai 4 Vùng Thủ đô và đường Vành đai 3 TP. Hồ Chí Minh như Tờ trình của Chính phủ đã nêu, đồng thời, nhấn mạnh việc đầu tư hai tuyến đường vành đai phù hợp với quy hoạch, kế hoạch phát triển giao thông quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, phù hợp với Luật Đầu tư.

Cơ bản đồng tình với việc phân kỳ đầu tư giai đoạn một của cả hai dự án, song đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị, làm rõ tại sao cùng là quy mô 4 làn xe cao tốc, hạn chế nhưng mặt cắt ngang giữa hai tuyến đường vành đai lại rất khác nhau. Đại biểu cũng đề nghị, cần cân nhắc đối với những đoạn tuyến cao tốc đi qua khu vực có lưu lượng giao thông lớn nên đầu tư giai đoạn một với quy mô 4 làn xe có B=24,75m nhằm hạn chế ùn tắc và tai nạn giao thông.

Về phân chia dự án thành phần và hình thức đầu tư, đồng tình với Tờ trình của Chính phủ, đại biểu đồng tình với việc đầu tư đường Vành đai 4 dự án thành phần cao tốc được đầu tư theo phương thức đối tác công - tư và dự án thành phần dọc 2 bên tiểu dự án giải phóng mặt bằng và tái định cư được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị, làm rõ tại sao đối với đường Vành đai 3 lại đầu tư theo hình thức đầu tư công. Đồng thời, cần đánh giá lại hiệu quả đầu tư giữa đầu tư công và đầu tư theo đối tác công - tư đối với đường Vành đai 3 trước khi quyết định chủ trương đầu tư.

Đồng tình với đề xuất giải phóng mặt bằng toàn bộ một lần theo quy hoạch để quản lý, đồng thời, tách phần giải phóng mặt bằng và tái định cư thành tiểu dự án để giao địa phương thực hiện, đại biểu Trần Văn Tiến đề nghị làm rõ việc giải phóng mặt bằng một lần đã bao gồm cả phần đường song hành 2 bên chưa? Đề nghị cần nghiên cứu cơ chế phối hợp trong quá trình xây lắp, nghiệm thu, bàn giao để tránh những ý kiến, kiến nghị phát sinh sau này.

Phát biểu thảo luận về 2 dự án, Đại biểu Nguyễn Đại Thắng, Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành, các địa phương cần tạo điều kiện tốt nhất cho chủ đầu tư, nhà thầu; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị cho công tác giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư, làm tốt việc thực hiện chỉ định thầu đối với gói thầu được phép thực hiện, lựa chọn được nhà thầu có năng lực, uy tín để tham gia thực hiện dự án. Thực hiện tốt việc quản lý đất đai dọc tuyến đường ngay từ khi quyết định chủ trương đầu tư dự án, nhằm ngăn chặn tình trạng lấn chiếm đòi bồi thường hoặc xây dựng trên hành lang giao thông.

Đồng thời, cần có cơ chế phối hợp đồng bộ giữa các địa phương của dự án đi qua trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt dự án để địa phương chủ động trong việc bố trí vốn, bố trí địa điểm tái định cư ngay từ ban đầu khi tuyên án được phê duyệt. Ngoài ra, đại biểu đề nghị nghiên cứu làm rõ phương án giải phóng mặt bằng, làm rõ lộ trình đầu tư, rà soát để thiết kế và bố trí hệ thống thu phí, trạm dừng nghỉ, cầu vượt, hầm chui, đặc biệt là các nút giao trên toàn tuyến, bảo đảm phù hợp, có tính kết nối với hệ thống giao thông trong vùng, từ đó phát huy hiệu quả theo đúng mục tiêu của dự án.