Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Nguồn cung xăng dầu không thiếu

Đảm bảo nguồn cung

Đặt câu hỏi với Bộ trưởng Bộ Công Thương, Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) nêu thực tế thời gian qua, xảy ra tình trạng một số cửa hàng găm hàng, giá xăng dầu tăng cao ảnh hưởng đến đời sống người dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Công Thương có giải pháp gì để hài hòa lợi ích các bên.

Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, giá xăng dầu thế giới tăng đột biến là do đứt gãy nguồn cung ở một số nước có sản lượng lớn và tác động từ cuộc xung đột Nga-Ukraine làm cho thị trường xăng dầu thế giới đảo lộn, biên độ giá dao động từ 40-60%.

Trong bối cảnh đó, nguồn cung trong nước lại gặp khó khăn do nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn chỉ cung ứng 35-40% sản lượng dầu trong nước mỗi tháng, giảm sản lượng đột ngột từ 100% công suất có lúc giảm xuống chỉ còn 55%. Trong 3 tháng qua, cũng chỉ sản xuất được khoảng 80% công suất.

Ngay từ đầu tháng 1, Bộ đã rất chủ động tham mưu cho Chính phủ và yêu cầu tất cả doanh nghiệp đầu mối có chức năng nhập khẩu xăng dầu phải nhập đủ sản lượng. Đến giữa tháng 2, nguồn cung trong dầu trong nước đủ để đáp ứng đến hết tháng 3. Theo số liệu, tồn dư hàng trong nước còn khoảng 1,2 triệu m3; thời điểm 15/2 nhập 900.000m3.

“Như vậy, chúng ta có 3 triệu m3, đủ điều kiện để cung ứng đến hết tháng 3, khi mà sản lượng chúng ta dùng mỗi tháng khoảng 1,8 đến 1,9 triệu m3”, Bộ trưởng Công Thương khẳng định, đồng thời, cho biết, Bộ vẫn tiếp tục chỉ đạo các doanh nghiệp đầu mối có kế hoạch nhập khẩu trong tháng 3 vượt sản lượng nhập khẩu bình thường nên “nguồn cung không bao giờ thiếu".

Về giá, ông Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ Công Thương cùng Bộ Tài chính đã điều hành theo đúng quy định của pháp luật, 10 ngày/lần và bám sát diễn biến giá thế giới. Biên độ giá thế giới tăng từ 40-60%, nhưng biên độ giá của chúng ta từ 29-40%, tức là cận dưới của giá thế giới.

“Điều này cho thấy chúng ta đã nỗ lực rất cao”, Bộ trưởng cho rằng, hai Bộ Tài chính, Công Thương đã điều hành linh hoạt quỹ bình ổn, dù số lượng quỹ không lớn nhưng vẫn cố gắng đưa ra mức hỗ trợ từ 500 - 1.500 đồng/lít xăng dầu. Vì thế giá xăng dầu đã giảm. “Gần đây khi giá tăng phi mã, Bộ đã nỗ lực cùng Bộ Tài chính kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết xem xét giảm thuế môi trường để góp phần làm giảm giá xăng dầu trong nước, giúp phục hồi kinh tế và không làm tăng PCI”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Hồng Diên cũng thông tin thêm, công tác thanh kiểm tra của Bộ Công Thương đạt kết quả rất tốt. Cả nước có 17.000 cửa hàng bán lẻ, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 16.800 và đã xử lý số cửa hàng vi phạm.

“Số vi phạm là rất ít (211 cửa hàng). Các cửa hàng dừng hoạt động thời gian qua có rất nhiều lý do, có lý do do họ sửa chữa, đã báo cáo trước với cơ quan chức năng. Có những cây xăng cố tình găm hàng chờ tăng giá. Hiện tượng có một số cây xăng đóng cửa, nói rõ không có nguồn cung thì điều đó là có thực họ lấy nguồn cung từ Nghi Sơn mà Nghi Sơn giảm đột ngột như vậy thì không thể cách nào có ngay được lượng xăng dầu bán”, Bộ trưởng lý giải.

Điều hành linh hoạt giá xăng dầu

Ở góc độ khác, Đại biểu Trần Văn Sáu (Đồng Tháp) nêu thực tế: Giá xăng dầu cơ sở trên thị trường thế giới ở kỳ điều hành giá gần đây có biến động khá lớn so với thời điểm đầu năm 2022, cụ thể từ từ 44 - 60,02%, nên cùng với biến động này, giá tại thị trường trong nước cũng tăng từ 24,91 - 39,56%. Quá trình điều hành xăng dầu như vậy có gì mâu thuẫn? Thiệt hại này do ai gánh chịu?

Trả lời về nguyên nhân giá xăng dầu trong nước có biên độ biến động thấp hơn so với giá cơ sở trên thị trường thế giới, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong thời gian qua, Bộ Công Thương cùng với Bộ Tài chính, theo chức năng, nhiệm vụ của mình, đã sử dụng linh hoạt Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Khẳng định “nếu không trích từ Quỹ này từ 500 - 1.500 đồng/lít trong một kỳ điều hành thì không thể có giá thấp hơn giá thế giới”, Bộ trưởng lý giải, vì "thị trường trong nước và thị trường thế giới như bình thông nhau, để giảm biên độ biến động giá xăng dầu thời gian qua là nhờ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu".

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, trong bối cảnh thực hiện nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, việc duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu là vô cùng quan trọng, nhưng Quỹ này có hạn, hiện còn khoảng trên dưới 600 nghìn tỷ đồng, trong khi đó có doanh nghiệp nhập khẩu âm quỹ này rất lớn. "Khi âm quỹ thì phải chấp nhận ghi nợ để sau này khi giá xăng dầu xuống lại tiếp tục trích lập, khi khó khăn phải bỏ ra dùng như câu nói của người xưa tích cốc phòng cơ”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định.

Trong trường hợp Quỹ bình ổn giá xăng dầu không còn nữa, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết: "Hiện, hai Bộ đã đề nghị Chính phủ và Chính phủ cũng đã xây dựng dự thảo Nghị quyết đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc giảm thuế bảo vệ môi trường. Nhưng nếu khi giá thế giới tăng cao sẽ tiếp tục sử dụng các loại thuế, phí khác. Hết công cụ thuế, phí mà vẫn không ổn, trong khi giá thế giới cao thì giá trong nước cũng sẽ tăng cao". Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng nêu rõ, "để kìm giá, giữ chỉ số CPI, đối tượng dễ tổn thương không khó khăn hơn, thì các bộ ngành, cơ quan hữu quan sẽ đề nghị Chính phủ sử dụng các quỹ an sinh xã hội hỗ trợ từ ngân sách để hỗ trợ đối tượng yếu thế, với doanh nghiệp sử dụng nhiều xăng dầu".

Tranh luận với phần trả lời của Bộ trưởng, Đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) cho rằng, Bộ trưởng nói nguồn cung không thiếu, chúng ta sẽ tăng cường nhập khẩu. Nguồn cung phụ thuộc vào nước ngoài như vậy, các nhà máy lọc dầu trong nước có vai trò như thế nào trong việc bình ổn giá xăng dầu, bảo đảm nguồn cung trong nước? Bên cạnh Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, Bộ trưởng có giải pháp nào căn cơ hơn để quản lý số lượng xăng dầu đưa ra thị trường trong nước, giá cả trên thị trường?

Cùng mối quan tâm, Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nêu thực tế: Khi hỏi các đại lý xăng dầu trên địa bàn thì được biết do nguồn cung của nhà điều hành ở cấp vĩ mô không đưa xuống, nên đại lý không có hàng để bán. Đại biểu đề nghị: Bộ trưởng cho biết có hay không việc "găm hàng" xăng dầu từ tuyến vĩ mô chứ không chỉ đại lý?

Giải đáp chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, vai trò của nhà máy lọc dầu trong nước hiện nay là “một ẩn số trong phương trình giải bài toán nguồn cung trong nước”. Việt Nam có thời điểm không có nhà máy lọc dầu nào nhưng trong nước vẫn không thiếu xăng dầu, các nước bên cạnh không có nhà máy lọc dầu cũng không thiếu. Trong khi đó, các nước có nhà máy lọc dầu thì cũng không có giá chênh lệch quá xa so với giá thế giới.

Cung cấp thông tin về hoạt động các nhà máy lọc dầu trong nước, Bộ trưởng cho biết, Việt Nam hiện có hai nhà máy lọc dầu lớn là Bình Sơn và Nghi Sơn. Nhà máy Bình Sơn do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đầu tư hoạt động ổn định, công suất cung cấp 30-35% tổng lượng xăng dầu trong nước. Nghi Sơn là nhà máy liên doanh với đối tác nước ngoài thì hoạt động không hiệu quả.

Về vấn đề nội tại của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, theo Bộ trưởng, “chủ yếu là vấn đề tài chính”. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam với tư cách là một bên trong liên doanh, đã báo cáo vấn đề này với Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Tập đoàn này cũng đang phối hợp với các cơ quan chức năng để đấu tranh, yêu cầu hai liên doanh còn lại thực hiện đúng cam kết cung ứng dầu ra thị trường trong nước. Nguồn nguyên liệu đầu vào của Nghi Sơn là nhập hoàn toàn từ dầu thô của Kuwait, trong bối cảnh biến động giá, việc khan hiếm nguồn cung là không thể tránh. "Khi nào PVN cam kết chắc chắn trước Bộ Công Thương rằng sản lượng lấy từ Nhà máy Nghi Sơn đảm bảo nguồn cung theo kế hoạch thì Bộ Công Thương mới dừng nhập xăng dầu", Bộ trưởng nói.

Cũng theo Bộ trưởng, Bộ Công Thương đã chỉ đạo kịp thời chia sẻ nguồn cung từ các nhà cung ứng sử dụng hàng nhập của các đơn vị cung ứng khác, đồng thời, tiến hành thanh kiểm tra 33 đơn vị nhập khẩu xăng dầu, có kết quả bước đầu, song “chưa có đủ căn cứ, dữ liệu, thực hiện đủ các quy trình nên chưa báo cáo cụ thể được”. Nhưng tinh thần chung được “tư lệnh ngành” Công Thương nhấn mạnh, đó là “nếu phát hiện doanh nghiệp đầu mối nào không thực hiện đúng chức năng sẽ xử lý theo quy định pháp luật, mà hình thức xử phạt cao nhất là rút giấy phép kinh doanh”. Bộ trưởng cũng khẳng định “không có hiện tượng găm hàng” từ vĩ mô như đại biểu Phạm Văn Hòa phản ánh.