Cụ thể, Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thuý (Đà Nẵng) đề cập việc nhiều năm qua đã có tình trạng những khu đô thị nhiều “không”: không cơ sở hạ tầng, không bệnh viện, trường học, nhà siêu mỏng siêu méo mọc dọc các con đường do quy hoạch chưa ổn. Bà Thuý đặt vấn đề đến khi nào Quốc hội không phải nhận những thông tin đó?
Trả lời câu hỏi của đại biểu Thuý, Bộ trưởng Xây dựng nói về việc tổ chức phát triển đô thị hiện nay chưa được kiểm soát dẫn đến những hiện tượng như đại biểu đề cập. Theo ông Hà, trong những năm qua, quá trình đô thị hoá diễn ra nhanh chóng, đạt được kết quả hết sức tích cực với hơn 838 đô thị, tốc độ đô thị hoá tới 83%. Diện mạo đô thị thay đổi nhanh chóng, đời sống của nhân dân đô thị có thay đổi, được nâng cao hơn.
Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế như đại biểu Thuý nêu. Nguyên nhân của tình hình này, theo Bộ trưởng có yếu tố quy hoạch và kiểm soát phát triển đô thị Quy hoạch thời gian qua vốn là công cụ quản lý quan trọng nhất nhưng chất lượng quy hoạch còn thấp. Trong một số quy hoạch, nhà nước dự báo chưa sát tốc độ tăng trưởng, tình hình tăng dân số dẫn tới tính toán sai về dân số, chỉ tiêu hạ tầng… nên những dự án đầu tư thiếu căn cứ quy hoạch.
Chất lượng đồ án quy hoạch còn thiếu một số điều kiện cụ thể như vẽ ra nhiều, đưa ra nhiều nguồn lực đầu tư hạ tầng đồng bộ với công trình khác, chi phí cho giải phóng mặt bằng lớn, phức tạp. Ngoài ra, hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức kỹ thuật lạc hậu nên tính toán còn sai sót. Nhà nước cũng chậm xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch, cắm mốc thực địa, thực hiện quy chế quản lý đề án kiến trúc quy hoạch có chậm trễ…
"Dù có cố gắng, cơ quan quản lý địa phương vẫn còn hạn chế trong kiểm soát trật tự xây dựng đô thị nên xảy ra tình trạng xây nhà cao tầng trong nội đô, khu đô thị không đi kèm quy hoạch hạ tầng", Bộ trưởng Xây dựng cho hay.
Chính vì thế có hiện tượng những khu đô thị không kèm với hạ tầng xã hội, giải phóng mặt bằng làm đường mà không thu hồi hết đất dọc đường dẫn đến nhà siêu mỏng, siêu méo dọc đường nghìn tỷ.
Bộ trưởng nhận trách nhiệm về việc tham mưu chính sách chưa kịp thời, sát thực tế. Bộ cũng có trách nhiệm trong việc chưa thực sự phối hợp quản lý với các địa phương, đôn đốc thực hiện quy hoạch tại các đô thị. Bộ cũng có trách nhiệm với việc xây dựng hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức. Rồi trong cán bộ ngành cũng có người chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm phục vụ người dân.
“Chúng tôi xin nhận những trách nhiệm này” – Bộ trưởng nói. Giải pháp thời gian tới, theo Bộ trưởng là nâng cao chất lượng quy hoạch, tổ chức thực hiện quy hoạch, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Giải pháp thời gian tới, theo Bộ trưởng là nâng cao chất lượng quy hoạch, tổ chức thực hiện quy hoạch, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Bộ trưởng bày tỏ mong muốn hạn chế được những tồn tại này. Nếu có được sự phối hợp của các cơ quan, sự đồng tình của nhân dân, Bộ trưởng tin những vấn đề sẽ được kiểm soát dần. Về việc trật tự xây dựng thường bị vi phạm, Bộ trưởng khẳng định quy định pháp luật hiện tại khá đầy đủ để xử lý tình trạng đó. Các địa phương cũng đã nỗ lực kiểm soát vi phạm nên xu hướng vi phạm đã giảm dần, nhất là xây dựng sai phép, không phép, Tuy thế, mức độ vi phạm vẫn cao.
Theo Bộ trưởng, vi phạm này gây ra những lệch lạc trong quá trình thực hiện quy hoạch xây dựng, gây bức xúc với người dân. Nguyên nhân của tình trạng này là do quy định pháp luật vẫn còn thiếu, phức tạp, khó thực hiện. Vi phạm xảy ra chậm được xử lý, xử lý chưa kiên quyết dẫn đến “nhờn”…. Nhiều nơi công tác quản lý xây dựng chưa được quan tâm sâu sát. Ý thức trách nhiệm của người dân chưa tốt, nhiều trường hợp được phát hiện nhắc nhở vẫn vi phạm.
Giải pháp Bộ trưởng Xây dựng là nghiên cứu, đề xuất mô hình tổ chức thực hiện thanh tra xây dựng đô thị phù hợp hơn. Hiện thanh tra xây dựng có 2 cấp, của Bộ và của Sở. Nay, theo đề nghị của TPHCM, Hà Nội, Thủ tướng đã cho thí điểm tổ chức đội thanh tra xây dựng trực thuộc quận, huyện. Sau tổng kết, Bộ sẽ tham mưu về mô hình tổ chức.
"Tôi cũng như cử tri và nhân dân mong muốn sớm hạn chế tiêu cực trong phát triển đô thị. Tới đây, khi hoàn thiện pháp luật, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, được sự đồng tình ủng hộ của nhân dân thì những hạn chế sẽ giảm đi" - Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nói.
