Bình Định: Vì sao dân phản đối Công ty Phú Hiệp hút cát tại cửa sông Hà Thanh?

Dân phản đối hút cát, doanh nghiệp phải tạm ngừng khai thác 

UBND tỉnh Bình Định cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 21 ngày 24/04/2020 cho phép Công ty TNHH Phú Hiệp được khai thác cát nhiễm mặn trong quá trình nạo vét, khơi thông dòng chảy tại cửa sông Hà Thanh trên diện tích 5,9ha (đoạn thuộc xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước có diện tích 02ha và phường Nhơn Bình, thành phố Quy Nhơn với diện tích 3,9ha).

Vị trí hoạt động hút cát của Công ty Phú Hiệp

Mức sâu khai thác thấp nhất -1,7m, trữ lượng, công suất khai thác 35.477m3 cát/năm, khai thác bằng phương pháp bơm hút cát, sử dụng máy bơm công suất 15m3 cát/giờ đặt trên thuyền để hút cát lẫn bùn sệt vào đường ống (hút từ thượng lưu về hạ lưu theo từng khu vực), sau đó cát và bùn được bơm vào vị trí cần san lấp của Khu đô thị thương mại Bắc sông Hà Thanh, thời gian khai thác hút cát 14 tháng kể cả thời gian phục hồi môi trường.

Khu vực đặt hai sà lan hút cát của Công ty TNHH Phú Hiệp

Công ty TNHH Phú Hiệp đã ký hợp đồng với Công ty TNHH vận tải và xây dựng Tuấn Kiệt để thực hiện việc bơm hút cát phục vụ san lấp công trình kè chống sạt lở và nhà ở xã hội của Khu đô thị Đại Phú Gia. Đồng thời, thuê đơn vị tư vấn có chức năng là Công ty Huy Hoàng làm đơn vị giám sát thi công.

Ngày 21/05/2020, người dân thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước cản trở hoạt động khai thác cát, Công ty TNHH Phú Hiệp đã ngừng hoạt động khai thác cát đến nay. Hiện Công ty vẫn đặt hai sà lan hút cát tại cửa sông Hà Thanh.

Người dân cương quyết phản đối hút cát để bảo vệ các đìa nuôi tôm

Theo đơn kiến nghị của ông Phan Văn Được và 12 công dân thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận, thì tổng diện tích thôn Diêm Vân 180ha, trong đó diện tích nuôi trồng thủy sản 120ha, diện tích sản xuất muối 27ha, số diện tích còn lại là đất ở. Bao đời nay, người dân thôn Diêm Vân sinh sống bằng nghề nuôi trồng thủy sản và đánh bắt tôm, cá, các loại thủy sản khác trong con lạch nhỏ này. Thế nhưng, Công ty TNHH Phú Hiệp dùng hai máy hút cát có công suất lớn dể khai thác cát làm nguồn nước gây ô nhiễm môi trường, việc lấy nước ra vào ảnh hưởng đến việc nuôi trồng thủy sản của bà con chúng tôi. Cả thôn có khoảng 350 hộ dân, 1.550 nhân khẩu đều sống nương tựa trên con lạch, nếu cứ để hút cát thì mùa mưa bão, lũ lụt nước tràn về làm sạt lở ngôi nhà dân và hai bên bờ sông, nhiều diện tích nuôi trồng thủy sản bị sạt lở cuốn trôi hết.

Người dân lo lắng hút cát sẽ làm sạt lở nhà cửa và hai bên bờ sông

Nói về nguyên dân phản đối hút cát, ông Phan Văn Được ở thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận bức xúc: Có 04 lý do mà người dân cương quyết phản đối hoạt động khai thác hút cát trên sông Hà Thanh. Một là sợ ảnh hưởng môi trường đến các hồ, đìa nuôi tôm, cá của bà con; hai là sạt lở nhà cửa, bờ sông; ba là mất đi nguồn sinh kế của người dân sinh sống trên con lạch bao đời nay; bốn là hút cát tạo hố sâu gây nguy hiểm đến tính mạng người dân đánh bắt thủy hải sản trên sông, khi mùa mưa lũ nước đổ dồn vào phía chỗ trũng bồi lấp dòng sông làm thay đổi dòng chảy.  

Người dân đánh bắt thủy sản mưu sinh hàng ngày trên sông

Ông Tạ Văn Linh ở thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận cho biết thêm: Chúng tôi cương quyết phản đối việc hút cát, vì hệ lụy của nạn hút cát gây ra cho bà con rất lớn. Từ khi họ ngừng hút cát nhưng vẫn để hai chiếc sà lan hút cát tại chỗ mà người dân không đụng đến tài sản của doanh nghiệp. Chúng tôi yêu cầu doanh nghiệp tháo bè, di dời sà lan ra nơi khác, họ để đó lại tiếp tục hút cát, dân lại phải bỏ công việc đi canh giữ rất khổ. Chủ đầu tư dự án Biệt thự Đại Phú Gia đã lấn chiếm diện tích mặt nước, giờ thêm Công ty TNHH Phú Hiệp hút cát nữa gây khổ cho người dân.

Hệ thống chính quyền và cơ quan chức năng vào cuộc xử lý

Trước sự việc trên, UBND huyện Tuy Phước và Sở Tài nguyên và Môi trường Bình Định nhanh chóng vào cuộc xác minh, kiểm tra nội dung đơn phản ánh của ông Phan Văn Được và 12 công dân thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận.

Hút cát san lấp mặt bằng Khu đô thị thương mại Bắc sông Hà Thanh,

Trong báo cáo 1573, ngày 24/06/2020, Sở Tài nguyên và Môi trường Bình Định nêu rõ: Việc Công ty TNHH Phú Hiệp nạo vét, khơi thông dòng chảy tại cửa sông Hà Thanh đã đầy đủ hồ sơ pháp lý theo quy định của pháp luật. Khu vực khai thác của Công ty cách bờ sông từ 50 - 78m là phù hợp theo quy định của Luật Đê điều. Hiện nay hoạt động khai thác cát của Công ty chưa ảnh hưởng đến môi trường và chưa gây sạt lở bờ sông. Công ty đã có cam kết trong quá trình hoạt động khai thác nếu gây ảnh hưởng sẽ phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để khắc phục và hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng.

Sở Tài nguyên và Môi trường Bình Định cũng nhấn mạnh, hoạt động khai thác, nạo vét cát tại khu vực thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận, Công ty TNHH Phú Hiệp chỉ được tiếp tục thực hiện sau khi người dân đồng thuận.

Sà lan hút cát hiện không có ai canh giữ, không có số hiệu

Xét đề nghị của Sở Tài nguyên và Môi trường tại văn bản 1573, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định giao UBND huyện Tuy Phước chỉ đạo các phòng, ban liên quan và UBND xã Phước Thuận không để xảy ra tình trạng công dân tụ tập đông người, khiếu kiện vượt cấp làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh, chính trị tại địa phương, báo cáo kết quả cho UBND tỉnh trong tháng 07/2020.

Đề nghị Công ty TNHH Phú Hiệp phối hợp với UBND xã Phước Thuận vận động, giải thích và hỗ trợ cho người dân bị ảnh hưởng dự án; hoạt động khai thác cát tại khu vực thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước không gây sạt lở bờ sông và ảnh hưởng đến khu dân cư.

Giao Sở Tài nguyên và Môi trường theo dõi việc thực hiện của UBND huyện Tuy Phước, đến hết ngày 31/07/2020, UBND huyện Tuy Phước vẫn chưa tổ chức thực hiện, báo cáo đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh xử lý trách nhiệm theo quy định.

Bơm hút cát phục vụ san lấp công trình kè chống sạt lở và nhà ở xã hội của Khu đô thị Đại Phú Gia. Dự án này đang lấn ra lạch sông Hà Thanh  khiến người dân rất bức xúc.

Làm việc với Pv Báo TN&MT, ông Phan Thế Khoa – Chủ tịch UBND xã Phước Thuận thông tin: Công ty TNHH Phú Hiệp chỉ mới đặt hai máy bơm hút cát nhưng người dân phản đối nên họ đã dừng hoạt động hút cát. Tất cả mọi yêu cầu về hỗ trợ sinh kế cho người dân, Công ty đều đồng ý nhưng sau đó người dân từ chối không nhận hỗ trợ. Thực tế chỉ ảnh hưởng một số hộ đánh bắt thủy sản gần khu vực hút cát. UBND huyện Tuy Phước chỉ đạo giao UBND xã tổ chức tuyên truyền, vận động, giải thích cho người dân hiểu rõ về chủ trương của nhà nước trong việc khai thác cát để khơi thông dòng chảy tại các bãi bồi ven sông và tận thu cát.