Từ nhiều năm trước đây, mỏ đá hiện Công ty TNHH Đầu tư - Xây dựng - Thương mại - Dịch vụ Yến Tùng (gọi tắt Công ty TNHH Yến Tùng) đang khai thác là của Công ty TNHH Bình Sơn. Sau đó, công ty này, làm ăn thua lỗ chấm dứt hoạt động khai thác đá rồi chuyển sang cho Công ty TNHH Yến Tùng.
Hơn mười năm nay, người dân sống chung với bụi đá, tiếng ồn, tiếng mìn nổ của Công ty TNHH Bình Sơn khai thác đá núi Sơn Triều, sau đó tiếp đến là Công ty TNHH Yến Tùng với diện tích khai thác 06ha, quy mô công suất 145.000m3 nguyên khai/năm. Cùng một mỏ đá, nhưng hai doanh nghiệp liên tiếp dùng mìn khai thác đá khiến khu vực núi Sơn Triều thuộc xã Phước An tan hoang, nham nhở. Điều khiến người dân bức xúc, ngoài phải chịu đựng bụi bột đá, nước sinh hoạt ở các giếng khoan đều bị nhiễm phèn làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sinh hoạt người dân, thì nỗi lo lắng của họ là những vách tường nhà bị nứt toác, có thể đổ sụp bất cứ lúc nào vào mùa mưa đến.
Bà Hồ Thị Thơ, ở xóm 1A, thôn Quy Hội, xã Phước An bức xúc: Cả xóm nhà nào cũng bị nứt tường. Nhà tôi vừa xây mới được 6 tháng nay, mà tường bắt đầu bị nứt, kể cả các công trình trình phụ trong nhà cũng bị. Chị Minh Phương chia sẻ thêm: Nhà tôi bị nứt hai năm nay rồi, giếng nước bị phèn, họ có đi kiểm tra một lần rồi im lặng đến nay. Dân phản ánh lên UBND xã, nhưng không ai xuống kiểm tra giải quyết cho dân, kể cả doanh nghiệp. Thời gian họ nổ mìn mỗi ngày vào buổi trưa 11 giờ và buổi chiều 17 giờ. Tường, vách nhà nứt thế này, tôi lo sợ mùa mưa bão tới nhà sập không biết phải làm sao.
Một người dân khác phản ánh: Bụi do xe chở đá và bột đá thải ra ruộng làm ảnh hưởng năng suất cây lúa, hạt bị lép không phát triển được. Xe chở đá nguy cơ gây tai nạn cho dân, vì tài xế chạy xe quá nhanh trong khi đường trong thôn lại hẹp. Ngày nào cũng đến giờ ăn cơm nghe mìn nổ cái đùng, rêm cả ngôi nhà. Nước sinh hoạt từ các giếng đào bị nhiễm phèn, khô cạn. Người dân khổ trăm bề từ khi các doanh nghiệp đến đây khai thác đá.
Làm việc với PV Báo TN&MT, ông Phan Khắc Sửu - Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Phước An cho biết: Chúng tôi cũng nắm tình hình như vậy, nhưng giờ kết luận việc Công ty TNHH Yến Tùng dùng mìn khai thác đá làm nứt tường nhà dân, tôi không dám khẳng định. Nhờ các cơ quan chức năng, hội đồng thẩm định đánh giá tác động môi trường vào cuộc kiểm tra, làm rõ nguyên nhân tường nhà dân bị nứt là do nổ mìn khai thác đá, hay do kỹ thuật xây dựng nhà, hoặc nhà ở lâu năm dẫn đến xuống cấp, vì khu vực này gần sát chân núi Sơn Triều để có câu trả lời cho người dân biết. Vấn đề bụi đá phát tán, Công ty TNHH Yến Tùng cũng đã làm đường thảm nhựa trong thôn để dân đi và chở đá cho an toàn, giảm thiểu tình trạng bụi đá phát tán.
Ngọn núi Sơn Triều đi qua địa phận xã Phước An, Phước Lộc, huyện Tuy Phước và phường Nhơn Hòa, thị xã An Nhơn. Chỉ một ngọn núi Sơn Triều, ngoài Công ty TNHH Yến Tùng, nó phải gánh thêm 10 mỏ đá của 10 doanh nghiệp khác nữa. Riêng địa phận huyện Tuy Phước, núi Sơn Triều “gồng mình” “đánh vật” với 04 doanh nghiệp là Công ty TNHH XD Thuận Đức, Công ty CP Đầu tư và Kinh doanh VLXD FICO, Công ty CP VLXD Mỹ Quang hoạt động khai thác đá ở xã Phước Lộc và Công ty TNHH Yến Tùng hoạt động khai thác đá ở xã Phước An. Đó là chưa kể, khói than phát ra từ Nhà máy Xí Nghiệp Than Quy Nhơn đóng tại thôn Phú Mỹ 1, xã Phước Lộc và Công ty TNHH Hoàn Cầu Granite khai thác đá tại sườn phía Tây núi Hòn Chà, thôn Cảnh An 1, xã Phước Thành gây ô nhiễm môi trường, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân và gây nhiều hệ lụy khác. Những vấn đề này, báo chí truyền thông liên tục phản ánh, trong đó có Báo TN&MT.
Các doanh nghiệp đang khai thác đá ở núi Sơn Triều, bao gồm Công ty TNHH Yến Tùng đều nằm trong danh sách báo cáo của UBND tỉnh Bình Định gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường tại văn bản số 3920 ngày 09/7/2019, báo cáo công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường trong các cơ sở sản xuất, dự án khai thác đá có nguy cơ gây sự cố môi trường, vì hoạt động khai thác khoáng sản đá gây sự cố sa bồi, sạt lở vào mùa mưa.
UBND huyện Tuy Phước cũng đã có nhiều văn bản chỉ đạo, yêu cầu các công ty khai thác đá và than gây ô nhiễm môi trường khẩn trương kiểm tra, bão dưỡng các hệ thống xử lý bụi, khí thải trong quá trình sản xuất, tăng cường công tác tưới ẩm trên đường vận chuyển và khu vực sản xuất, bố trí hệ thống phun sương tại khu vực bãi chứa, đá, than và bãi thãi, thực hiện nghiêm túc việc bảo vệ môi trường đã được phê duyệt trong hồ sơ môi trường.
