Bình Định: Đối mặt với nguy cơ thiếu nước sản xuất

Thiếu nước làm ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp của người dân

Nông nghiệp khát nước

Vụ Ðông Xuân năm 2015-2016, Bình Định sản xuất 47.000 ha lúa, dự kiến năng suất bình quân 65 tạ/ha; trong đó, có 29.411 ha lúa sản xuất trên chân đất 2 vụ/năm; 17.589 ha diện tích lúa sản xuất trên chân đất 3 vụ/năm và 2.133 ha sản xuất lúa giống. Diện tích cây trồng cạn cũng được tăng cường, gồm 2.756 ha bắp; 7.436 ha đậu phụng; 12.409 ha mì và 5.576 ha rau đậu các loại.

Theo nhận định của Chi cục Thủy lợi, Đê điều và Phòng chống lụt bão tỉnh Bình Định, nhiều khả năng El Nino sẽ xuất hiện trong vụ Đông Xuân 2015-2016, lượng mưa thấp hơn trung bình nhiều năm, khả năng thiếu nước tưới là rất nghiêm trọng. Đáng lo ngại là đến tháng 11/2015, hồ chứa nước Định Bình đã tích được 156 triệu m3/220 triệu m3, mới đạt trên 70% dung tích; 14 hồ chứa nước khác mới chỉ tích được 50% dung tích. Hiện tại, lượng mưa trên địa bàn tỉnh Bình Định tiếp tục đạt thấp, nhiều khả năng sẽ thiếu nước tưới nghiêm trọng cho các vụ sản xuất trong năm 2016.

Trước tình hình trên, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến thời tiết, nguồn nước, chỉ đạo các tổ chức quản lý khai thác công trình thủy lợi tích nước hồ chứa hợp lý, bảo đảm an toàn công trình và tích nước tối đa; Tổ chức xây dựng phương án cấp nước phục vụ sản xuất Đông Xuân 2015-2016, cần xác định cụ thể vùng bảo đảm tưới, vùng nguy cơ bị hạn hán, thiếu nước để bố trí cơ cấu cây trồng, mùa vụ hợp lý; Quản lý chặt chẽ diện tích gieo trồng, bảo đảm phù hợp với điều kiện nguồn nước, tuyệt đối không gieo trồng ở những khu vực nguồn nước không đủ cung cấp, khi xảy ra thiếu nước, ưu tiên cung cấp cho sinh hoạt, nước uống cho gia súc.

Các sông suối, nguồn nước cạn kiệt ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt của người dân

Đối với những vùng thiếu nước, sử dụng các giống ngắn ngày, cực ngắn ngày, bố trí nhóm giống cùng thời gian sinh trưởng để thuận tiện cho việc cung cấp nước tưới, bảo đảm sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả; Thực hiện các giải pháp sử dụng nước tiết kiệm, tưới tiên tiến cho lúa và cây trồng cạn (theo quy trình “ướt khô xen kẽ” nhỏ giọt, phun mưa…) để dành nước cho các vụ sau; điều chỉnh việc cấp nước phù hợp khi nguồn nước bị thiếu hụt, bảo đảm hiệu quả sản xuất; tập trung sử dụng nước trên các sông suối, đắp bờ giữ nước trên đồng ruộng, chỉ điều tiết nước từ hồ chứa khi thật sự cần thiết.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp chống hạn

Trong mùa hạn đã có nhiều mô hình chống hạn đầy sáng tạo của nông dân. Với tinh thần chủ động và quyết tâm giảm thấp nhất thiệt hại cho người sản xuất, ngoài đào ao, giếng chống hạn... nhiều nông dân đã ứng dụng có hiệu quả các mô hình sử dụng nước tiết kiệm như phương pháp tưới “nông-lộ-phơi” vừa giảm lãng phí nguồn nước tưới như cách truyền thống, đồng thời vừa nâng cao năng suất lúa. Hay áp dụng công nghệ tưới phun qua đầu trên cây hành tỏi, rau đậu các loại... nhất là ở các khu vực sản xuất đất cát, ven biển... Qua đánh giá bước đầu của ngành chức năng, chính áp dụng các mô hình nêu trên đã đem lại hiệu quả đáng kể trong mùa hạn.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Trần Thị Thu Hà đề nghị các địa phương cần phải rà soát lại tất cả các diện tích chuyển đổi, nơi nào có thể gieo trồng được chắc ăn mới tiến hành làm, không nhất thiết phải chuyển đổi bằng mọi giá để tránh gây thiệt hại cho người dân. Cùng với việc chuyển đổi, cần kiểm tra, kiếm soát chặt chẽ phương án tưới tiêu, đảm bảo tiết kiệm nhưng phải hiệu quả, đảm bảo nước tưới cho những diện tích ăn chắc trong vụ Đông xuân. Bên cạnh đó, các huyện, thị cũng cần chủ động tích trữ, tận dụng lượng nước ở vùng trũng, vùng khe suối để tăng thêm diện tích bơm tưới. Công ty Cấp nước Bình Định tích cực phối hợp với các địa phương thực hiện tất cả những biện pháp có thể để đảm bảo cung cấp nước cho dân, đồng thời cũng cần xây dựng phương án và chủ động ứng phó kịp thời trong tình huống cấp bách.

Nhiều hồ chứa, hồ thủy điện chưa tích trữ đủ lượng nước cần thiết

Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết, nguồn nước, nhận định sát tình hình hạn hán, xâm nhập mặn, phổ biến đến các cấp chính quyền và người dân để chủ động các biện pháp ứng phó kịp thời; Cập nhật nguồn nước đề xuất kế hoạch sản xuất cho phù hợp với nguồn nước; Phối hợp với Sở Công thương chỉ đạo điều tiết hợp lý các hồ chứa nước thủy điện theo hướng kết hợp hài hòa các nhiệm vụ, ưu tiên cấp nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp; Hướng dẫn các địa phương xây dựng kế hoạch và phương án điều tiết, sử dụng nước hợp lý để chủ động triển khai trong trường hợp nguồn nước bị thiếu hụt, bố trí cơ cấu cây trồng phù hợp với điều kiện nguồn nước; Chỉ đạo Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định điều tiết tích nước bảo đảm an toàn hồ chứa và tích tối đa nguồn nước; thực hiện tưới tiết kiệm, tận dụng dòng chảy các sông suối, nguồn nước của thủy điện An Khê – KaNak; khi cần thiết mới sử dụng nước hồ; Chỉ đạo thực hiện công tác bảo vệ, phòng chống cháy rừng; chăm sóc vật nuôi trong điều kiện nắng hạn; tổ chức thực hiện và hướng dẫn thực hiện chống xâm nhập mặn; Tổ chức rà soát, sửa đổi, bổ sung các chính sách hỗ trợ cho các địa phương trong trường hợp xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn; Chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình cấp nước sạch, công trình thủy lợi, kịp thời phục vụ dân sinh và sản xuất nông nghiệp; thành lập các Hội đồng phân phối nước các lưu vực sông.

Bài và ảnh:Võ Hà