UBND tỉnh Bình Định cấp phép khai thác khoáng sản số 14 và 15 ngày 15/4/2015 cho Công ty TNHH Xây dựng Thành Hương khai thác cát làm vật liệu thông thường tại sông Lại Giang, xã Hoài Hương và xã Hoài Mỹ, huyện Hoài Nhơn.
Đối với khu vực mỏ cát xã Hoài Hương, diện tích khai thác là 03ha, trữ lượng khoáng sản 59.327m3 cát, công suất khai thác 11.000m3 cát/năm, chiều sâu khai thác 2,5m, thời hạn khai thác 5,5 năm kể từ ngày ký. Đối với khu vực mỏ cát xã Hoài Mỹ, diện tích khai thác 10,9ha, trữ lượng khai thác 268.063m3 cát, công suất 27.000m3 cát/ năm.
Sau khi được UBND tỉnh Bình Định cấp phép cho Công ty TNHH Xây dựng Thành Hương khai thác cát trên sông Lại Giang thì người dân thôn Phú An, xã Hoài Hương phản đối quyết liệt không cho doanh nghiệp tiến hành khai thác. Tiếp đến, UBND tỉnh Bình Định ban hành Quyết định 2553 ngày 18/7/2017 điều chỉnh, bổ sung một phần nội dụng Giấy phép khai thác khoáng sản số 14 ngày 15/4/2015, chỉ cho phép Công ty TNHH Xây dựng Thành Hương khai thác cát trên sông Lại Giang, mỏ cát Trường Gạo tại thôn Phú An, xã Hoài Hương với thời gian 02 năm kể từ ngày ký quyết định, điều chỉnh độ sâu khai thác còn 1,5m, nhưng người dân vẫn không đồng tình chấp thuận cho doanh nghiệp hoạt động khai thác cát.
Lý do người dân phản đối, vì nhiều năm trước đây, Công ty TNHH Xây dựng Thành Hương đã đến mỏ cát Trường Gạo khai thác cát quá độ sâu. Bãi cát bằng phẳng vốn có từ xưa bên bờ sông Lại Giang đã bị doanh nghiệp cùng một số người dân đến khai thác, phá nát tạo thành hố sâu nguy hiểm đe dọa tính mạng, nhà cửa của người dân. Khai thác cát làm sạt lở bờ sông, ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống người dân đang sinh sống gần khu vực mỏ cát. Trong quá trình vận chuyển cát, doanh nghiệp đã làm hư hỏng con đường ra vào của người dân, mặt đường nhỏ hẹp, xe chở cát bay bụi mù mịt, nước chảy lênh láng, gây ô nhiễm môi trường.
Một nguyên nhân khác nữa, cuộc sống mưu sinh người dân tại đây, ngoài công việc làm nông, đi biển, đánh bắt xa bờ, họ còn một nghề khác mưu sinh ngắn ngày là cào ốc xếp, ốc gạo đem bán cho thương lái có nhu cầu cung cấp các hộ nuôi tôm hùm ở thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên và những tỉnh lân cận khác. Mỗi ngày, họ kiếm trung bình từ 500 nghìn đến 1,5 triệu đồng từ nghề này.
Bến sông Lại Giang là nơi là neo đậu tàu thuyền, thúng để người dân đi cào ốc của các xã Hoài Hương, Hoài Mỹ và nhiều xã khác của huyện Hoài Nhơn. Dòng sông Lại Giang từ thôn Phú An qua thôn Thạnh Xuân, dưới cầu Lại Giang xã Hoài Hương là nơi thiên nhiên ban tặng nguồn sinh sống dồi dào cho bà con vùng biển xã Hoài Hương. Có lẽ, chính điều này mà người dân quyết bảo vệ đến cùng nguồn sinh kế do thiên nhiên ban tặng.
Trao đổi với PV Báo Điện tử TN&MT, ông Trần Tấn Thuận - Chủ tịch UBND xã Hoài Hương chia sẻ: Công ty TNHH Xây dựng Thành Hương khai thác tại mỏ cát Trường Gạo vào năm 2012 và năm 2014. Sau đó UBND tỉnh cấp phép cho Công ty tiếp tục khai thác, nhưng người dân có ý kiến phải đảm bảo môi trường trong quá trình khai thác. Trước kia, chưa có bờ kè thì dân lo sợ bờ sông bị sạt lở, sau khi bờ kè xây xong, nhưng do con đường vận chuyển cát qua khu dân cư quá hẹp, doanh nghiệp khai thác chưa tuân thủ quy định về thời gian, chưa bảo đảm an toàn, gây mất an ninh trật tự địa phương. Do người dân phản đối quyết liệt, nên từ 2017 đến nay doanh nghiệp tạm dừng không khai thác nữa. Sở TN&MT, UBND huyện Hoài Nhơn, Phòng TN&MT về đối thoại với người dân, nhưng họ vẫn không đồng thuận cho doanh nghiệp khai thác. Việc người dân phản ánh là đúng, là chính đáng nên phải được tôn trọng. Doanh nghiệp muốn khai thác cát phải đảm bảo môi trường và mở rộng con đường để bảo đảm an toàn giao thông khi vận chuyển cát.
Vậy là, doanh nghiệp khai thác cát trước khi được UBND tỉnh cấp Giấy phép. Quá trình khai thác cát tại sông Lại Giang trước đó, doanh nghiệp đã để lại hậu quả nhãn tiền của nạn khai thác cát. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến sự phản đối quyết liệt của người dân, khiến cho Công ty TNHH Xây dựng Thành Hương không thể khai thác tại mỏ cát Trường Gạo, thôn Phú An, xã Hoài Hương, mặc dù đã được UBND tỉnh Bình Định cấp Giấy phép khai thác khoáng sản.
