(TN&MT) - Sáng 15-2, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã được ông Khăm Phết Lào, con trai thứ 11 của vua săn voi Ama Kông (buôn Kô Tam, xã Ea Tu, TP. Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) trao tặng bộ đồ nghề bắt voi rừng của vua voi.
Ông Khăm Phết Lào, con trai thứ 11 của vua săn voi Ama Kông trao tặng bộ đồ nghề bắt voi rừng của vua voi Ama Kông cho Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam |
Đây là bộ đồ nghề săn voi có lịch sử gần 200 năm, đượcY Thu Kul, (SN 1828, còn gọi là Vua voi Khun Ju Nốp), người khai sinh ra nghề săn bắt, thuần dưỡng voi rừng tại Tây Nguyên truyền lại cho người cháu của mình là vua voi là Ama Kông.
Bộ đồ nghề gồm 20 dụng cụ: Plei Mat – Mac Kađiêk (tiếng Bơ Nong- tiếng Lào) - Roi củ mây do nài voi cầm để điều khiển voi nhà; Dur- Ka Đôn - Tấm đệm lưng voi để đặt bành voi làm bằng vỏ cây lộc vừng đập dập; Tâo Bek- Nẵng Bek - Tấm phản làm bằng da trâu khô để Gru trải ngủ trong chuyến đi bắt voi; Ng’Gân – Phan Hẵng - Dây ràng quanh toàn thân voi, chắp nối bằng nhiều loại vật liệu khác nhau; Prăt Bung-Nẵng Khoọng - Dây da trâu dùng vào việc bắt voi rừng; Kok-Mak Ngok - Búa gỗ căm xe đẽo để điều khiển voi trong cuộc săn bắt; Srenial- Phan Kho - Dây bảo hiểm cho nài voi làm bằng xích sắt nối với dây rừng loại lớn; Nhôn- Nhôn - Sợi dây trâu khô dài từ 5-6m dùng tròng vào cổ voi rừng bắt được để kéo đi; Dam – Tham Nẵng - Một đoạn da trâu dùng quàng vào cổ voi rừng để kéo; Dam Reh- Tham Vãi - Công dụng và hình dạng giống như Dam nhưng bện bằng dây mây dùng khi trời mưa lâu; Dam Lok –Tham Nãm - Giống Dam, nhưng có gai và mấu, dùng khiển voi rừng; Mong Tonggơr – Mei Kăn Thưng - Đoạn tre gắn vào đầu dây thòng lọng, để xỏ vào chân voi rừng; Kekun – Khâo Kun - Sừng bò tót cột vào sợi dây dài để nài múc nước dưới sông; Ke Kjơng Krong- Khâo Krong - Sừng trâu dùng thay búa để đập vào các gút dây da cho chặt; Sreh Muk- Pâo Muk - Túi đựng đan bằng dây rừng để đựng các dụng cụ sinh hoạt tùy thân của Vua Voi; Kreo-Khõ : Cây giáo bằng gỗ, mũi sắt để điều khiển và luyện voi; Brắk Jỡng- Nẵng Khọng Tin - Dây da trâu để cột chân voi; Sanei - Tù và của Vua Voi; Nẵng Liêu - Dây da trâu để cột, chắp nối các bộ dây khác; Sreh Srang - Giống túi đựng Sreh Muk nhưng làm bằng dây cước. Trong suốt cuộc đời mình, vua voi Ama Kông đã săn bắt, thuần dưỡng được 398 con voi rừng.
Bài & ảnh: Tuệ Minh