Bao giờ minh bạch

Những vấn đề đó nhất định phải làm rõ, minh bạch, nghiêm túc. Chúng ta không xem xét xử lý một cách rõ ràng thì ai sẽ trả lời và phán xét?.

Nếu đầu nhiệm kỳ nhiều đại biểu Quốc hội lên tiếng phản ứng gay gắt về 12 dự án thua lỗ hàng nghìn tỷ do Bộ Công Thương quản lý thì đến giờ lại phát sinh thêm các dự án do Bộ Giao thông vận tải quản lý. Ví dụ, dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi hơn 34.000 tỷ vừa nghiệm thu thông xe chỉ sau vài trận mưa đã hỏng.

Cũng trên diễn đàn Quốc hội, bao câu chuyện nóng về trách nhiệm trước việc hàng ngàn tỷ đồng đầu tư vào các dự án gang thép, xơ sợi, giấy, đạm, nhiên liệu sinh nằm đắp chiếu vẫn chưa được trả lời thỏa đáng. Hơn mười dự án mà đã thấy cả nghìn tỷ đắp chiếu, còn bao nhiêu ngàn tỷ nữa đang âm thầm nằm im không phát huy hiệu quả, hay chuyển hóa thành những thứ gì khác?!

Dường như, một phản xạ rất dễ nhận ra là, khi một vụ việc nào đó xảy ra, người ta tìm ngay và chỉ ngay “lỗi kỹ thuật”, lỗi thi công, chất lượng nguyên liệu… và quên bẵng trách nhiệm của bên quản lý, điều hành, trách nhiệm cụ thể của người đứng đầu.

Một dự án trước khi đi vào thi công phải trải qua một qui trình thẩm định, xét duyệt rất kỹ càng. Và để qua mỗi tầng nấc như thế có đầy đủ các cơ quan, ban bệ. Một công trình thủy điện, khi vận hành, đều có những qui trình nghiêm ngặt của nó. Thế nhưng, sau khi dự án đi vào vận hành, để xảy ra sự cố người ta lại tìm cách chống chế rằng mình không liên quan đến thứ tội lỗi đó, phủi tay nhẹ nhàng, rằng “vẫn đúng qui trình”.

Thế nên, khi cả triệu khối nước bung vỡ khiến người dân trở tay không kịp, thoi thóp trong lũ, thì người ta lại hùng hồn tuyên bố, xả đúng qui trình.

Ngẫm kỹ lại thấy, không phải ngẫu nhiên mà sau rất nhiều vụ việc, sau bao cuộc thanh kiểm tra, rất nhiều vụ việc tai tiếng vẫn “lọt cửa”, “qua mắt” bao cơ quan thẩm tra, xem xét?! Mỗi nơi thoái một phần trách nhiệm, cộng hưởng của nhiều tầng nấc sẽ thành mối nguy hại, trở thành thói vô trách nhiệm.

Cứ thế, từng ngày, chúng ta lại giật mình bởi những vụ việc nghe đau như xát muối vào lòng. Những khu đất xanh cỏ, những căn biệt thự bỏ hoang, những đoạn đường “5 sao” nứt toác, những dòng sông khát khô, ô nhiễm… không phải là chuyện của riêng ai, mà là những dấu hiệu báo động về những lỗ hổng trong chính sách quản lý trên nhiều lĩnh vực. Những đánh giá cụ thể về hiệu quả những khoản vốn đầu tư cho lĩnh vực này dường như vẫn ngập sâu trong bộn bề giải trình tìm nguyên nhân, chỉ trách nhiệm? Nói như nhiều Đại biểu Quốc hội thì: Chưa thấy chỉ ra  kết luận về nguyên nhân và trách nhiệm đến đâu, ai chịu(?). Nhưng hiện hữu đằng sau những vụ việc ấy là niềm tin của người dân dần vơi.

Càng ngẫm càng thấy còn nhiều điều ẩn giấu đằng sau bao vẻ hào nhoáng từ những dự án nghìn tỷ. Sau những khu công nghiệp bề thế, những đô thị mới mọc lên, đời sống của người dân thế nào? Tỷ lệ dự án xây dựng nhà ở cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp bao giờ mới tương xứng với các dự án khu đô thị mới? Chênh lệch mức sống, mức hưởng thụ theo đó ta cũng dễ nhìn ra!?

Cứ xem kỹ, nghĩ hết sẽ thấy, rồi mọi việc vẫn theo một nếp cũ đầy nguy hại. Đó cũng là nơi để những mưu toan, những áp đặt, những dối lừa... lại tiếp tục trong bóng tối! Và bánh xích xe ủi vẫn cứ lăn, bật tung mọi gốc rễ, xáo trộn cuộc sống của bao người trong vùng các dự án.

Rồi chúng ta sẽ phải thắt chặt hơn công tác quản lý và sử dụng các nguồn vốn đầu tư; sửa lại những qui trình xả lũ; rồi chúng ta sẽ phải đổ tiền của để khôi phục sự sống cho các dòng sông, sửa lại những chính sách quản lý… Nhưng liệu đến bao giờ mới có một bức tường về sự minh bạch được xây lên từ trong nhận thức. Một năm, hai năm hay phải mất một thế hệ?