Bắc Kạn: Cỏ xanh phủ kín đất vàng khu công nghiệp Thanh Bình

Khu công nghiệp Thanh Bình nằm trong quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1107/2006/QĐ-TTg ngày 21/8/2006 về việc phê duyệt quy hoạch phát triển các khu công nghiệp ở Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020 và cho phép tỉnh Bắc Kạn thành lập tại Văn bản số 125/TTg-CN ngày 22/01/2007, với quy mô diện tích giai đoạn I là 73,5ha.Theo Quyết định số 43/2009/QĐ-TTg ngày 19/3/2009 của Thủ tướng Chính phủ, ngân sách Trung ương hỗ trợ 100 tỷ đồng để đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp. Đối với Bắc Kạn (một tỉnh miền núi đặc biệt khó khăn, nguồn thu hạn chế, nhu cầu đầu tư lớn, hàng năm Trung ương hỗ trợ gần 90% tổng chi ngân sách), việc ngân sách Trung ương hỗ trợ đầu tư xây dựng khu công nghiệp có ý nghĩa đặc biệt, góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát huy tiềm năng của tỉnh, đưa Bắc Kạn thoát ra khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Bắc Kạn đã khẩn trương tiến hành lập dự án và khởi công xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp trong năm 2008. Ngay sau một thời gian ngắn, tỉnh Bắc Kạn đã nỗ lực không ngừng, tập trung hoàn thiện cơ sở hạ tầng như đường, điện, nước, công trình thoát nước... để bàn giao hạ tầng cho các nhà đầu tư triển khai xây dựng nhà máy. Ấy vậy mà cũng chỉ được một thời gian ngắn máy móc hoạt động ì ầm, vang dậy núi rừng. Niềm vui vừa lóe lên trong mắt bà con đồng bào dân tộc  được ít lâu thì nhiều nhà máy đã vội chìm vào cơn khát vốn, thiếu nguyên vật liệu, hoạt động sản xuất cầm chừng, không hiệu quả... Cuối cùng nhà đầu tư - doanh nghiệp buộc phải tạm thời đóng cửa nhà xưởng nhiều năm nay. Điều này đã tạo ra sự lãng phí về đất đai.

Cụ thể, đã 10 năm qua với nhiều lần gia hạn tiến độ đầu tư, song cả hai dự án sản xuất của Công ty cổ phần khoáng sản và gang thép Kim Sơn luôn trong tình trạng bất động. Trên phần diện tích 27,3ha (chiếm hơn ½ diện tích đất công nghiệp cho thuê tại Khu công nghiệp Thanh Bình) cỏ dại mọc um tùm, hạ tầng còn dang dở. Dự án đầu tư Khu Liên hợp gang thép và nung tuyển quặng sắt của Công ty cổ phần khoáng sản và gang thép Kim Sơn đã “đắp chiếu”.Được giao hơn 27ha đất. Công ty cổ phần khoáng sản và gang thép Kim Sơn đầu tư vào khu công nghiệp này từ năm 2007. Với 2 dự án luyện gang và nung tuyển quặng với khối lượng ước đạt 850.000/ tấn 1 năm. Thế nhưng sau 10 năm, tất cả những con số đó vẫn chỉ nằm trong văn bản báo cáo. Nhà xưởng bị vây kín bởi lau lách um tùm. Hàng trăm tấn máy móc thiết bị, nhà xưởng cũng dần hoen rỉ phủ bụi thời gian.

Không chỉ có vậy, một số nhà máy của công ty khác như nhà máy sắt xốp Bắc Kạn dừng hoạt động vì thiếu nguồn cung. Công ty Cổ phần Sahabak cũng bị ngân hàng phát mại. Nhà máy sản xuất cơ khí bê tông đúc sẵn Bắc Kạn để cỏ mọc …Nhìn chung, các nhà máy đều trong tình trạng hoang lạnh, cỏ mọc um tùm trên đất vàng.

Lý giải tình trạng này, ông Nông Đình Huân, Phó Trưởng ban quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Kạn cho biết: “Đã có 6 doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp Thanh Bình nhưng hầu hết đều hoạt động không hiệu quả. Các doanh nghiệp luyện kim được bàn giao phần lớn diện tích như công ty Kim Sơn thì lại liên tục xin gia hạn mà không tiến hành sản xuất, gây lãng phí tài nguyên đất của tỉnh. Hiện tại có một số doanh nghiệp đề xuất đầu tư tại một số dự án sản xuất tại Khu công nghiệp Thanh Bình. Tuy nhiên mặt bằng gần như đã giao hết cho các nhà dự án, quỹ đất tại Khu công nghiệp còn lại rất hạn chế. Để đáp ứng nhu cầu đầu tư, trước mắt Ban quản lý các Khu công nghiệp dự kiến sẽ giải quyết trên phần diện tích 9,6ha thu hồi của Công ty cổ phần khoáng sản và gang thép Kim Sơn, ngoài 02ha vướng tài sản trên đất. Nhiều nhà máy khác đều có phần thuế đất được miễn rồi nhưng đến nay nhiều khoản thu thuế, phí khác các doanh nghiệp này cũng chưa hoàn thành nghĩa vụ. Ban cũng đôn đốc nhiều nhưng doanh nghiệp báo cáo gặp khó khăn không sản xuất được cứ ì ra như vậy…” . Dự án đầu tư nhà máy nung tuyển quặng sắt (công suất 600.000 tấn/năm) và Khu liên hợp gang thép (công suất 250.000 tấn/năm) của Công ty cổ phần khoáng sản và gang thép Kim Sơn được cấp Giấy chứng nhận đầu tư năm 2007 và được giao phần diện tích là 27,3ha để xây dựng nhà máy. Đây là những doanh nghiệp xin phép đầu tư vào Khu công nghiệp Thanh Bình (Chợ Mới) sớm nhất nhưng hoạt động không hiệu quả trong nhiều năm qua.
Thiết nghĩ, chính quyền tỉnh Bắc Kạn cần sớm có giải pháp giải quyết dứt điểm những tồn tại hạn chế tại khu công nghiệp Thanh Bình để thu hút các doanh nghiệp mới có đủ năng tài chính, tiềm lực công nghệ, doanh nghiệp nước ngoài vào đầu tư. Người dân bản địa thì vẫn nhắc nhớ chính quyền và doanh nghiệp nợ họ lời hứa tạo việc làm ổn định cho con em đồng bào tại khu công nghiệp khi vận động thu hồi đất. Qua 10 năm, họ chưa thấy lời hứa năm xưa được thực hiện nên còn nhiều băn khoăn trăn trở.