Ba nỗi sợ

Đầu tiên là tình trạng úng ngập. Cứ mỗi đợt mưa lũ, ám ảnh đầu tiên với người dân là ngập lụt. Với một đô thị ven biển như Nha Trang, người ta cứ ngỡ sẽ chẳng thể úng ngập. Thế nhưng, chỉ một đợt mưa, tang thương đã trút xuống đầu người dân.

Hay như TPHCM, mới chỉ là ảnh hưởng của hoàn lưu bão đã khiến cả thành phố hoảng hốt. Nhiều tuyến đường ngập sâu. Thảm cảnh dễ nhận ra là người và xe nối dài, chen chúc bì bõm trong nước.

Những dấu hiệu đó là lời cảnh báo cho các đô thị ở Việt Nam sẽ phải đối chọi với các đợt úng ngập có thể còn tệ hại hơn thế. Nguyên nhân không phải chỉ do đường ống cũ, mưa lớn, triều cường ngày càng cao mà còn do chính các nhà quy hoạch, đã cấp phép hàng loại dự án cho lấp đầm hồ, đồng ruộng, lấn sông ngòi… Rồi tình trạng khai thác cùng kiệt các nguồn nước ngầm dẫn đến lún mặt đất. Xung quanh các đô thị lớn, lẽ ra phải tăng thêm diện tích hồ tiêu thủy, rừng cây, các dự án lại cho tôn nền làm cho khu đô thị cũ trũng hơn, ngập hơn. Đã thế, các công trình tiêu thuỷ lại luôn đi sau một bước... Cứ như vậy, áp lực đè lên hạ tầng đô thị nên ngập lụt vẫn là nỗi lo thường trực mỗi mùa mưa xuống, triều lên.

Bên cạnh đó là nỗi lo về cháy nổ. Trong suốt thời gian qua, hầu như ngày nào cũng sảy ra cháy. Từ đô thị lớn đến đô thị nhỏ. Rất nhiều nguyên nhân được chỉ ra, trong đó, đặc biệt là công tác phòng chống cháy nổ đã bị lơ là. Nỗi lo này càng lớn hơn đối với các chung cư cao tầng ở những đô thị lớn. Riêng trên địa bàn hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM, qua kiểm tra, hàng trăm chung cư được phát hiện là các chủ dự án, ban quản lý chung cư “bỏ qua” hệ thống phòng chống “giặc lửa”. Trong khi đó, việc kiểm tra, giám sát an toàn phòng cháy chữa cháy của các cơ quan chức năng cũng chưa được coi trọng đúng mức. Dường như sinh mệnh của hàng vạn cư dân đã bị "bỏ quên" trong lĩnh vực này. Đáng quan ngại hơn, tại nhiều nơi, việc đầu tư cho công tác phòng chống cháy nổ chỉ “làm cho có”, rất sơ sài và hoàn toàn “vô tác dụng”.

Không chỉ có lụt lội và cháy nổ. Tắc đường cũng là nỗi ám ảnh mỗi ngày. Ở hai đô thị lớn là Hà Nội và TP.HCM, tình trạng kẹt xe vẫn ngày một gia tăng dù hạ tầng giao thông đang được mở rộng. Ngoài nguyên nhân do số xe ô tô, xe máy tăng nhanh còn do việc cấp phép ồ ạt các khu văn phòng, khách sạn, nhà ở, siêu thị … vào trung tâm đô thị cũ vốn đã quá tải; do quy hoạch khu trung tâm không hạn chế số nhà cao tầng, do giải tỏa hàng loạt nhà máy, kho tàng lẽ ra thành vườn hoa cây xanh nay lại cắm vào đó các siêu thị, trung tâm buôn bán, nhà văn phòng, khách sạn nhà ở; do một thời gian đầu không mở rộng đô thị để dãn dân.

Xây mới, sửa sang là điều cần thiết để tạo lập bộ mặt đô thị khang trang hơn. Nhưng những hoạt động xây dựng, nếu vẫn theo lối thủ công, chụp giật thì người dân sẽ là nạn nhân đầu tiên gánh chịu hậu quả ô nhiễm môi trường cục bộ.

Nguy hiểm hơn, khi những điều kiện tối thiểu để bảo đảm an toàn cho người dân không được quan tâm, bị phớt lờ, khi đó, không chỉ sức khỏe, mà tính mạng của người dân cũng có thể bị đe dọa.