Hiệp hội Nông dân quốc gia Zambia (ZNFU) cho biết thời tiết thất thường, bao gồm cả những cơn mưa đầu mùa xuất hiện muộn, hạn hán ở nhiều khu vực và lũ lụt nghiêm trọng ở một số nơi khác trên đất nước này đã giáng “cú đánh” lớn vào sản xuất lương thực.
Kingsley Kaswende, một nhà nghiên cứu thuộc ZNFU trả lời phỏng vấn hãng tin Thomson Reuters Foundation: "Hầu hết nguồn đầu vào nông nghiệp như hạt giống và hóa chất ở Zambia phải nhập khẩu. Điều này kết hợp với điều kiện khô hạn đang đẩy giá các mặt hàng lương thực chủ lực tăng cao".
 |
| Aluniya Ngulube thu nhặt các hạt ngô tại hiện trường vụ tai nạn xe tải chở ngôbị đổ trên một con đường ở Zambia vào tháng 8/2002. Ảnh: voanews |
Chuyển đổi mô hình thời tiết và thay đổi lượng mưa đồng nghĩa với việc những người nông dân phải đấu tranh để giữ sản lượng cao. Ông Kingsley Kaswende cho rằng hầu hết họ sẽ phải thay đổi mô hình canh tác để thích ứng với sự thay đổi này.
Cấm xuất khẩu
Hồi tháng 4, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) ước tính rằng thu hoạch ngô phía nam của châu Phi trong vụ mùa 2015 - 2016 sẽ thấp hơn 15% mức trung bình trong 5 năm qua.
Theo Bộ Nông nghiệp, ở Zambia, sản lượng ngô trong năm nay giảm xuống còn 2,6 triệu tấn so với mức 3,3 triệu tấn trong vụ thu hoạch trước đó. Ngoài ra, thu hoạch bình quân trên một ha ngô đã giảm 26% kể từ năm ngoái, từ 2,36 tấn xuống còn 1,75 tấn.
Hồi tháng 4/2016, chính phủ Zambia đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu ngô và các sản phẩm về ngô sang các nước láng giềng chịu cảnh hạn hán tương tự như Malawi, Cộng hòa Dân chủ Congo và Zimbabwe.
Sản xuất đường ở Zambia cũng đã giảm từ 424.000 tấn trong năm ngoái xuống 380.000 tấn trong năm nay.
Văn phòng Thống kê Trung ương của Zambia cho biết lạm phát trong tháng 8 vừa qua đã lên tới 20%, một phần là do giá lương thực tăng cao.
Văn phòng Consumer Unity and Trust Society - một nhóm vận động người tiêu dùng quốc tế đã kêu gọi chính phủ giải quyết vấn đề giá lương thực tăng cao bằng cách giảm thuế nhập khẩu phân bón và hạt giống cũng như giảm thuế đối với hầu hết các sản phẩm ngũ cốc.
Cây trồng mới?
Ông William Chilufya thuộc tổ chức phi chính phủ quốc tế Hivos có trụ sở tại Hà Lan đề xuất: Một giải pháp khác nhằm giải quyết tình trạng thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt là hạn hán ở miền nam châu Phi có thể là chuyển đổi từ ngô và lúa mì - cây trồng chủ lực và áp dụng giải pháp thay thế truyền thống chịu hạn như kê, lúa miến và sắn.
"Nếu vụ mùa ngô của chúng ta kém năng suất do điều kiện thời tiết, chúng ta thử nghĩ xem, ngô có phải là cây trồng duy nhất chúng ta có thể phát triển ở đất nước này? Chúng ta không thể quay trở lại với kê và cây trồng truyền thống khác?” - ông William Chilufya đặt câu hỏi.
Ông cho rằng lựa chọn thay thế như vậy là sự lựa chọn thân thiện với khí hậu và sản xuất rẻ hơn.
Theo ông William Chilufya, Chính phủ các nước cần phải bắt đầu trồng cây thay thế có thể chịu được thời tiết khắc nghiệt do BĐKH gây ra.
Mai Đan
Tổng hợp từ Reuters
