Xây dựng thành phố có khả năng chống chịu và phục hồi nhanh

 

 

Là thành phố ven biển, Đà Nẵng đang đối mặt tình trạng nước biển dâng ngày càng diễn biến phức tạp. Những năm gần đây, tình hình bờ biển bị xâm thực ở Đà Nẵng xảy ra nhiều hơn.Sự đe dọa của nước biển dâng lên các khu dân cư và cơ sở hạ tầngdọc bờ biển là thường xuyên hơn. Kéo theo đó, người dân sống dọc ven biển luôn rơi vào trạng thái lo lắng bởi nạn xâm thực của sóng biển. Cứ vào mỗi mùa mưa bão, nhà cửa, đất đai và nhiều tài sản khác bị sóng cuốn ra biển.

 

Trung bình mỗi năm, thành phố chịu thiệt hại hàng trăm tỷ đồng do tác động của thời tiết cực đoan. Đáng chú ý, thành phố còn phải đối diện với các thách thức mới: Thiên tai gây thiệt hại cả về hệ sinh thái tự nhiên cũng như cơ sở hạ tầng, con người; Đa số các công trình được xây dựng có cao trình thấp, ẩn chứa nhiều rủi ro ngập lụt; Sự bùng nổ và sau đó suy giảm của thị trường bất động sản tại Đà Nẵng trong những năm qua đã gây ra sự gián đoạn đối với kinh tế địa phương và nới rộng khoảng cách giàu- nghèo; áp lực hiện tại về nguồn cung cấp nước mặt…

 

Thực tế cho thấy, ở Đà Nẵng năng lực ứng phó của doanh nghiệp chưa đảm bảo sức chống chịu, cứ sau một trận bão lớn, các thiệt hại về nhà xưởng, trang thiết bị vẫn diễn ra, làm tê liệt các hoạt động sản xuất. Ngày càng nhiều biến đổi sinh thái trên Bán đảo Sơn Trà, Bà Nà, các bãi biển, danh lam thắng cảnh… gây tổn thất tài nguyên, hư hỏng hạ tầng kỹ thuật, tốn kém kinh phí của doanh nghiệp đầu tư.

 

Kịch bản đến năm 2030 cho thấy, tác động của biến đổi khí hậu sẽ làm cho các khu đô thị mới bị ngập sau nước sâu từ 1-1,5 m, làm giảm giá trị của đất đai và sức hút với các nhà đầu tư; các công trình du lịch ven biển, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hệ thống giao thông, điện, nước… cũng chịu tác động nghiêm trọng. Dự kiến năm 2100, Đà Nẵng sẽ mất khoảng 4,1% diện tích đất; các khu vực ven sông có nguy cơ ngập cao lại đang là những khu vực có tiềm năng du lịch nhất.

 

Định hướng phát triển thành phố công nghiệp khiến Đà Nẵng không thể tránh khỏi việc phát sinh các nguồn thải ra môi trường. Trong công tác ứng phó với BĐKH, giảm nhẹ rủi ro thiên tai không chỉ trong phạm vi của của tổ chức, cá nhân  mà còn cần thể hiện hơn nữa trách nhiệm đối với cộng đồng, xã hội và hướng tới nền kinh tế phát thải cacbon thấp. Cộng đồng doanh nghiệp là những đối tượng chịu ảnh hưởng và đối mặt với những hậu quả nặng nề tuy nhiên theo khảo sát thì rất nhiều doanh nghiệp chưa thực sự chú trọng đến công tác ứng phó nên rất dễ bị tổn thương. 

 

Theo các chuyên gia về BĐKH, nguy cơ lũ lụt nghiêm trọng đang ngày càng gia tăng, tình trạng xói mòn bờ biển và bão lũ sẽ ngày càng khốc liệt hơn, nhiều nguy cơ sạt lở đất phá vỡ hệ thống đường bộ. Do đó, cần phải nhận thức những rủi ro, đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương để thúc đẩy các kế hoạch hành động hiệu quả của chính phủ và người dân để giảm thiểu rủi ro bằng những hành động cụ thế: sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên, công nghệ, thiết bị bảo đảm nguyên tắc thân thiện với môi trường, đầu tư phát triển vốn tự nhiên, tích cực ngăn ngừa và xử lý ô nhiễm môi trường.

 

 

Vượt qua 400 thành phố là ứng cử viên của 6 châu lục, cuối năm 2013, Đà Nẵng trở thành thành viên trong số 33 thành phố đầu tiên được Quỹ Rockefeller (Hoa Kỳ) lựa chọn tham gia “Chương trình 100 thành phố có khả năng chống chịu”. Ông Phùng Tấn Viết- Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cho rằng: Việc trở thành thành viên của tổ chức này đã mở ra một cơ hội mới cho Đà Nẵng, cùng với các đô thị toàn cầu trong mạng lưới, được hỗ trợ các nguồn lực cả về nhân sự, tài chính để tập trung xây dựng khả năng chống chịu.

 

Qua phân tích, Đà Nẵng chỉ có khả năng chống chịu ổn định đối với một số lĩnh vực: an sinh xã hội, giao thông vận tải và thông tin liên lạc, y tế công cộng. Ở một số lĩnh vực khác như: sinh kế, việc làm và tài chính, thành phố có khả năng chống chịu còn nhiều hạn chế. Đơn cử: Sinh kế và cơ hội việc làm tại Đà Nẵng, đặc biệt là các hoạt động sinh kế sau mùa bão, lũ. Thành phố đã trải qua quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, phần nào ảnh hưởng đến nguồn tài nguyên thiên nhiên và sinh kế của dân cư thành phố. Tài chính cho BĐKH không nhiều. Hầu như không có kế hoạch liên ngành và không có kế hoạch được lồng ghép nhằm cải thiện khả năng chống chịu.

 

Là thành viên của “Mạng lưới các thành phố ở Châu Á có khả năng chống chịu với BĐKH” (ACCCRN), các dự án được hỗ trợ bởi ACCCRN đã và đang đóng góp tích cực, đáng kể vào khả năng phục hồi của Đà Nẵng. Có thể kể ra một vài dẫn chứng về hiệu quả của quá trình phối hợp này qua mô hình mô phỏng thủy văn của thành phố, mô hình mô phỏng dòng chảy nước và lũ lụt, thích ứng với khí hậu trong tương lai... Cho đến nay, nhiều mô hình đã được sử dụng để định hướng các quyết định của thành phố trên cơ sở hạ tầng đô thị, trong điều chỉnh thiết kế đặc biệt cho hệ thông giao thông vùng ngoại ô. Bên cạnh đó, để đủ khả năng chống chịu với bão, Đà Nẵng đã có 320 căn nhà trong 3 năm đầu tiên và sẽ nâng cấp, xây dựng thêm 430 ngôi nhà trong các năm tiếp theo thông qua Quỹ quay vòng vốn để nâng cấp nhà chống bão được quản lý và điều hành bởi Hội liên hiệp phụ nữ thành phố.

 

Đồng thời, thông qua nghiên cứu trong ACCCRN, thành phố sẽ đánh giá được sự cung và cầu về nước, tiếp cận với nguồn nước trong bối cảnh BĐKH và xây dựng các kịch bản, xác định một nhóm các giải pháp bền vững và thiết thực để đáp ứng nhu cầu nước của người dân và đề nghị các biện pháp liên quan để chọn địa điểm và xây dựng các công trình cấp nước mới…

 

Bà Katya Sienkiewicz, đại diện ACCCRN cho biết: Chúng tôi rất vui mừng về sự gắn kết các thành phố, lớn và nhỏ, ven biển và đất liền, cổ xưa và hiện đại thông qua mạng lưới toàn cầu này và Đà Nẵng được chọn là một thành viên của mạng lưới. Việc xây dựng khả năng phục hồi nhanh đòi hỏi đối tác từ khắp các lĩnh vực thông qua một kênh hỗ trợ liên ngành vượt trội, bao gồm các công cụ và nguồn lực xây dựng khả năng phục hồi nhanh mà chúng tôi rất sẵn sàng dùng để giúp tăng cường khả năng phục hồi nhanh cho Đà Nẵng.