Xã Tân Mỹ (Bắc Giang): Lấy đất nông nghiệp làm khu dân cư, dân bức xúc

Người dân bị thu hồi đất từ 2016, chưa nhận tiền đền bù nhưng đất đai của họ đã bị phân lô bán nền.

Để mở rộng, phát triển đô thị, những năm gần đây, TP Bắc Giang thu hồi nhiều diện tích đất nông nghiệp để xây dựng các khu dân cư mới. Xã Tân Mỹ là một trong các địa phương có những công trình như vậy. Khi xã thu hồi đất nông nghiệp để xây dựng 2 khu dân cư (2016 xây dựng Khu dân cư thôn Mỹ Cầu (cạnh đường Thân Nhân Trung)và năm 2018 xây dựng Khu dân cư cạnh Trường Giáp Hải). Từ khi triển khai GPMB 2 khu dân cư này cho đến nay có nhiều điểm bất hợp lý, làm nhiều người dân bức xúc không nhận tiền đền bù, hỗ trợ GPMB.

Mộ của người thân bà Nguyễn Thị Tám bị làm đường, san nền chèn qua.

Ngày 20-6-2016 UBND thành phố Bắc Giang ban hành Quyết định số 544/QĐ-UBND về việc thu hồi 21.664,1 m² đất nông nghiệp (đợt 1) của 75 hộ gia đình, cá nhân thôn Mỹ Cầu, xã Tân Mỹ để thực hiện Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư thôn Mỹ Cầu (cạnh đường Thân Nhân Trung), xã Tân Mỹ, thành phố Bắc Giang. Theo đó, cùng ngày 20-6-2016, UBND thành phố Bắc Giang ban hành Quyết định số 545/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB (đợt 1) khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện Dự án này với đất trồng lúa nước và cây hàng năm là 60.000 đồng/1m².

Mộ của người thân bà Nguyễn Thị Tám bị làm đường, san nền chèn qua.

Ngày 25-3-2019, UBND thành phố Bắc Giang ban hành Quyết định số 562/QĐ-UBND về việc thu hồi đất (đợt 14) để thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình: hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư cạnh Trường Giáp Hải, xã Tân Mỹ. Tổng diện tích đất bị thu hồi là 2.514,5m² đất của 11 hộ gia đình. Cùng ngày 25/03/2019, UBND thành phố Bắc Giang đã ban hành Quyết định số 563/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB (đợt 14) khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện Dự án này với đất trồng lúa nước và cây hàng năm vẫn là 60.000 đồng/1m².

Giá bồi thường cả hai lần vẫn như nhau, nhưng khác năm (2016 và 2019) được UBND TP Bắc Giang thực hiện theo Quyết định số 861/QĐ-UBND ngày 30-12-2014 của UBND tỉnh Bắc Giang về việc ban hành bảng giá đất giai đoạn 2015-2019 tỉnh Bắc Giang. Làm đúng theo quyết định của tỉnh, nhưng UBND tỉnh Bắc Giang ra quyết định áp bảng giá đền bù đất 5 năm một giá là bất hợp lý, gây thiệt thòi cho người dân bị thu hồi đất. Chính vì vậy nhiều người dân trong xã đã không đồng ý với phương án đền bù, hỗ trợ GPMB của UBND TP Bắc Giang và của tỉnh Bắc Giang.

Đất thu hồi năm 2019 nhưng áp giá đền bù theo quyết định năm 2014.

Việc sử dụng đơn giá bồi thường ban hành từ năm 2014, áp dụng vào năm 2016 và 2018, 2019 là vi phạm quy định Khoản 2 Điều 74 ,Luật Đất đai (Nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất) đó là: “ Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất."

Không chỉ bồi thường với giá thấp, việc kiểm đếm hai dự án khu dân cư thiếu khoa học dẫn đến nhầm lẫn về diện tích của nhiều hộ. Bà Hà Thị Hái Vân chia sẻ : Gia đình tôi bị thu hồi trên 90% đất nông nghiệp. Trong các thửa đất thu hồi, khi kiểm đếm xã không ba mặt một nhời với người dân, nên riêng gia đình tôi đã nhầm lẫn 4 mảnh đất nhỏ, mỗi mảnh vài chục m², đến giờ vẫn không giải quyết. Đất nông nghiệp gia đình tôi trồng cây kim tiền, cho thu nhập 30 đến 50 triệu đồng/sào. Khi lấy đất lại đền bù cây với giá rẻ không bằng một nửa. Giá đền bù đất nông nghiệp quá thấp, gia đình tôi không đồng ý giao ruộng. Tuy nhiên toàn bộ ruộng vẫn bị cưỡng chế thu hồi. Con cái đã xây dựng gia đình, không có đất ở. Gia đình xin được mua lại xuất đất ở cho các con tôi nhưng Thành phố và xã không tạo điều kiện.

Bà Hoàng Thị Lan ở thôn Mỹ Cầu xã Tân Mỹ cho biết: Gia đình chúng tôi bị thu hồi trên 2.000 m² mất 100% diện tích đất nông nghiệp, vẫn chưa nhận tiền đền bù song đơn vị làm dự án cứ đổ đất, phân lô bán nền. Nguyện vọng của gia đình khi mất kế sinh nhai, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói, khi mất trên 70% diện tích đất nông nghiệp thì được mua lại một lô đất. Tôi đề nghị nhiều lần nhưng không được giải quyết.Trên địa bàn xã có nhiều hộ bị thu hồi 100% đất canh tác. Những gia đình này gặp khó khăn trong phát triển kinh tế nên đã đề nghị với địa phương dành một khoản đất để bán lại cho một số gia đình có hoàn cảnh đặc biệt, sau khi đã cộng chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên những đề xuất này chưa được giải quyết, ông Hoàng Văn Dũng, thôn Mỹ Cầu, xã Tân Mỹ TP Bắc Giang cho biết gia đình bị thu hồi 1.000 m² đất nông nghiệp ở Khu đô thị thôn Mỹ Cầu (giáp đường Thân Nhân Trun và Khu đô thị cạnh Trường Giác Hải. Gia đình trồng keo cho rằng trồng trái phép (30 keo đường kính 40 cm) không kiểm đếm, không trả tiền đền bù. Ông xây tường bao xung quanh mất 3.000 viên gạch xây tường bao nhưng không lên phương án trả tiền đền bù mà đền bù theo mớ là 87 triệu đồng. Ông làm đơn xin mua một lô đất cho con cái có chỗ ở sau này vì đã thu hồi 90% đất của gia đình, xong không được giải quyết.

Điều lạ của các dự án phát triển Khu dân cư mới ở xã Tân Mỹ là hàng chục hộ dân chưa nhận tiền đền bù, hỗ trợ GPMB nhưng dự án cứ san lấp, xây dựng cơ sở hạ tầng. San gạt lấp lụt cả nhiều ngôi mộ của các gia đình, một việc làm chưa thấu tình, đạt lý. Việc xâm phạm mồ mả làm người dân càng bức xúc hơn. Bà Gia đình bà Nguyễn Thị Tám, một gia đình chính sách ở thôn Mỹ Cầu, xã Tân Mỹ, TP Bắc Giang bị thu hồi trên 300 m² đất nông nghiệp. Trong khu đất gia đình có 3 ngôi mộ của các cụ, bà Tám chia sẻ: Chúng tôi chưa nhận tiền đền bù đất, hỗ trợ di chuyển mộ, song đơn vị thực hiện dự án cứ san lấp tràn lên mộ các cụ tôi, xin hỏi việc làm của TP Bắc Giang và xã Tân Mỹ như vậy có đúng với quy định của pháp luật không? Chính quyền để đơn vị thi công cơ sở hạ tầng khu dân cư bất chấp, san lấp bừa gây phản cảm cho người dân. Người dân thực sự bức xúc khi đứng trước phần đất ruộng chưa nhận tiền đền bù nhưng chính quyền cứ ngang nhiên cho đấu giá đất.

Lợi nhuận từ việc chuyển đất ruộng thành đất ở là rất lớn. Nhiều lô đất liền kề mặt đường lớn ở đây 100 m² có giá 2 đến 3 tỷ đồng. Lô ít cũng 1 tỷ đồng. Những người nông dân bị thu hồi đất mỗi sào chỉ được đền bù vài chục triệu đồng, trong khi họ vĩnh viễn mất tư liệu sản xuất, đó là điều thiệt thòi. Nhiều hộ nông dân bị thu hồi gần 100% đất nông nghiệp, mất toàn bộ tư liệu sản xuất nhưng chưa được tỉnh, thành phố có chính sách ưu đãi, người dân thực sự lo lắng về phương thức kiếm sống của mình bởi không bao lâu số tiền bồi thường ít ỏi sẽ hết?

Trả lời những bức xúc của người dân, ông Nguyễn Minh Tuấn Chủ tịch UBND xã Tân Mỹ cho biết: 2 dự án xây dựng khu dân cư trên địa bàn xã do UBND TP Bắc Giang làm chủ đầu tư, công tác thu hồi đất, bồi thường GPMB được thành phố phối hợp với chính quyền địa phương triển khai bài bản. Việc đền bù, hỗ trợ GPMB thành phố thực hiện theo Luật Đất đai, các quyết định của UBND tỉnh, Nghị quyết của HĐND tỉnh. Đến nay hầu hết người dân đã đồng thuận, nhận tiền và giao đất để triển khai dự án. Tuy nhiên trong công tác kiểm đếm vẫn còn một số trường hợp nhầm lẫn, sai sót về diện tích của một số hộ. Chúng tôi sẽ rà soát, khắc phục. Một số hộ cho rằng số tiền đền bù, hỗ trợ GPMB còn thấp. Thành phố căn cứ vào Luật Đất đai, vào quyết định của tỉnh, điều kiện của tỉnh để thực hiện, nên mức đền bù 92 triệu/sào đất lúa có thể thấp hơn các tỉnh, thành phố bạn. Một số người dân bị thu hồi gần như toàn bộ đất ruộng, xin mua một số lô đất ở, việc này thành phố không có chủ trương, đã chi trả bằng tiền cho các hộ dân. Toàn bộ các lô đất sau khi hoàn thiện cơ sở hạ tầng được tổ chức đấu giá công khai. Kinh phí thu được chuyển về ngân sách thành phố để tái đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển đô thị. Việc di dời mồ mả, xã dành đất trong nghĩa trang nhân dân, xây các phần mộ để di dời về nơi tập trung theo quy hoạch. Một số hộ vận động nhiều lần, không đồng ý di dời, thành phố phải tổ chức cưỡng chế. Việc đền bù , hỗ trợ di dời mồ mả thực hiện theo quyết định của UBND tỉnh.

 Để ổn định tình hình xã hội, tránh thiệt thòi cho người dân bị thu hồi đất ở hai dự án Khu dân cư thôn Mỹ Cầu và Khu dân cư cạnh trường Giáp Hải, xã Tân Mỹ UBND tỉnh Bắc Giang cần quyết định lại mức đền bù thu hồi đất nông nghiệp theo thời điểm, không nên gộp cả 5 năm một giá. Những sai sót, nhầm lẫn trong kiểm đếm, đền bù cần giải quyết cụ thể và dứt điểm. UBND TP Bắc Giang cần có chính sách hỗ trợ đặc biệt cho các hộ dân mất đất sản xuất nông nghiệp 70% trở lên. Có thể tính toán dành một số diện tích, bán cho những hộ có hoàn cảnh với giá ưu đãi để hỗ trợ khó khăn lâu dài với những hộ dân mất nhiều đất. Vì một thành phố phát triển, vì xã hội phát triển, TP Bắc Giang trước hết hãy lo tới cuộc sống lâu dài của người dân mất ruộng, mất kế sinh nhai.