Ứng phó với động đất: Biến nỗi sợ thành hành động

Động đất nối tiếp nhau ở Nam California, Mỹ

Sau một thời gian dài, nhiều vết đứt gãy đang hoạt động và xé toạc lớp vỏ Trái đất đã tương đối im ắng, khiến hàng triệu người thở phào nhẹ nhõm.

Tuy nhiên, sự bình yên đó gần đây đã bị lung lay bởi một số trận động đất gây báo động ở khu vực này, trong đó có trận động đất mạnh 4,4 độ Richter dưới Pasadena vào giữa tháng 8 năm 2024 đã gây chấn động khắp Los Angeles. Nó không phải là thảm họa, nhưng đủ mạnh để làm rung chuyển thần kinh. Sau đó là trận động đất mạnh 4,7 độ Richter gần Malibu đúng một tháng sau đó.

Sự rung chuyển này đủ lớn để khiến mọi người tự hỏi: Liệu có động đất lớn nào sắp xảy ra không?

Bà Kate Scharer, nhà địa chất nghiên cứu tại Cục Khảo sát Địa chất Mỹ cho biết: "Dưới mỗi ngọn đồi và ngọn núi mà chúng ta có ở Nam California, có một đứt gãy đang hoạt động giúp tạo ra địa hình đó". Mặc dù San Andreas là đứt gãy nổi tiếng nhất, nhưng các nhà khoa học biết rằng đó không phải là đứt gãy duy nhất có thể tạo ra một trận động đất mạnh ở Nam California.

Ông Robert de Groot, Trưởng nhóm điều hành ShakeAlert tại Cục Khảo sát Địa chất Mỹ cho hay: “Cường độ 7 rất có thể xảy ra ở khu vực này dọc theo mặt trước của dãy núi San Gabriel. Những ngọn núi đó tồn tại một phần vì ở khu vực đó có một đứt gãy địa chất rất lớn, được gọi là đứt gãy Sierra Madre”.

Tất cả các đứt gãy này đã va chạm và cọ xát vào nhau qua nhiều thập kỷ - những thay đổi nhỏ trên quy mô hành tinh, nhưng những chuyển động lớn đã làm rung chuyển Nam California. Trận động đất tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại của Los Angeles là trận động đất Northridge mạnh 6,7 độ Richter năm 1994, trận động đất đầu tiên xảy ra bên dưới một khu vực đô thị lớn kể từ những năm 1930.

Cầu vượt đường cao tốc, tòa nhà văn phòng và bãi đỗ xe sụp đổ trong cơn rung lắc dữ dội kéo dài từ 10 đến 20 giây dọc theo một đứt gãy mà các nhà khoa học không thể dự đoán trước. Hàng ngàn người bị thương và hàng chục người thiệt mạng. Với thiệt hại lên tới hàng chục tỷ đô la, đây là một trong những thảm họa thiên nhiên tốn kém nhất trong lịch sử nước Mỹ cho đến thời điểm đó.

Không có gì có thể so sánh với trận động đất đó, và trong thời gian này, dân số của Quận Los Angeles đã tăng từ khoảng 9 triệu lên hơn 10 triệu người. Nhiều người mới đến không biết sự tàn phá mà một trận động đất lớn có thể gây ra, bao gồm cả những người trẻ tuổi ở Angelinos lớn lên trong thời kỳ yên bình của Nam California. Họ đã hứng chịu chuỗi động đất diễn ra gần đây. Vấn đề đặt ra là liệu họ có đang ám chỉ rằng sắp xảy ra một trận động đất lớn hay không.

Ông Allen Husker, Giáo sư nghiên cứu tại Viện Công nghệ California, Giám đốc Mạng lưới địa chấn Nam California cho biết: "Khi chúng ta nhìn lại danh mục lịch sử động đất, từ những năm 1930 đến nay, chúng ta có thể thấy điều này thỉnh thoảng xảy ra. Không bao giờ có một trình tự xác định nào đó mà 100% thời gian sẽ xảy ra một trận động đất lớn (sau một loạt các trận động đất nhỏ hơn)”.

Trao đổi với CNN, ông Husker cho biết: "Chúng tôi có thể chắc chắn rằng sẽ luôn có một sự kiện lớn trong một chu kỳ đã diễn ra trong nhiều thế kỷ. Điều chúng tôi không biết là khi nào sự kiện đó sẽ xảy ra”.

"Sẽ có một trận động đất lớn khác xảy ra ở California vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời chúng ta”, ông Husker cho biết thêm.

Chuẩn bị ứng phó với động đất là điều quan trọng

Mặc dù có thể gây lo lắng khi không biết khi nào trận động đất lớn tiếp theo sẽ xảy ra, nhưng các chuyên gia cho biết, người dân nên chuyển sự lo lắng đó thành hành động chuẩn bị.

Bà Scharer cho biết, những mặt hàng quan trọng nhất là nước, thực phẩm và thuốc men. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ khuyến cáo nên cung cấp khẩn cấp 3,78 lít nước cho mỗi người một ngày, cũng như thực phẩm không dễ hỏng và thuốc men dự phòng trong ít nhất ba ngày. Có thể mất một thời gian để các cửa hàng và hiệu thuốc mở cửa trở lại.

Hội Chữ thập đỏ Mỹ cũng có hướng dẫn về cách chuẩn bị cho động đất. Hội này kêu gọi: Đừng chỉ chuẩn bị cho bản thân; hãy chuẩn bị và đồng hành cùng với cộng đồng của bạn. Khi mọi thứ trở nên tồi tệ, mọi người sẽ cùng nhau vượt qua.

“Người dân nên nghĩ về cách giúp đỡ bạn bè, gia đình và cộng đồng địa phương của họ nếu có động đất xảy ra. Hãy bắt đầu với chính bạn và gia đình, sau đó kết nối với khu phố của bạn và cố gắng nghĩ về cách bạn sẽ ứng phó”, bà Scharer khuyến cáo.

Một hệ thống cảnh báo sớm tương đối mới - ShakeAlert - bao phủ 50 triệu người ở California, Oregon và Washington. Hệ thống này phát hiện chuyển động mặt đất ngay khi rung chuyển bắt đầu trên bề mặt Trái đất.

Kích thước và vị trí ước tính được tính toán nhanh chóng và trở thành cơ sở để cảnh báo khẩn cấp trực tiếp đến điện thoại di động, chính quyền thành phố và trường học. Cảnh báo sẽ cho bạn biết nơi nào có khả năng cảm thấy rung lắc mạnh nhất, cho mọi người thời gian cảnh báo quý giá để đến nơi an toàn trước khi mặt đất bắt đầu chuyển động.

Ông De Groot cho biết: “Chúng tôi muốn mọi người nghĩ về hệ thống cảnh báo như một thứ mà bạn có thể bổ sung vào “kho vũ khí” của mình để sẵn sàng ứng phó trước, trong và sau trận động đất. Mọi người nên nhớ “cúi xuống, che chắn và bám chặt” khi họ cảm thấy có động đất - ngay cả khi điện thoại của họ không gửi cảnh báo”.

Ngày 17 tháng 10 là ngày Great ShakeOut - ngày để mọi người trên khắp thế giới tham gia diễn tập động đất. “Chúng ta cần phải chuẩn bị, vì chúng ta có thể có một trận động đất lớn bất cứ lúc nào”, ông Husker nhấn mạnh.