Tổng quan các quy định về môi trường trong Hiệp định TPP

Theo đó, các nội dung về môi trường được ghi nhận trong 23 điều tại chương 20 của Hiệp định TPP. Các cam kết đó hướng tới việc thúc đẩy sự hỗ trợ lẫn nhau giữa các chính sách thương mại với môi trường; ủng hộ các quốc gia có các biện pháp phù hợp thúc đẩy các hoạt động bảo vệ môi trường; đẩy mạnh tự do hóa thương mại đối với các hàng hóa, dịch vụ góp hỗ trợ chuyển dịch sang nền kinh tế xanh và nền kinh tế các bon thấp; hạn chế cạn kiệt các tài nguyên thiên nhiên…

Hiệp định TPP - Cơ hội để các nước thành viên thực hiện những giấc mơ về môi trường.

Theo các chuyên gia nghiên cứu, khi phân tích cụ thể các điều trong chương 20 Hiệp định TPP thấy rằng, nội dung các điều khoản có thể chia thành hai nhóm nổi bật đó là: Nhóm các quy định về hàng hoá, dịch vụ có hỗ trợ, đóng góp cho việc thực hiện tăng trưởng xanh và nền kinh tế các bon thấp. Các quy định này ghi nhận chủ trương về giảm thuế, rào cản thương mại và hợp tác thông qua các dự án song phương và đa phương và thúc đẩy đầu tư giữa các bên. Nhóm thứ hai tập trung vào đa dạng sinh học, bảo tồn, cơ chế thực thi môi trường tự nguyện, bảo vệ tầng ô zôn, sinh vật ngoại lai.

Trong đó, nhiều vấn đề môi trường nổi bật lần đầu tiên được chính thức đưa vào trong các cam kết thương mại đa phương như: Các cam kết về hàng hóa và dịch vụ môi trường; Các cam kết về chuyển đổi sang nền kinh tế các bon thấp; Các vấn đề liên quan đến ô nhiễm đại dương và suy giảm nguồn tài nguyên thủy sản trên biển do hoạt động đánh bắt cá; Thành lập Ủy ban môi trường (điểm liên lạc quốc gia và cơ chế giải quyêt các vấn đề thương mại – môi trường giữa các quốc gia).

Với 23 điều liên quan đến môi trường, Hiệp định TPP đã buộc các nước thành viên phải thực hiện nhiều nghĩa vụ pháp luật, tài chính, quốc tế, công khai minh bạch thông tin…nhằm thực hiện nghiêm túc các cam kết môi trường đã tham gia.

Đối với nghĩa vụ pháp luật, mỗi bên phải cố gắng đảm bảo xây dựng đầy đủ các chính sách môi trường, khuyến khích việc bảo vệ môi trường ở mức cao và tiếp tục nâng cao các mức độ bảo vệ môi trường. Hơn nữa, mỗi bên phải thực thi hiệu quả và nghiêm túc pháp luật về môi trường của mình mà không gây ảnh hưởng đến thương mại và đầu tư giữa các bên. Đồng thời không được phép bỏ qua, hay bằng cách nào đó giảm nhẹ hiệu lực pháp lý của các đạo luật và quy định mội trường của mình nhằm khuyến khích thương mại hay đầu tư giữa các nên.  

Về nghĩa vụ quốc tế, các bên phải khẳng định thực thi hiệu quả các cam kết trong các hiệp định đa phương về môi trường mà mình tham gia. Đồng thời, phải nghiêm túc tuân thủ 03 điều ước quốc tế về môi trường là: Nghị định thư MONTREAL về các chất làm suy giảm tầng ô-zôn, Công ước quốc tế về ngăn ngừa ô nhiễm từ tàu biển (Công ước MARPOL) và Công ước quốc tế về buôn bán các loài động thực vật hoang dã đang bị đe dọa (Công ước CITES).

Đối với nghĩa vụ tăng cường minh bạch thông tin, các bên phải công khai hóa thông tin, tăng cường sự tham gia và giám sát của công chúng trong quá trình thực thi. Ngoài ra, các nước cần khuyến khích sự tham gia của khối tư nhân trong việc bảo vệ môi trường ví dụ như khuyến khích việc áp dụng các cơ chế tự nguyện nhằm nâng cao việc bảo vệ môi trường…

Mặc dù được kỳ vọng sẽ trở thành một văn kiện tiên phong và quan trọng trong quá trình giải quyết các vấn đề quốc tế về môi trường. Tuy nhiên, Hiệp định TPP trước mắt chỉ dừng lại ở việc kêu gọi các nước tham gia cùng hợp tác để cùng giải quyết các vấn đề môi trường. Nội dung của các cam kết môi trường chưa đưa ra được cụ thể những con số quyết định như: số lượng cắt giảm thuế quan, số năm mở cửa thi trường và tham gia…

H.Phúc