Theo tính toán của TKV, dự kiến cả năm 2018, sản lượng than tiêu thụ của TKV là 40 triệu tấn, tăng 4 triệu tấn so với kế hoạch đầu năm và tăng 4,4 triệu tấn so với cùng kỳ 2017, trong đó, riêng than cho điện là 29 triệu tấn, tăng 5,4 triệu so với thực hiện 2017 (con số vượt này tương đương với sản lượng của 3 mỏ than).
Do giá than thế giới cao hơn so với than sản xuất trong nước từ 5-10 USD/tấn tuỳ chủng loại dẫn tới các hộ tiêu thụ, như: điện, xi măng, hoá chất, thép chuyển sang mua than từ TKV dẫn đến cung cầu thay đổi nhanh. Bên cạnh đó, nhiều nhà máy nhiệt điện không chỉ tăng nhu cầu sử dụng than mà còn tăng đồng loạt cùng một thời điểm, trong điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp, đã gây ra rất nhiều khó khăn cho TKV trong việc tổ chức sản xuất, chế biến và huy động nguồn than để cung cấp.
Một nguyên nhân rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến kế hoạch sản xuất, cung ứng than của TKV và các đơn vị thành viên, theo ông Nguyễn Hoàng Trung, là rất nhiều nhà máy nhiệt điện than chưa ký hợp động mua than dài hạn mặc dù vấn đề này đã được TKV đưa ra từ nhiều năm trước. “Đến nay mới chỉ có 9 nhà máy nhiệt điện than ký hợp đồng mua than dài hạn với TKV trong khi còn rất nhiều nhà máy khác chưa ký” - Ông Trung cho biết.
Việc không ký kết hợp đồng dài hạn không chỉ ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất, cung ứng than của TKV mà bản thân các nhà máy điện cũng rất bị động khi cung - cầu than có thay đổi lớn. Ông Trung minh chứng, năm 2017, TKV cung cấp 23,6 triệu tấn than cho điện; năm 2018 dự kiến trên 29 triệu tấn, tăng 5,4 triệu tấn. Như vậy, trong trường hợp giảm huy động các nhà máy nhiệt điện chạy than thì lượng than tiêu thụ sẽ giảm rất mạnh. Do vậy cần phải có cam kết của các nhà máy điện về việc nhận đủ than theo hợp đồng kể cả trong trường hợp giảm phát để TKV có thể chủ động trong sản xuất, đầu tư.
Đưa thêm kiến nghị giải quyết hài hoà cung - cầu than cho sản xuất điện, đại diện TKV cho rằng, do giá bán than cho các hộ điện hiện nay thấp hơn giá thị trường, và thấp hơn nhiều so với giá than nhập khẩu, do đó cần sớm có chính sách giá đối với than pha trộn từ than nhập khẩu với than trong nước sản xuất để TKV (và Tổng Công ty Đông Bắc) chủ động tính toán phương án nhập khẩu đảm bảo nhu cầu cho các nhà máy điện ngay từ đầu năm 2019.