Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Cần biến “quốc bảo” sâm Ngọc Linh thành quốc kế dân sinh

Sâm Ngọc Linh quý hơn vàng

Kon Tum là tỉnh có 2/3 diện tích tự nhiên là rừng và đất lâm nghiệp, trong đó cây dược liệu hết sức phong phú, đa dạng với nhiều chủng loại có giá trị kinh tế rất cao như: sâm Ngọc Linh, đảng sâm, ngủ vị tử, đương quy, lan kim tuyến…

Theo kết quả điều tra của Viện Dược liệu - Bộ Y tế về đa dạng sinh học, trên địa bàn tỉnh Kon Tum có khoảng 853 loài cây thuốc và nấm làm thuốc, trong đó có 35 loài, thuộc 27 họ thực vật thuộc diện quý hiếm. Đây là tiềm năng và lợi thế vô cùng to lớn tại địa phương.

Đặc biệt, sâm Ngọc Linh là cây đặc hữu chỉ có ở Kon Tum và tỉnh Quảng Nam với nhiều tính năng, công dụng vượt trội mà các loài sâm khác không có. Cho nên, công tác bảo tồn, nghiên cứu và phát triển sâm Ngọc Linh được tỉnh Kon Tum tập trung chú trọng.

Hiện, tỉnh Kon Tum đã có 9 xã được chứng nhận chỉ dẫn địa lý về sâm Ngọc Linh ở 2 huyện Tu Mơ Rông và Đắk Glei với diện tích khoảng 500ha. Dự kiến đến năm 2030 có khoảng 10.000ha sâm Ngọc Linh và 15.000ha dược liệu khác. Tuy nhiên, theo quy hoạch, vùng sâm Ngọc Linh ở Kon Tum đạt 30.000ha, nên với khoảng 500ha hiện tại là chưa tương xứng với tiềm năng.

Tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: “Nếu nói sức khỏe là vàng thì sâm Ngọc Linh còn quý hơn vàng vì ngoài giá trị về sức khỏe, sâm Ngọc Linh còn ẩn chứa tiềm năng kinh tế to lớn. Đồng thời là cơ hội khẳng định niềm tự hào dân tộc tương tự như Hàn Quốc đã làm với nhân sâm. Bởi sâm Ngọc Linh là cây sâm có nhiều hợp chất Saponin, là chất mà các loại sâm khác trên thế giới không có được”.
 

Cần bảo tồn, phát triển, tăng sức cạnh tranh cho sâm Ngọc Linh

Theo ông Phạm Vũ Khánh - Cục trưởng Cục Quản lý Y dược cổ truyền (Bộ Y tế), sâm Ngọc Linh được xác định là sản phẩm quốc gia, tuy nhiên việc bảo tồn và phát triển ở quy mô nhỏ như hiện nay là chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của cây đặc hữu. Bên cạnh đó, việc di thực sâm Ngọc Linh cần có nhiều nghiên cứu tránh làm ảnh hưởng đến thương hiệu sâm Ngọc Linh do thay đổi thổ nhưỡng, dẫn đến giảm chất lượng và hàm lượng. Do vậy, cần có cơ chế, chính sách hoàn thiện vừa phát triển sâm Ngọc Linh, vừa bảo vệ và nâng cao giá trị thương hiệu sâm Ngọc Linh trong và ngoài nước.

Muốn làm được điều này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng: “Trước hết, bảo vệ nguồn gen thuần chủng sâm Ngọc Linh, không bị lai tạp là tối quan trọng. Do vậy, cần xây dựng, bảo vệ thánh địa sâm Ngọc Linh, làm tốt khâu chỉ dẫn địa lý, tránh vàng thau lẫn lộn. Xử lý nghiêm đối với hành vi giả mạo, làm ảnh hưởng đến thương hiệu sâm Ngọc Linh. Để nâng cao giá trị và mở rộng thương hiệu thì cần phải đa dạng hóa sản phẩm, vận dụng cách mạng công nghệ 4.0 tạo bước đột phá trong ngành dược, thực phẩm chức năng như các nước tiên tiến đã làm”.

Cũng theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, mục đích của chúng ta không phải là thu vài tỉ đồng sau mỗi phiên chợ, mà là thu hàng tỷ USD từ xuất khẩu. Muốn vậy, chúng ta phải tăng sức cạnh tranh với các cường quốc về sâm trên thế giới, phải có chiến lược, cách tiếp cận đúng đắn. “2 tỉnh thành có sâm Ngọc Linh của nước ta là Kon Tum và Quảng Nam phải cùng nhau cạnh tranh để cùng thắng lợi và sẵn sàng liên kết với các doanh nghiệp, tập đoàn lớn trong nước, quốc tế phát triển sản phẩm sâm Việt Nam vươn ra thế giới”, Thủ tướng nói.

Đưa “quốc bảo” sâm Ngọc Linh thành quốc kế dân sinh

Với những giá trị mà sâm Ngọc Linh mang lại, việc mở rộng diện tích cây sâm Ngọc Linh là điều cần thiết. Để thuận lợi mở rộng diện tích, ông Phạm Văn Điển - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNN) đề nghị, Trung ương hỗ trợ về nguồn lực phát triển, có các gói tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp và người dân đầu tư trồng sâm Ngọc Linh. Mặt khác, đề nghị Chính phủ cho Kon Tum thí điểm đầu tư kinh doanh kết hợp với bảo tồn sâm Ngọc Linh trong Khu Bảo tồn Thiên nhiên Ngọc Linh.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến Kon Tum với niềm tin là chúng ta có thể đưa “quốc bảo” sâm Ngọc Linh thành quốc kế dân sinh, là hy vọng mới của Việt Nam trong ngành dược liệu và thực phẩm chức năng, có thế cạnh tranh với các cường quốc tiên tiến như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, để sâm Ngọc Linh, từ “quốc bảo” quý hiếm đến quốc kế dân sinh cần lưu ý 3 vấn đề: Bảo tồn, giữ gìn sự quý hiếm; Tạo ra nhiều sản phẩm, chế phẩm từ sâm Ngọc Linh; Giải quyết nhiều việc làm, nhiều người được hưởng lợi và thu ngân sách cho Nhà nước”.

Đầu tư hơn 22.000 tỉ đồng phát triển sâm Ngọc Linh và các dược liệu khác

Trong chuỗi chương trình hội nghị “Đầu tư phát triển sâm Ngọc Linh Kon Tum và các dược liệu khác”, UBND tỉnh Kon Tum đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với 05 đơn vị, doanh nghiệp đến từ Hàn Quốc đầu tư về cây dược liệu và thiết bị y học.

Dịp này, tỉnh Kon Tum cũng đã trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư cho 06 dự án về sản xuất, chế biến dược liệu với tổng vốn đầu tư 1.511 tỉ đồng và trao chủ trương khảo sát đầu tư cho 02 dự án về quản lý bảo vệ rừng, phát triển cây sâm Ngọc Linh và các loại dược liệu dưới tán rừng với tổng vốn đầu tư 10.500 tỉ đồng. Cùng với 17 dự án khác đầu tư phát triển cây dược liệu với vốn đầu tư 11.000 tỉ đồng.

Kết thúc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đồng ý cho tỉnh Kon Tum nghiên cứu, lập đề án hình thành khu công nghiệp sản xuất chế biến dược liệu quy mô lớn và đề nghị các Bộ ngành liên quan phối hợp xây dựng. Qua đó, cho phép tỉnh Kon Tum thực hiện thí điểm sử dụng môi trường rừng, đất dưới tán rừng trồng dược liệu, tuy nhiên phải đảm bảo nghiêm ngặt duy trì bảo vệ môi trường rừng.