Thanh Hóa: Chương trình OCOP khơi dậy tiềm năng, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn

Thanh Hóa là địa phương có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp, với gần 200 làng nghề truyền thống và hơn 600 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp. Sau 6 năm thực hiện Chương trình OCOP, toàn tỉnh đã có 479 sản phẩm OCOP.

Trong đó, có 23 sản phẩm OCOP được xuất khẩu như: mắm tôm, mắm tép Lê Gia xuất khẩu vào thị trường Nga, Hàn Quốc, Đài Loan và Nam Phi; Sản phẩm từ tre của Công ty TNHH sản xuất và thương mại BambooVina xuất khẩu đi các thị trường EU, Mỹ; dứa, ngô ngọt đóng hộp Trường Tùng xuất khẩu đi các nước EU…

Ngành nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa những năm trước đây đem lại hiệu quả chưa cao vì sản xuất còn manh mún, chất lượng và hình thức còn đơn điệu. Từ khi triển khai thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (Chương trình OCOP) các chủ thể đã tích cực sáng tạo, đầu tư nâng cấp sản phẩm, trở thành thương hiệu của vùng miền, đem lại hiệu quả kinh tế cao.

11 huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa đều có điều kiện thuận lợi để khai thác du lịch sinh thái cộng đồng và phát triển các mô hình dược liệu dưới tán rừng. Từ khi có Chương trình OCOP, các địa phương đã chủ động đăng ký tham gia. Đồng thời, chuyển đổi từ sản xuất thô sang chế biến để nâng cao giá trị, giá thành sản phẩm.

Xã Quang Chiểu, huyện Mường Lát có khoảng 400ha đất nông nghiệp, thì có tới 300ha trồng gạo nếp Cay Nọi. Nếp Cay Nọi được biết biết tới là loại gạo có hương vị đặc trưng, dẻo thơm hơn so với các loại gạo khác. Tuy nhiên những năm trước đây người dân đều tự canh tác, phục vụ nhu cầu của gia đình và bán nhỏ lẻ.

Từ khi có Chương trình OCOP, HTX Nông Lâm Thành Chung xã Quang Chiểu đã quy hoạch vùng nguyên liệu, tập trung sản xuất theo hướng hữu cơ, đưa gạo nếp Cay Nọi thành sản phẩm OCOP. Từ đó, khâu tiêu thụ cũng được tập trung, người tiêu dùng biết tới thương hiệu nhiều hơn, giá trị sản phẩm được nâng cao. Sản phẩm thu hoạch đến đâu tiêu thụ hết đến đấy, thậm chí nhiều thương lái còn phải vào tận nơi đặt tiền trước mới mua được.

Tỉnh Thanh Hóa nằm trong tốp dẫn đầu của cả nước về số lượng sản phẩm OCOP, mỗi sản phẩm đều được lựa chọn kỹ càng, mang đặc trưng, lợi thế và phát huy được sức mạnh của cộng đồng. Tiêu biểu như nước mắm, mắm tôm, mắm tép Lê Gia; nước mắm Khúc Phụ; các sản phẩm cói Nga Sơn, bánh lá răng bừa Hà Lai, bánh răng bừa Xuân Lập, chè xanh sạch Bình Sơn...

Cùng với đó, các sản phẩm OCOP của tỉnh đều được sản xuất theo các tiêu chuẩn ISO, HACCP, VietGAP, GlobalGAP, có tem truy xuất nguồn gốc, mẫu mã, bao bì đẹp, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường, trong đó có thị trường xuất khẩu.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường, người tiêu dùng và có thể cạnh tranh được với các sản phẩm nhập khẩu; các chủ thể sản phẩm OCOP đã chủ động đầu tư mua sắm trang thiết bị, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện đại vào trong sản xuất.

Đơn cử như anh Nguyễn Văn Tuấn, chủ thể sở hữu 6 sản phẩm OCOP về Đông trùng hạ thảo tại huyện Nga Sơn. Năm 2018, anh Nguyễn Văn Tuấn đã đầu tư hơn 1 tỷ đồng để xây dựng cơ sở hạ tầng với diện tích 200 m2 và các thiết bị kỹ thuật cho việc nuôi cấy đông trùng hạ thảo để nâng cao năng suất, chất lượng cho sản phẩm.

Giám đốc Công ty CP Sản xuất, chế biến cói xuất khẩu Việt Anh Phạm Minh Tôn chia sẻ: Để có được sản phẩm đủ tiêu chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính, ngoài chất lượng, mẫu mã đẹp thì đòi hỏi phải có vùng sản xuất nguyên liệu ổn định, bền vững, quy trình sản xuất bảo đảm vệ sinh môi trường; sản phẩm phải không sử dụng hóa chất, dễ phân hủy, đặc biệt phải thân thiện với môi trường.

Ông Lê Văn Tú Giám đốc HTX chè Bình Sơn chia sẻ: HTX đã chủ động thay đổi phương thức sản xuất, giải phóng tối đa sức lao động, gia tăng giá trị sản phẩm và tiếp cận nhanh với thị trường và gắn với chuỗi giá trị. Chuyển đổi từ sản xuất, chế biến thủ công sang sử dụng các máy móc, thiết bị hiện đại như: Máy hút chân không, phòng lạnh bảo quản, hệ thống sao sấy bằng điện… Ngoài ra, HTX cũng đã ứng dụng các phần mềm quản lý văn bản và theo dõi công văn, sử dụng phần mềm hệ thống quản lý bán hàng KiotViet, giúp quản lý đơn hàng một cách dễ dàng.

Đặc biệt, tại các xã miền núi, nhiều người không biết cách giới thiệu sản phẩm, không biết bán hàng trên trang thương mại điện tử… Khi sản phẩm được công nhận đạt chất lượng OCOP, chính quyền địa phương đã mở nhiều lớp tập huấn hướng dẫn họ bán hàng giới thiệu sản phẩm qua các sàn thương mại điện tử, sử dụng app quản lý đơn hàng, vận chuyển giúp tiết kiệm thời gia, chi phí.

Thực tế đã chứng minh, Chương trình OCOP đã khơi dậy tiềm tăng, thế mạnh của từng khu vực nông thôn, nâng cao giá trị của sản phẩm, thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển bền vững.