Tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường

Năm 2019, chủ động kiềm chế mức độ gia tăng ô nhiễm

Tổng Cục trưởng Nguyễn Văn Tài cho rằng, năm 2019, công tác quản lý, BVMT đã có những chuyển biến mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động.

Cùng với đó, công tác quản lý môi trường đã được chuyển từ bị động sang chủ động phòng ngừa,kiểm soát cótrọngtâm, trọng điểm, đã kiềm chế được mức độ gia tăng ô nhiễm, không để phát sinh các sự cố ô nhiễm môi trường (ÔNMT) nghiêm trọng. Các dự án, cơ sở sản xuất lớn như dự án Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh, Nhà máy Giấy Lee&Man Việt Nam, Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, Nhà máy Alumin Nhân Cơ, Công ty Cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn, Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Công ty Cổ phần thép Hòa Phát - Dung Quất, một số nhà máy nhiệt điện... được kiểm soát, giám sát chặt chẽ về môi trường, hoạt động an toàn, có đóng góp cho tăng trưởng.

Chủ động phòng ngừa, không để phát sinh các sự cố ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ảnh: Hoàng Minh

Nhiều chỉ tiêu về môi trường đã có chuyển biến tích cực,đạt mục tiêu đề ra trong Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Tỷ lệ KCN, KCX đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt quy chuẩn kỹ thuật về môi trường đạt 89% (tăng 1%, tương ứng với 16 KCN so với năm 2018, đạt chỉ tiêu đề ra trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội); tỷ lệ nước thải sinh hoạt được thu gom đạt 13% (tăng 1% so với năm 2018); tỷ lệ chất thải rắn (CTR) được thu gom đạt 86,5% (tăng 0,5% so với năm 2018)….

Tập trung xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp lý

Phát huy những kết quả đạt được, theo Tổng Cục trưởng, năm 2020, để thực hiện thành công mục tiêu năm 2020 và các mục tiêu của kế hoạch 5 năm 2016 - 2020, vượt qua thách thức, tạo nền tảng cho công tác quản lý và BVMT giai đoạn 5 năm tiếp theo, cần tập trung xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về BVMT đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cho giai đoạn 2021- 2030.

Cụ thể, năm 2020, sẽ sửa đổi, bổ sung Luật BVMT để thể chế hóa đầy đủ, kịp thời quan điểm của Đảng về BVMT, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đưa môi trường cùng với kinh tế, xã hội là ba trụ cột trung tâm của phát triển, đưa công tác BVMT sang giai đoạn mới. Thực hiện 3 nhiệm vụ: Lập quy hoạch về BVMT quốc gia, bảo tồn đa dạng sinh học quốc gia, quan trắc môi trường quốc gia.

Hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn về môi trường theo hướng rà soát, bổ sung hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn môi trường của Việt Nam phù hợp chuẩn mực khu vực và quốc tế; xây dựng lộ trình áp dụng để thiết lập hàng rào kỹ thuật ngăn ngừa nguy cơ ô nhiễm môi trường, dịch chuyển công nghệ lạc hậu vào Việt Nam.

Cùng với đó, tập trung phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương giải quyết các vấn đề ÔNMT lớn, phức tạp, nhạy cảm, gắn với số đông dân cư, nhận được sự quan tâm của toàn xã hội, đó là ô nhiễm không khí trong các đô thị, khu dân cư; rác thải sinh hoạt, rác thải nhựa; ô nhiễm nguồn nước mặt trong các khu đô thị, khu dân cư, các vùng kinh tế trọng điểm, đồng thời đẩy nhanh tiến độ di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp gây ô nhiễm môi trường hoặc không phù hợp với quy hoạch ra khỏi khu vực đô thị và khu dân cư.

Chủ động phòng ngừa, giám sát, kiểm soát các dự án, nguồn thải có nguy cơ gây ÔNMT cao: Tiếp tục phát huy hiệu quả hoạt động của các Tổ giám sát về môi trường đối với các dự án, cơ sở sản xuất lớn đã được thành lập; huy động sự vào cuộc của tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc rà soát, kiểm soát chặt chẽ các dự án, cơ sở có nguồn thải thuộc loại hình sản xuất có nguy cơ gây ÔNMT thuộc phạm vi quản lý nhằm nắm bắt, kiểm soát các dự án, nguồn thải có nguy cơ gây ÔNMT cao trên phạm vi cả nươc, bảo đảm các dự án, cơ sở vận hành an toàn về môi trường, không để xảy ra sự cố môi trường nghiêm trọng

Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính về môi trường theo hướng thực hiện đơn giản hoá về điều kiện và cách thức thực hiện, bãi bỏ các thủ tục hành chính không thực sự cần thiết cho công tác quản lý môi trường; lồng ghép, tích hợp việc thẩm định các thủ tục hành chính liên quan trong lĩnh vực BVMT; tổ chức thực hiện thủ tục hành chính đúng trình tự, thủ tục, bảo đảm chất lượng, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp.

Quan điểm không đánh đổi môi trường để lấy tăng trường kinh tế được quán triệt, triển khai thực hiện. Nhiều địa phương như Bà Rịa -Vũng Tàu, Bình Dương, Đồng Nai, Thái Bình, Thừa Thiên - Huế... đã kiên quyết không tiếp nhận các dự án công nghệ lạc hậu, đặt ở những vị trí nhạy cảm về môi trường, chú trọng thu hút các dự án đầu tư sử dụng công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường, cải thiện chất lượng tăng trưởng. Nhiều mô hình đô thị, nông thôn, khu công nghiệp (KCN), làng nghề, cơ sở sản xuất sinh thái, thân thiện với môi trường; các mô hình tái chế rác thải sinh hoạt đang được triển khai tại Hà Nội, Bắc Ninh, Hậu Giang, Đà Nẵng, Quảng Bình, Cần Thơ, Bình Dương đã xuất hiện. Nền kinh tế có bước phát triển bền vững hơn, thân thiện hơn với môi trường.

Phối hợp tốt với các Bộ, ngành, địa phương để ứng phó, xử lý kịp thời, hiệu quả đối với các vụ việc, sự cố liên quan đến môi trường phát sinh; kiện toàn và vận hành hiệu quả đường dây nóng về ÔNMT từ Trung ương đến cấp quận/huyện trên phạm vi cả nước nhằm giải quyết những vấn đề ÔNMT ngay từ cơ sở, địa bàn cụ thể, tạo niềm tin trong nhân dân đối với công tác quản lý Nhà nước về BVMT.

Năm 2020, cũng là thời điểm kết thúc quá trình tranh tra 3 năm theo hình thức  cuốn chiếu, xoay vòng đối với các cơ sở thuộc 17 loại hình sản xuất công nghiệp có nguy cơ gây ÔNMT và vi phạm pháp luật về BVMT để tổng hợp, đánh giá chung về mức độ vi phạm, mức độ đáp ứng yêu cầu pháp luật của các đối tượng này trong thời gian qua, đề ra định hướng công tác thanh tra, kiểm tra, nâng cao hiệu quả, hiệu lực thực thi pháp luật về BVMT của giai đoạn tiếp theo.

Thực hiện Chương trình truyền thông mạnh mẽ để tạo thành phong trào rộng lớn trong toàn xã hội tham gia BVMT, nhất là trong phân loại rác thải tại nguồn, hạn chế sử dụng nhựa, túi ni lông khó phân hủy, sử dụng một lần. Phát hiện, nêu gương, tạo được phong trào, nhân rộng các điển hình, khu vực, mô hình, cách làm hay, tốt về môi trường; thúc đẩy các nhân tố tích cực, điểm sáng, khu vực, địa bàn, lĩnh vực điển hình về BVMT nhằm tạo sự lan tỏa tích cực, thúc đẩy hoạt động BVMT trong toàn xã hội.