Bài 3: Thuê đất thuộc hành lang thoát lũ tận 20 năm

Xã ký hợp đồng cho thuê đất 20 năm

Được biết, năm 2000, UBND xã Liên Trung giao toàn bộ diện tích đất bãi giữa sông Hồng cho Hợp tác xã nông nghiệp Liên Trung quản lý, ký hợp đồng cho các hộ dân thuê và thu sản lượng hằng năm. Thời điểm đó, các hộ dân vẫn tiếp tục bám trụ khai phá, sản xuất nông nghiệp và giữ đất, đồng thời thực hiện nghĩa vụ đầy đủ với Nhà nước.

Bà H (xin được giấu tên) – một người dân có đất canh tác tại khu vực bãi giữa sông Hồng bức xúc: “Để giữ được đất bãi giữa còn tới nay, chúng tôi đã nhiều lần đấu tranh với chủ lò gạch bên cạnh, ngăn chặn không cho họ múc đất. Đó là chưa kể bao đêm chúng tôi thức canh, xua đuổi tàu hút cát. Ấy thế mà đột nhiên, xã kêu có dự án nên thu hồi đất của chúng tôi để giao cho đơn vị khác. Việc thu hồi đất không hề có văn bản nào mà chỉ thông báo bằng miệng qua các cuộc họp dân, trong khi miếng cơm manh áo người dân chúng tôi nằm cả ở nơi này”.

Sau đó, UBND xã Liên Trung trực tiếp ký Hợp đồng thuê đất số 042/2018, ngày 19/6/2018 với ông Phạm Hải Đăng, diện tích thuê 21,2ha, thời hạn 20 năm nhưng chỉ dựa vào Thông báo Kết luận số 373/TB-UBND ngày 1/6/2018 của huyện Đan Phượng, tất nhiên không có quyết định ủy quyền của UBND huyện Đan Phượng.

Trao đổi với ông Nguyễn An Sơn - Chủ tịch UBND xã Liên Trung, ông Sơn cho biết bản thân mới về địa phương công tác nên không nắm bắt được vụ việc và giao lại cho ông Nguyễn Xuân Nghĩa - cán bộ địa chính xã Liên Trung cung cấp thông tin.

Ông Nghĩa cho hay: Khu đất xã cho ông Đăng thuê nằm tại khu bãi Cao, nguồn gốc đất trước kia xã chia cho các hộ dân nhưng không được cấp giấy chứng nhận do khu này là đất bãi và không mang tính ổn định. Năm 2000, Hợp tác xã Nông nghiệp Liên Trung cho 19 hộ thuê diện tích này để trồng chuối. Năm 2018, sau khi dự án nông nghiệp công nghệ cao về xin lập dự án thì UBND huyện đã chỉ đạo xã họp toàn bộ các hộ dân có đất nông nghiệp tại khu vực bãi Cao. Vì diện tích lớn nên xã đã báo cáo UBND huyện và huyện đã nhất trí cho xã Liên Trung ký hợp đồng với ông Đăng được thuê đất trong vòng 20 năm. Trao đổi về vấn đề UBND xã Liên Trung cho thuê đất trái thẩm quyền, ông Nghĩa cho biết: “Thú thật là mình không nắm được!”.

Qua làm việc với đại diện Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đan Phượng, ông Nguyễn Minh Tuấn - chuyên viên cho biết: “Bình thường nếu như đất xã Liên Trung quản lý thì ký 20 năm là sai, yêu cầu hủy ngay, nhưng đây tính chất hơi đặc thù, là giao đại diện các hộ để có một đầu mối, quá trình làm việc cho dễ”.

Ông Tuấn phân trần: Đúng giao dịch dân sự thì ông Đăng phải đứng ra ký với các hộ dân, do số lượng hộ dân nhiều, đầu mối giải quyết phức tạp chính vì thế, huyện có định hướng xã Liên Trung đứng ra đại diện các hộ dân để ký Hợp đồng thuê đất bãi giữa sông Hồng với ông Đăng.

Đây là đất bãi bồi, người dân thuê và trả sản lượng hàng năm với chính quyền, do đó nếu người dân tự ý ký hợp đồng cho ông Đăng thuê đất đi chăng nữa thì cũng không có thời hạn thuê trên. Do đó, đây chỉ là việc làm biện minh cho sai phạm!.

Luật sư Nguyễn Phó Dũng, Giám đốc Công ty Luật TNHH Opic và Cộng sự cho biết: Nếu Hợp đồng thuê đất số 042/2018 là có thực và đang tồn tại để các bên thực hiện thì tôi cho rằng đây là một hợp đồng cho thuê đất trái thẩm quyền, vi phạm Luật Đất đai 2013. UBND cấp xã chỉ có thẩm quyền cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn (Khoản 3, Điều 59 Luật đất đai năm 2013). Khoản 5, Điều 126, Luật Đất đai năm 2013 còn quy định: Thời hạn cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn là không quá 05 năm. Như vậy, Việc UBND xã Liên Trung đã ký Hợp đồng thuê đất với ông Phạm Hải Đăng thuê thời hạn 20 năm vừa không đúng thẩm quyền vừa vượt quá thời hạn cho thuê đất. Chưa kể quỹ đất này không thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã.
Nếu cho rằng hoặc nếu có việc UBND huyện giao hoặc ủy quyền cho UBND xã ký Hợp đồng thuê đất thời hạn 20 năm thì cũng không đúng quy định của pháp luật. Khoản 4, Điều 59 Luật Đất đai năm 2013 quy định: Cơ quan có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này không được ủy quyền.

Luật sư Nguyễn Phó Dũng, Giám đốc Công ty Luật TNHH Opic và Cộng sự cho biết: Nếu Hợp đồng thuê đất số 042/2018 là có thực và đang tồn tại để các bên thực hiện thì tôi cho rằng đây là một hợp đồng cho thuê đất trái thẩm quyền, vi phạm Luật Đất đai 2013. UBND cấp xã chỉ có thẩm quyền cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn (Khoản 3, Điều 59 Luật đất đai năm 2013). Khoản 5, Điều 126, Luật Đất đai năm 2013 còn quy định: Thời hạn cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn là không quá 05 năm. Như vậy, Việc UBND xã Liên Trung đã ký Hợp đồng thuê đất với ông Phạm Hải Đăng thuê thời hạn 20 năm vừa không đúng thẩm quyền vừa vượt quá thời hạn cho thuê đất. Chưa kể quỹ đất này không thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã.

Ký hợp đồng với cá nhân nhưng bàn giao đất cho doanh nghiệp?

Ngày 19/6/2018, UBND xã Liên Trung và ông Phạm Hải Đăng đã ký Hợp đồng thuê đất số 042/2018. Theo đó, ông Đăng được thuê 21,2ha tại bãi giữa sông Hồng thuộc xã Liên Trung, huyện Đan Phượng, mục đích triển khai dự án nông nghiệp công nghệ cao, thời hạn thuê đất 20 năm, giá thuê đất 700.000 đồng/sào/năm (1 sào bằng 360m2).

Tuy nhiên, việc hai bên ký hợp đồng thuê đất này có nhiều điểm chưa rõ ràng. Đó là họ dựa vào chủ trương của Huyện ủy, UBND huyện Đan Phượng về thực hiện dự án sản xuất nông nghiệp hữu cơ công nghệ cao bãi giữa sông Hồng. Khi xã Liên Trung làm việc với đại diện chủ đầu tư, trong đó có đại diện Công ty CP Nông nghiệp Hà Nội (đơn vị thành viên của Tập đoàn GFS), ông Phạm Hải Đăng (được cho là Tổng Giám đốc công ty trên) có cử đại diện để bàn bạc, thống nhất các nội dung. Tới khi ký kết hợp đồng thuê đất thì ông Đăng lại là người đứng ra ký kết với tư cách cá nhân chứ không phải đại diện pháp nhân cho Công ty CP Nông nghiệp Hà Nội.

Hợp đồng thuê đất một đằng, thực tế khi bàn giao đất thì xã Liên Trung lại bàn giao cho Công ty CP Nông nghiệp Hà Nội - GFS, được thể hiện rõ tại các Biên bản làm việc ngày: 24/9/2018, ngày 10/3/2020 và Biên bản bàn giao đất ngày 28/6/2018 và ngày 26/2/2019. Tất cả do ông Đào Quang Khải - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp Hà Nội đại diện ký nhận.

Ông Tuấn cho biết: “Xã nhiều lúc ra văn bản về mặt chuyên môn họ không rõ, chứ thực ra bản chất nó không đúng. Khi huyện ra văn bản toàn cá nhân chứ làm sao tư cách công ty được. Luật quy định rõ rồi, theo điều 59 Luật Đất đai 2013 về thẩm quyền cho thuê đất nó rành mạch, rõ thế rồi làm sao lẫn lộn được”.

Khi chúng tôi cho ông Tuấn xem video và hình ảnh bảng biển cắm trên Dự án sản xuất nông nghiệp hữu cơ công nghệ cao, bảng biển ghi rõ: Công ty CP Nông nghiệp Hà Nội - GFS, Dự án Nông nghiệp Hữu cơ công nghệ cao đặc sắc GFS - Đan Phượng, diện tích 21ha… thì ông Tuấn lý giải: “Biển cắm mang tên công ty là ông ấy (ông Đăng) tự cắm, nếu công ty thuê đất thì thẩm quyền thuộc thành phố, huyện với xã chỉ cho thuê hộ gia đình, cá nhân. Chẳng qua các ông ấy mượn để đấy chứ không phải công ty đâu, đây là dự án do ông Đăng làm”. Điều lạ lùng, sau buổi làm việc với ông Tuấn được 5 hôm, phóng viên đã quay lại hiện trường thì biển cắm Dự án trên đã được tháo dỡ toàn bộ một cách khó hiểu?!

Biển cắm Dự án đầy đủ thông tin nhưng đã được tháo dỡ một cách khó hiểu sau khi phóng viên làm việc với chính quyền huyện Đan Phượng

Luật sư Nguyễn Phó Dũng cho biết: Dự án trên thuộc diện phải xin ý kiến chấp thuận bằng văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, thực hiện theo hướng dẫn tại Thông tư số 46/2011/TT- BNNPTNT ngày 27/6/2011 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định về trình tự thực hiện việc chấp thuận, thẩm định các hoạt động liên quan đến đê điều. Tuân thủ quy định của pháp luật về đê điều, phòng, chống thiên tai và các quy định của pháp luật khác có liên quan.

Như vậy, nếu Dự án sản xuất nông nghiệp hữu cơ công nghệ cao được cho là của Công ty CP Nông nghiệp Hà Nội, đơn vị thành viên của Tập đoàn GFS thì UBND Tp. Hà Nội, Sở Tài nguyên và Môi trường cần phải vào cuộc xác minh và xử lý theo đúng luật hiện hành. Và đặc biệt, dự án cần phải có sự chấp thuận bằng văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đồng thời xác định lại đơn vị có đủ thẩm quyền giao đất, cho thuê đất tại dự án trên để người dân không còn bức xúc.

Bài 4: Đấu giá đất bãi giữa sông Hồng giá rẻ hơn cho thuê