Suy giảm đa dạng sinh học nông nghiệp đe dọa nghiêm trọng an ninh lương thực

Dân làng trồng lúa chịu mưa ở vùng đầm lầy Beung Kiat Ngong, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Ảnh: FAO / Xavier Bouan

Suy giảm đa dạng sinh học nông nghiệp

Hướng dẫn tự nguyện về bảo tồn và sử dụng bền vững các giống cây trồng của nông dân nêu rõ nhu cầu bền vững của hệ thống lương thực, nhưng việc thiếu sự đa dạng và tăng tính đồng nhất của cây trồng có thể khiến chúng không phù hợp với điều kiện thay đổi khi chúng phát triển.

“Thật đáng lo ngại khi con người chỉ dựa vào ba loại cây trồng - ngô, lúa mì và gạo - cho 51% tất cả các loại thực phẩm có nguồn gốc từ cây trồng”, Trợ lý Tổng giám đốc của Tổng cục trưởng Cục Bảo vệ người tiêu dùng và nông nghiệp tại FAO, Bukar Tijani cho biết trong lời mở đầu của ấn phẩm và nhấn mạnh rằng cây trồng chiếm hơn 80% chế độ ăn uống của con người.

FAO đã ghi nhận sự suy giảm về đa dạng sinh học nông nghiệp cách đây 20 năm, nhấn mạnh “sự xói mòn di truyền” ở các cây trồng tại hầu hết các quốc gia và sự đa dạng trong loài ít nhất cũng quan trọng như sự đa dạng giữa các loài.

“Một hệ thống sản xuất cây trồng càng đa dạng, bao gồm cả trong và giữa các loài, càng không có khả năng bị ảnh hưởng thống nhất bởi các căng thẳng sinh học và phi sinh học”, ông Tijani nói thêm.

Các giống truyền thống của nông dân và có tên “Landraces” (loài thích nghi với môi trường của chúng) có thể phục hồi tốt hơn so với các giống có ít sự đa dạng di truyền hơn, tuy nhiên, các nhà sản xuất lương thực đang ngày càng từ bỏ việc trồng các giống đa dạng truyền thống, thay vào đó, trồng các loại đồng nhất có năng suất cao hơn.

“Sự xói mòn của đa dạng cây trồng, mối đe dọa đặc biệt nghiêm trọng đối với an ninh lương thực và dinh dưỡng toàn cầu có thể làm suy yếu các nỗ lực của chúng tôi để đạt được mục tiêu xóa đói và suy dinh dưỡng vào năm 2030” - ông Tijani nhấn mạnh.

Cách tiếp cận có hệ thống trong canh tác

Các khuyến nghị mới của FAO xác định các hành động cho tăng trưởng cây trồng bền vững: Từ việc ghi lại các nguồn gen thực vật hiện có cho nông nghiệp đến lập bản đồ sử dụng thực tế và tiềm năng của chúng; thúc đẩy việc duy trì của chúng, và cung cấp cho nông dân và cộng đồng địa phương thông tin và hỗ trợ liên quan đến bảo tồn cây trồng và sử dụng bền vững, chịu trách nhiệm với các quốc gia và bối cảnh khác nhau.

Theo FAO, tầm quan trọng của cách tiếp cận có hệ thống đối với các hoạt động nông nghiệp này đã được các tổ chức và công cụ quốc tế công nhận.

Công cụ quản lý lương thực đã được ra mắt tại một sự kiện bên lề của Phiên họp thứ tám của Cơ quan chủ quản của Hiệp ước quốc tế về tài nguyên di truyền thực vật cho lương thực và nông nghiệp ở Rome. Nó sẽ hoạt động như một “lời khen” cho các hướng dẫn của cơ quan này về bảo tồn và sử dụng bền vững các cây trồng thực phẩm hoang dã, được công bố vào năm ngoái.