Sơn La: Điều chỉnh Đề án Tăng cường quản lý đất đai nguồn gốc nông, lâm trường
(TN&MT) - UBND tỉnh Sơn La vừa ban hành Quyết định số 2830/QĐ-UBND ngày 27/12/2024, điều chỉnh một số nội dung Đề án Tăng cường quản lý đất đai có nguồn gốc từ các nông, lâm trường quốc doanh hiện do các công ty nông, lâm nghiệp không thuộc diện sắp xếp lại, Ban quản lý rừng và các tổ chức sự nghiệp khác, hộ gia đình, cá nhân sử dụng trên địa bàn tỉnh.
Điều chỉnh phạm vi, nhiệm vụ thực hiện
Theo quyết định điều chỉnh, Đề án sẽ được thực hiện trên phạm vi 4 Ban quản lý rừng, 1 Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La; diện tích đất giữ lại quản lý, sử dụng và phần đất trả lại địa phương quản lý của 6 công ty nông nghiệp, 5 công ty lâm nghiệp thuộc 10 huyện, thành phố; toàn bộ diện tích đất đã bàn giao về cho địa phương quản lý.
Đồng thời, điều chỉnh nhiệm vụ thực hiện của cấp tỉnh, huyện. Cụ thể, UBND tỉnh sẽ lập 8 thiết kế kinh tế - dự toán với các Công ty, đơn vị sự nghiệp Nhà nước (Ban quản lý rừng, Khu bảo tồn thiên nhiên); 5 thiết kế kinh tế - dự toán với các Công ty cổ phần không có vốn Nhà nước.
Ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các huyện tổ chức thực hiện Đề án trên phạm vi toàn tỉnh. Rà soát, xác định vị trí, ranh giới quản lý, sử dụng đất; diện tích đất đang sử dụng đúng mục đích, không đúng mục đích; diện tích đất không sử dụng; đang giao, giao khoán, khoán trắng, cho thuê, cho mượn, liên doanh, liên kết, hợp tác đầu tư, bị lấn, bị chiếm, đang có tranh chấp...
Xác định diện tích đất công ty nông, lâm nghiệp giữ lại và diện tích đất bàn giao về địa phương. Xây dựng, tích hợp dữ liệu địa chính đối với đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường vào cơ sở dữ liệu đất đai địa phương. Kiểm soát, kiểm tra, thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật với đất đai nguồn gốc nông, lâm trường…
Với UBND 5 huyện Mai Sơn, Mộc Châu, Phù Yên, Sốp Cộp, Vân Hồ, rà soát, điều chỉnh bổ sung các thiết kế kinh tế - dự toán đã được phê duyệt; 3 huyện Mường La, Thuận Châu, Quỳnh Nhai, lập mới thiết kế kinh tế - dự toán với nhiệm vụ trước đây chưa triển khai.
UBND tỉnh giao UBND các huyện quản lý, sử dụng quỹ đất do các công ty nông, lâm nghiệp bàn giao về địa phương vào mục đích theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Lập phương án sử dụng đất với đất đã bàn giao về địa phương, gửi Sở TN&MT thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt.
Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm về quản lý, sử dụng đất; tập trung xử lý dứt điểm các trường hợp lấn chiếm đất, xây dựng trái phép; xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân thiếu tinh thần trách nhiệm, buông lỏng quản lý để xảy ra tình trạng tự ý chia lô, tách thửa, xây dựng các công trình trái phép trên đất nông nghiệp.
Trực tiếp chịu trách nhiệm giải quyết tranh chấp, khiếu kiện kéo dài về đất đai, nhất là các điểm nóng dễ xảy ra mất an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội theo thẩm quyền; không để tình trạng lãng phí trong quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc nông lâm trường.
Tiếp tục triển khai các nhóm giải pháp trọng tâm
Ông Phùng Kim Sơn, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh cho biết: Các nông, lâm trường trên địa bàn tỉnh được hình thành từ những năm sau năm 1954, gồm 4 nông trường, 7 lâm trường, với tổng diện tích khoảng 42.300 ha.
Thực hiện quá trình sắp xếp, đổi mới các Công ty, đến nay, toàn tỉnh còn 8 đơn vị, tổ chức; ngoài ra, còn có 5 đơn vị tổ chức khác đang sử dụng đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường. Tổng diện tích đất các Công ty nông, lâm nghiệp giữ lại sau rà soát khoảng 17.000 ha; tổng diện tích bàn giao về địa phương khoảng 18.000 ha.
Song, hầu hết đất bàn giao về địa phương đều đã có người sử dụng, đất từ lúc bàn giao về địa phương đã biến động về chủ sử dụng, người nhận giao khoán tự ý chia tách, chuyển nhượng, tặng cho trái phép, việc tạo lập các tài sản trên đất, công trình nhà ở trên đất chưa được kiểm soát chặt chẽ từ thời điểm trả ra.
"Nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất đai có nguồn gốc từ nông lâm trường, thực hiện Luật đất đai 2024, Sơn La đã và đang tổ chức triển khai lập phương án sử dụng đất. Theo đó, lộ trình giai đoạn 2025 - 2026, cơ bản hoàn thiện lập, phê duyệt phương án sử dụng đất, trong đó có việc giải quyết cấp Giấy chứng nhận cho các trường hợp đang sử dụng đất theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 103-KL/TW đã được cụ thể hóa tại khoản 2 Điều 181 Luật Đất đai. Tuy nhiên, vấn đề vướng mắc đặt ra ở đây là giải quyết cho hộ dân đã nhận khoán trước đây hay giải quyết cho các hộ nhận chuyển từ các hộ nhận khoán" - ông Phùng Kim Sơn thông tin thêm.
Với quỹ đất nông nghiệp bàn giao về địa phương, trước mắt, ưu tiên giao đất cho đồng bào DTTS, song quỹ đất bàn giao manh mún, nằm xem kẽ trong khu dân cư; mặt khác gần như đất bàn giao về địa phương đã có người sử dụng,
Để đảm bảo sinh kế bền vững cho đồng bào DTTS sau khi được hưởng chính sách hỗ trợ đất đai, kiểm soát chặt chẽ việc chuyển nhượng đất đã được hỗ trợ theo chính sách, cần thiết có sự liên kết giữa người dân và doanh nghiệp, có thể bằng hình thức tập trung đất đai (thuê quyền sử dụng đất) và tích tụ đất đai (góp vốn vốn bằng quyền sử dụng đất).
Do đó, cần thiết có những chính sách hỗ trợ cho tổ chức sự nghiệp công lập đứng ra, thay mặt đồng bào DTTS để thực hiện tích tụ, tập trung đất đai, là trung gian hướng dẫn, xử lý các vấn đề pháp lý liên quan giữa người dân và doanh nghiệp.