Sơn La: Bàn giải pháp tạo quỹ đất sạch tại Mộc Châu, Vân Hồ

Theo lãnh đạo Sở TN&MT tỉnh, thời gian qua, Sở TN&MT đã phối hợp với Trường Đại học Kinh tế thực hiện đề tài “Nghiên cứu cơ sở dữ liệu về đất đai để đề xuất giải pháp tạo quỹ đất phục vụ thu hút đầu tư phát triển KT-XH huyện Mộc Châu, Vân Hồ”, đến nay đã cơ bản hoàn thiện.

Hội thảo nhằm tiếp thu ý kiến tham luận của các chuyên gia, các nhà khoa học, các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn về giải pháp tạo quỹ đất để thu hút đầu tư phát triển KT-XH trên địa bàn 2 huyện.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, giai đoạn 2016-2021, huyện Mộc Châu đã tạo quỹ đất với tổng diện tích 131,23ha phục vụ cho nông nghiệp kết hợp du lịch, dịch vụ, dịch vụ du lịch, xây dựng khu chế biến nông sản, phát triển nông nghiệp công nghệ cao và phát triển du lịch.

Tổng diện tích đất đã thu hồi phục vụ các công trình dự án trên địa bàn huyện là 131,23ha, của trên 1.600 hộ gia đình, tổ chức. Tổng giá trị bồi thường thu hồi đất phục vụ các công trình dự án trên 199.399 tỷ đồng; tổng giá trị bồi thường thu hồi đất phục vụ mục đích sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái, phát triển hạ tầng phục vụ nông nghiệp... trên 94.169 tỷ đồng.

Còn tại Vân Hồ, giai đoạn 2016-2021, đã tạo quỹ đất với tổng diện tích 261,47ha phục vụ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái và dịch vụ; phát triển hạ tầng. Tổng diện tích đã thu hồi để phục vụ cho các công trình dự án là 261,47ha của hơn 1.200 tổ chức, hộ gia đình.

Tổng giá trị bồi thường thu hồi đất phục vụ các công trình dự án trên 19.000 tỷ đồng. Tổng giá trị bồi thường thu hồi đất phục vụ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái và dịch vụ, phát triển hạ tầng.... là 106,96 tỷ đồng.

Nhìn chung, chính quyền 2 huyện đã tích cực thực hiện công tác bồi thường GPMB để tạo quỹ đất sạch, góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH địa phương. Đặc biệt, với các dự án lớn, dự án trọng điểm có sự chỉ đạo, phối hợp của các cơ quan ban ngành từ tỉnh đến huyện. Thường xuyên kiểm tra tiến độ thực tế của dự án để đánh giá tiến độ, nắm bắt khó khăn, kịp thời tháo gỡ. Hạn chế việc giao đất, cho thuê đất cho các chủ đầu tư không có năng lực, bước đầu khắc phục tình trạng giao đất, cho thuê đất tràn lan, lãng phí.

Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp vướng trong việc áp dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, do một số quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư không phù hợp, đặc biệt là chính sách hỗ trợ đất trồng cây lâu năm trong cùng thửa đất có nhà ở, hiện chỉ hỗ trợ như đất nông nghiệp khác. Các quy định pháp luật về đất đai thường xuyên thay đổi dẫn đến vướng mắc trong việc áp dụng.

Số lượng đơn khiếu nại, khiếu kiện còn phát sinh nhiều, nhất là tại các dự án thu hồi đất có vị trí thuận lợi. Nguyên nhân chính là do giá đất bồi thường tại phần lớn các dự án còn thấp hơn nhiều giá thị trường, dẫn đến việc người dân không thỏa mãn về phương án bồi thường, hỗ trợ.

Công tác quản lý Nhà nước về đất đai trước đây còn một số tồn tại, vướng mắc, việc điều tra, đo đạc, lập, chỉnh lý hồ sơ địa chính chưa được cập nhật kịp thời; nhiều trường hợp sử dụng đất chưa đúng thực tế; việc quản lý quỹ đất công còn lỏng lẻo... gây khó khăn cho việc xác định nguồn gốc đất để xây dựng phương án bồi thường, hỗ trợ.

Việc thu hút đầu tư chưa chủ động theo quy hoạch sử dụng đất, một số nhà đầu tư năng lực còn hạn chế, có biểu hiện chuyển nhượng dự án sau khi được giao đất, cho thuê đất mà không đầu tư…

Diện tích thực hiện một số dự án thuộc lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, du lịch… khá lớn, ảnh hưởng nhiều đến đời sống của số đông nhân dân, trong đó liên quan đến nhiều loại đất, nhiều đối tượng quản lý sử dụng đất; nguồn gốc đất đai phức tạp nên việc bồi thường, giải phóng mặt bằng kéo dài.  

Giai đoạn 2025-2030, tầm nhìn 2050, nhu cầu tạo quỹ đất trên địa bàn huyện Mộc Châu là hơn 1.000 ha, để thực hiện các dự án: Khu vườn thực nghiệm ôn đới và dịch vụ hái quả tại thị trấn Nông Trường; Khu đất bố trí di chuyển đàn bò sữa, tiều khu 34 xã Tân Lập; Tổ hợp trạng trại sinh thái, bò sữa công nghệ cao Mộc Châu (Thiên đường bò sữa) tại thị trấn Nông trường; Quần thể du lịch nghỉ dưỡng và vui chơi giải trí tại thị trấn nông trường; Khu dịch vụ Resort (thuộc khu du lịch sinh thái – tâm linh Ngũ Động Bản Ôn) tại thị trấn nông trường...

Nhu cầu tạo quỹ đất tại Vân Hồ là 46ha, dự kiến thực hiện các dự án: Vườn ươm giống cây trồng nông nghiệp công nghệ cao; khu sản xuất và chế biến nông sản tập trung; khu sản xuất và chế biến tinh dầu; xưởng thu mua, sấy nông sản Chiềng Khoa; Nhà máy chế biến hoa quả tươi và thảo dược Vân Hồ; Nhà máy chế biến các sản phẩm từ măng tây xanh; Sản xuất nông nghiệp gắn với phát triển du lịch sinh thái nghỉ dưỡng Suối Bon….

Để tiếp tục tạo quỹ đất sạch, góp phần phát triển KT-XH, các địa phương đang triển khai rà soát các quy hoạch hiện có để điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp, còn chồng chéo, đặc biệt là những khu vực có quy mô diện tích lớn, vị trí thuận lợi nhưng sử dụng chưa hiệu quả hoặc chưa sử dụng.

Điều tra, khảo sát, lập quy hoạch mới với các khu đất có tiềm năng, lợi thế nhưng chưa được đầu tư kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông để bổ sung vào kế hoạch thực hiện các dự án tạo quỹ đất phát triển đô thị thời gian tới.

Rà soát để điều chỉnh các quy định, chính sách, pháp luật về đất đai chưa phù hợp, tiếp tục rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính về đất đai, áp dụng phương pháp xác định giá đất để tính bồi thường phù hợp, đảm bảo giá đất sát với giá thị trường. Khuyến khích cơ chế tạo quỹ đất theo hình thức thỏa thuận phát triển.

Ban hành chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư do Nhà nước thu hồi đất đúng thẩm quyền, phù hợp điều kiện địa phương và tương đồng các tỉnh lân cận. Ổn định đời sống các hộ gia đình thông qua chính sách hỗ trợ đào tạo chuyển đổi ngành nghề, giải quyết mối quan hệ lợi ích giữa Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư.

Chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất ở, công nhận quyền sử dụng đất và chính sách miễn, giảm các loại thuế liên quan đến đất đai cho các hộ nghèo… trong công tác tạo quỹ đất, đảm bảo cho người dân bị thu hồi đất có đời sống vật chất và tinh thần tốt hơn trước khi bị thu hồi đất...