Ngày 19/3, tại Hà Nội, Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phối hợp cùng một liên minh đối tác do HR Wallingford đứng đầu công bố Dự án “Hệ thống dự báo Mô hình sốt xuất huyết dựa trên số liệu vệ tinh” (Dự án D-MOSS).
Ở Việt Nam, sốt xuất huyết là một dịch bệnh truyền nhiễm theo chu kỳ có liên quan đến các yếu tố xã hội như đô thị hóa nhanh, ô nhiễm môi trường, sự tiếp cận hạn chế tới các dịch vụ cơ bản và biến đổi khí hậu. Năm 2017, Việt Nam đã chứng kiến sự bùng phát dịch sốt xuất huyết với hơn 170.000 trường hợp nhiễm bệnh ở hầu hết các tỉnh, thành phố. Điều này không những gây ra vấn đề to lớn với y tế công cộng về tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ bệnh nhân tử vong, mà còn về chi phí kinh tế và xã hội cho người bệnh cũng như toàn xã hội.
Trong khi đó, hiện chưa có hệ thống cảnh báo sớm nào ở Việt Nam trong dự đoán khả năng các đợt bùng phát dịch sốt xuất huyết.
Dự án “Hệ thống dự báo Mô hình sốt xuất huyết dựa trên số liệu vệ tinh” sẽ được triển khai trong 3 năm, sử dụng công nghệ Quan trắc Trái Đất để phát triển công cụ cảnh báo dịch sốt xuất huyết. Dự án cũng đưa ra các đánh giá về nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua vật chủ trung gian trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sử dụng đất trong tương lai. Từ đó, cho phép các Chính phủ, cơ quan y tế công cộng và người dân có những hành động thích hợp để giảm thiểu tác động và thiệt hại của dịch sốt xuất huyết.
Ông Kamal Malhotra, Điều phối viên thường trực Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cho biết, từ mối tương quan đáng kể giữa các yếu tố thời tiết và các ca sốt xuất huyết, sự kết hợp giữa dự báo nguồn nước và dịch sốt xuất huyết được kích hoạt bởi công nghệ vệ tinh là một sáng tạo đổi mới tuyệt vời.
“Dự án mà chúng tôi khởi động hôm nay đẩy mạnh trao đổi chuyên môn toàn cầu và địa phương, xuyên suốt qua các lĩnh vực và châu lục nhằm khai thác dữ liệu và kinh nghiệm để tạo ra các hệ thống cảnh báo sớm, cũng như các công cụ phân tích có thể giúp hệ thống y tế của Việt Nam đẩy lùi các tác động của sốt xuất huyết gây ra hiện nay và trong tương lai”, ông Kamal Malhotra nhấn mạnh.
Theo ông Gareth Ward, Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam, dự án này là bằng chứng của cam kết mạnh mẽ và liên tục của Vương quốc Anh trong việc hỗ trợ Việt Nam đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc.
Đây là lần đầu tiên một hệ thống dự báo dựa trên Quan trắc Trái Đất sẽ cho phép những người đưa ra quyết định xác định được các khu vực có rủi ro cao đối với dịch bệnh trước khi bùng phát dịch, để sử dụng các nguồn lực nhằm giảm sự lây lan và tăng cường kiểm soát dịch bệnh.
Là một trong các tỉnh thí điểm dự án D-MOSS, bà H’Yim Kđok, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho rằng, sốt xuất huyết được ghi nhận là dịch bệnh nguy hiểm tại địa phương này. Những năm qua, việc triển khai phòng chống dịch sốt xuất huyết của tỉnh luôn ở thế bị động. Do vậy, việc xây dựng được hệ thống cảnh báo sớm sẽ góp phần quan trọng trong công tác xây dựng nguồn lực, chuẩn bị kế hoạch ứng phó với dịch sốt xuất huyết của địa phương.
Dự án D-MOSS được HR Wallingford lãnh đạo, phối hợp với Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới Luân Đôn, Cơ quan Khí tượng Thủy văn Vương quốc Anh, Tổ chức Quản lý Chính sách của Vương quốc Anh và các đối tác quốc tế: UNDP, WHO, Viện Khí tượng thủy văn và BĐKH Việt Nam, Việt Pasteur TP.HCM và Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương.
