Quy hoạch, cơ chế điều phối vùng và thu hút vốn đầu tư vùng ĐBSCL

Tham dự diễn đàn có lãnh đạo, đại diện Lãnh đạo các Ban, Bộ, Ngành Trung ương, một số Ủy ban của Quốc hội: lãnh đạo, đại diện lãnh đạo các địa phương và các đại biểu đại diện các đối tác phát triển, các tổ chức quốc tế, các chuyên gia, nhà khoa học.

ĐBSCL đối mặt với nhiều thách thức do tác động của BĐKH

Phát biểu tại diễn đàn, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết: ĐBSCL là vùng lãnh thổ có vị trí đặc biệt quan trọng, không chỉ là nơi sản xuất lúa gạo, trái cây, thủy hải sản lớn nhất cả nước mà còn là một vùng động lực, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của cả nước.

Trong thời gian qua, cùng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Đảng, Chính phủ, sự vào cuộc tích cực của các địa phương, sự hỗ trợ của các đối tác phát triển, ĐBSCL đã có bước phát triển khá, đạt được nhiều thành tựu trên nhiều mặt trong phát triển kinh tế - xã hội.

Dù vậy, theo người đứng đầu ngành Kế hoạch và đầu tư, ĐBSCL cũng đang đối mặt với nhiều thách thức do tác động của BĐKH, các hoạt động phát triển ở thượng nguồn châu thổ, mặt trái từ hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, khai thác sử dụng tài nguyên với cường độ cao, thiếu bền vững, gây ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái nghiêm trọng.

Nhận rõ thách thức trên, Chính phủ Việt Nam đã và đang nỗ lực chỉ đạo thực hiện nhiều chính sách, giải pháp để các địa phương trong Vùng ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai tốt hơn, phát triển bền vững, thân thiện với môi trường thông qua việc ban hành Nghị quyết 120/NQ-CP về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đúc rút các bài học, kinh nghiệm phù hợp với ĐBSCL

Tại Nghị quyết 120/NQ-CP, Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương triển khai ba nội dung:

Thứ nhất, thực hiện nghiên cứu Quy hoạch tổng thể phát triển bền vững vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 thích ứng với biến đổi khí hậu theo phương pháp tích hợp đa ngành.

Thứ hai, rà soát, đánh giá cơ chế thí điểm điều phối vùng theo Quyết định 593/QĐ-TTg trình Thủ tướng Chính phủ các giải pháp hoàn thiện cơ chế điều phối, phát triển vùng ĐBSCL, trong đó có việc thành lập Hội đồng Vùng nhằm tạo sức mạnh tổng hợp, liên kết chuỗi chặt chẽ nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của các mặt hàng, nông sản, thủy sản của Vùng; Thứ ba, xây dựng cơ chế huy động nguồn lực, khuyến khích sự tham gia đầu tư của các doanh nghiệp, người dân vào phát triển hạ tầng, kết hợp phát triển du lịch; ưu tiên bố trí nguồn vốn cho các công trình có tính kết nối vùng, liên tỉnh, phục vụ đa mục tiêu, sử dụng thông minh nguồn nước, hạn chế tác động bất lợi của biến đổi khí hậu, các thiên tai liên quan đến nước.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cho rằng Diễn đàn là cơ hội hết sức quý báu để các nhà quản lý nhất là lãnh đạo Chính quyền các tỉnh ĐBSCL và các đối tác quốc tế tập trung xem xét một cách thấu đáo, đánh giá toàn diện tình hình triển khai các nhiệm vụ được giao sau hai năm ban hành Nghị quyết 120/NQ-CP; từ đó đề ra phương pháp lập quy hoạch vùng có tầm nhìn dài hạn và phù hợp, các giải pháp hoàn thiện cơ chế điều phối, phát triển vùng ĐBSCL và xây dựng được cơ chế huy động nguồn lực có tính thực tiễn cao để phát triển bền vững vùng đồng bằng sông Cửu Long, thích ứng ngày càng tốt hơn với các khó khăn thách thức hiện tại.

Tại diễn đàn, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, tập trung thảo luận 5 nội dung có ý nghĩa quan trọng liên quan đến quy hoạch, cơ chế điều phối vùng và huy động nguồn lực cho Đồng bằng sông Cửu Long. Đó là: Phương pháp, định hướng tổ chức và lập Quy hoạch vùng ĐBSCL giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó cần thảo luận làm rõ hướng đi của Quy hoạch vùng; Đánh giá những điểm đã làm được và chưa làm được thực hiện thí điểm cơ chế điều phối vùng theo Quyết định 593/QĐ-TTg;

Các đại biểu cũng thảo luận các kinh nghiệm quốc tế về quy hoạch vùng và cơ chế liên kết, điều phối vùng, từ đó đúc rút các bài học, kinh nghiệm phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của vùng ĐBSCL; Cho ý kiến về các mô hình Hội đồng vùng nhằm tăng cường điều phối và liên kết vùng trong giai đoạn tới, trong đó cần phân tích rõ các ưu điểm, hạn chế và sự phù hợp của từng mô hình trong bối cảnh hiện nay như thế nào; Diễn đàn cũng đánh giá các cơ chế, chính sách huy động nguồn lực hiện nay cho ĐBSCL đã được triển khai thực hiện, trên cơ sở đó, đề xuất phương pháp tính toán và xây dựng nguồn lực khả thi cho vùng ĐSBCL cho giai đoạn tới; làm rõ lĩnh vực, chương trình, dự án cần ưu tiên tập trung bố trí hỗ trợ đầu tư.

WB và các đối tác phát triển cam kết sẽ vẫn tiếp tục hỗ trợ

Phát biểu tại diễn đàn, ông Ousmane Dione, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam khẳng định: quy hoạch, điều phối và tài chính là ba vấn đề quan trọng đối với ĐBSCL và có mối liên kết chặt chẽ. Đây cũng là những chủ đề mà Ngân hàng Thế giới (WB), cùng phối hợp chặt chẽ với DFAT và các đối tác phát triển khác như Đức và Hà Lan, tích cực tham gia và cam kết sẽ vẫn tiếp tục hỗ trợ.

Theo ông Ousmane Dione, quy hoạch vùng ĐBSCL là một bước đột phá vì cơ hội mà nó tạo ra để biến sự chuyển đổi mô hình phát triển thành hiện thực. Nó cũng cho phép vùng ĐBSCL chuyển từ tình trạng có quá nhiều quy hoạch ngành phân tán và mâu thuẫn sang xây dựng một bản quy hoạch thống nhất, giúp định hướng phát triển cho vùng và xác định các đầu tư ưu tiên.

Tuy nhiên, để Quy hoạch vùng phát huy hiệu quả, cần sự hợp tác chặt chẽ giữa các tỉnh ĐBSCL, chính quyền trung ương, các bên liên quan tại địa phương, khu vực tư nhân, các chuyên gia trong ngành và ban soạn thảo quy hoạch. Một quá trình hợp tác và có sự tham gia của nhiều bên liên quan đảm bảo rằng việc xây dựng Quy hoạch vùng sẽ suy xét đến tất cả các yếu tố quan trọng cần chú ý và có liên quan.

Đi đôi với Quy hoạch vùng ĐBSCL, Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam cho rằng cần có cơ chế tổ chức hiệu quả hơn để điều phối vùng, nhằm đảm bảo xây dựng và thực hiện Quy hoạch có hiệu quả. Sự phối hợp chặt chẽ hơn trong vùng sẽ giúp phản ánh các ưu tiên chung của 13 tỉnh và thành phố tại ĐBSCL vào bản Quy hoạch. Ngoài ra, cơ cấu thể chế cũng cần đảm bảo giám sát quá trình thực hiện Quy hoạch vùng ĐBSCL và có thẩm quyền huy động vốn (nhà nước và các nguồn khác) để thực hiện các dự án đầu tư ưu tiên trong vùng.

Đề cập đến công tác thiết lập thể chế ở Việt Nam, ông Ousmane Dione cho rằng quan điểm của các đại biểu tham gia diễn đàn sẽ đề xuất để đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ và vận dụng những bài học thực tiễn tốt nhất trên thế giới sao cho hữu ích. “Cần có nguồn tài chính tương xứng với nhu cầu đầu tư ưu tiên liên tỉnh, cơ chế khuyến khích sự phối hợp và thu hút sự tham gia của khu vực tư nhân, bên cạnh hỗ trợ để xây dựng và thực hiện các giải pháp thông minh về khí hậu mang tính đổi mới và chuyển đổi, cũng như giảm thiểu rủi ro. Chúng ta rất cần một cơ chế tài chính toàn diện, giúp khai thông nguồn tài chính công và tư, huy động viện trợ không hoàn lại và vốn ODA để hỗ trợ triển khai có hiệu quả Quy hoạch vùng…” - ông Ousmane Dione nói.

Kết thúc tham luận của mình, ông Ousmane Dione cho biết từ thực tiễn từ một số quốc gia nơi mà WB đã hợp tác về các chủ đề này và từ các nước phát triển cho thấy tầm quan trọng của việc gắn kết quy hoạch, điều phối và tài chính. Ông Ousmane Dione  nhấn mạnh: “Với sự tham gia tích cực của các chuyên gia trong hội nghị này, phiên họp có thể tạo ra một tác động có ý nghĩa đối với việc xây dựng một đồng bằng sông Cửu Long bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu, đặc biệt trong quá trình triển khai Nghị quyết số 120”.

Tại diễn đàn, các đại biểu nghe và thảo luận các báo cáo: Báo cáo về tổ chức lập quy hoạch vùng ĐBSCL giai đoạn 2021 - 2030 tầm nhìn đến 2050 (Bộ KH&ĐT); Báo cáo tham luận về quy hoạch vùng ĐBSCL (TP Cần Thơ); Phương pháp và định hướng quy hoạch vùng ĐBSCL (Đại diện Haskoning); Kinh nghiệm về điều phối vùng (WB tại Việt Nam); Kết quả thực hiện Quyết định số 593/QĐ-TTg của tỉnh Bến Tre…

Tất cả các nội dung tại diễn đàn sẽ được Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Ban tổ chức tổng hợp để trình bày tại Phiên chính thức của Diễn đàn “Đánh giá kết quả hai năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ về phát triển bền vững Vùng Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu” do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc sẽ chủ trì vào chiều nay 18/6.

Báo Điện tử baotainguyenmoitruong.vn sẽ tiếp tục cập nhật nội dung các diễn đàn trong các bản tin tiếp theo.