Quốc hội thông qua Luật Hợp tác xã (sửa đổi)

Luật Hợp tác xã (HTX) được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV gồm gồm 12 Chương, với 115 Điều, gồm những quy định chung; chính sách của nhà nước về phát triển tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX; thành viên của HTX, liên hiệp HTX; thành lập HTX, liên hiệp HTX; tổ chức quản trị HTX, liên hiệp HTX.

Một trong những điểm mới, nổi bật của Luật HTX (sửa đổi) được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp này là đã thể chế hóa nội dung 08 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW. Luật HTX (sửa đổi) đã bổ sung quy định tại Chương II về các chính sách của Nhà nước phát triển tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX. Cụ thể: bổ sung tại Điều 18 quy định một trong các tiêu chí để được xem xét thụ hưởng chính sách của Nhà nước khi tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX không trong thời gian thi hành quyết định xử lý vi phạm hành chính do vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại khoản 2 Điều 7 của Luật này; không trong thời gian chấp hành bản án hình sự của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Bổ sung khoản 7 Điều 20 quy định về chính sách nhân rộng mô hình HTX, liên hiệp HTX hoạt động hiệu quả nhằm góp phần phát triển, thúc đẩy và lan tỏa các điển hình kinh tế tập thể. Bổ sung khoản 2 và khoản 4 Điều 25 quy định hỗ trợ tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX liên kết hình thành vùng nguyên liệu, sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, áp dụng và chứng nhận các tiêu chuẩn để phát triển thị trường; hỗ trợ hình thành sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ có nguồn gốc địa phương, có đặc trưng về giá trị kinh tế, văn hóa, lợi thế của địa phương. Chỉnh lý khoản 1 Điều 26 quy định hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, trang thiết bị cho tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX nhằm phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; chỉnh lý khoản 4 Điều 26 quy định hỗ trợ kinh phí đầu tư, xây dựng kết cấu hạ tầng gắn với việc hình thành chuỗi sản xuất, cung cấp dịch vụ chế biến và tiêu thụ sản phẩm của tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX. Quy định tại Điều 18 không giới hạn về đối tượng được xem xét thụ hưởng chính sách mà chỉ đặt ra những yêu cầu cơ bản cần đáp ứng để phản ảnh đúng bản chất, tôn chỉ, mục đích phát triển đối với khu vực kinh tế tập thể.

Luật HTX (sửa đổi) cũng quy định cụ thể về chính sách ứng dụng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Chính sách tiếp cận và nghiên cứu thị trường; chính sách đất đai đã quy định chính quyền địa phương ưu tiên bố trí quỹ đất cho tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thuê; ưu đãi hợp lý về giá và thời gian cho thuê đất đối với tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã chưa được hỗ trợ thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật có liên quan. Tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã thuê đất, đất có mặt nước của Nhà nước để sản xuất, kinh doanh thì được miễn, giảm tiền thuê đất, thuê đất có mặt nước; trường hợp thuê, thuê lại đất, đất có mặt nước của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân để sản xuất, kinh doanh thì được Nhà nước hỗ trợ tiền thuê đất, thuê đất có mặt nước theo quy định của pháp luật về đất đai. Nhà nước tạo điều kiện để tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã sử dụng đất ổn định trong hoạt động sản xuất, kinh doanh theo quy định của pháp luật về đất đai.

Về điều khoản thi hành và quy định chuyển tiếp (Điều 114 và Điều 115), Luật HTX chỉnh lý tại khoản 1 và khoản 2 Điều 115 quy định từ 24 tháng xuống còn 18 tháng, bảo đảm tính đồng bộ và hiệu lực thi hành của Luật, đồng thời cũng tạo điều kiện để tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX có đủ thời gian để cơ cấu lại hoạt động, sửa đổi Điều lệ và các hoạt động liên quan.

Luật HTX (sửa đổi) chỉnh lý khoản 3 và khoản 4 Điều 115 theo hướng có hiệu lực thi hành sớm hơn hiệu lực thi hành của Luật, cụ thể bổ sung tại khoản 1 và khoản 2 Điều 114 quy định về hiệu lực thi hành của khoản 3 và khoản 4 Điều 115 của Luật này kể từ ngày 01 tháng 9 năm 2023 nhằm phù hợp với quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Chỉnh lý khoản 3 Điều 115 quy định: HTX, liên hiệp HTX phải chấm dứt hoạt động tín dụng nội bộ theo quy định của Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 kể từ ngày 01 tháng 9 năm 2023. Các hợp đồng tín dụng nội bộ đã được ký trước ngày 01 tháng 9 năm 2023, các bên tiếp tục thực hiện quyền, nghĩa vụ theo hợp đồng nhưng không được gia hạn hợp đồng.

Chỉnh lý, sửa đổi khoản 4 Điều 115 theo hướng hạn chế giảm dần và chấm dứt tình trạng sở hữu chéo giữa HTX, liên hiệp HTX với doanh nghiệp được thành lập, góp vốn, mua cổ phần là thành viên của HTX, liên hiệp HTX, bảo đảm phù hợp với quy định của dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi), cụ thể quy định: Hợp tác xã đã thành lập doanh nghiệp, góp vốn, mua cổ phần và doanh nghiệp được thành lập, góp vốn, mua cổ phần là thành viên của hợp tác xã đó kể từ ngày 01 tháng 9 năm 2023 không được tăng tỷ lệ phần vốn góp hoặc cổ phần và sau 24 tháng kể từ ngày 01 tháng 9 năm 2023 phải thực hiện theo quy định tại Điều 81, Điều 82 của Luật này.

Trước đó, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo tóm tắt tiếp thu, chỉnh lý, giải trình dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, tại Kỳ họp thứ 5, ngày 25/5/2023, Quốc hội đã thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Ngày 12/6/2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về một số vấn đề lớn của dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Trên cơ sở ý kiến của các vị ĐBQH, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hữu quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi).