Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi Luật Kiểm toán nhà nước

Đại biểu Hà Thị Lan phát biểu thảo luận. Ảnh: Quang Khánh

Trước khi Quôc hội bước vào phiên thảo luận, các đại biểu đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước (KTNN).

Theo báo cáo, đối với quy định bổ sung quyền truy cập dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan vào cơ sở dữ liệu quốc gia, ông Nguyễn Đức Hải cho biết, qua thảo luận, có ý kiến tán thành quy định của dự thảo luật, nhưng đề nghị quy định chặt chẽ để bảo đảm bí mật của đơn vị được kiểm toán.

Có ý kiến đề nghị quy định cụ thể về thẩm quyền, trách nhiệm và phân quyền truy cập phù hợp. Có ý kiến đề nghị không giao quyền truy cập cho KTNN vì liên quan đến an ninh, tài liệu mật, tối mật, quyền riêng tư được pháp luật bảo hộ, quy định bảo vệ bí mật nhà nước.

Ủy ban UBTVQH cho rằng, việc bổ sung quyền truy cập cho KTNN là cần thiết để phục vụ hoạt động kiểm toán và phù hợp với thời đại công nghệ thông tin, xu thế của cách mạng công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, đúng như ý kiến của các vị ĐBQH đã nêu, cơ sở dữ liệu quốc gia, dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán và của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán có nhiều loại thông tin khác nhau, có cả những thông tin mật, tối mật, tuyệt mật, có những thông tin là bí mật riêng tư, bí mật nhà nước,… nên cần phân cấp quyền truy cập phù hợp và phải quản lý, giám sát chặt chẽ.

UBTVQH đã tiếp thu, quy định rõ, chỉ cho phép KTNN truy cập cơ sở dữ liệu quốc gia, dữ liệu điện tử để thu thập thông tin liên quan trực tiếp đến nội dung, phạm vi kiểm toán; chỉ trưởng đoàn kiểm toán được phép truy cập dưới sự giám sát và thống nhất về phạm vi truy cập của đơn vị được kiểm toán hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán.

Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) cho biết, ông nhận thấy nội dung kiểm toán rất rộng nhưng dự thảo luật đã quy định lần này thu hẹp lại. Như vậy, đã đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi công tác quản lý nhà nước hiện nay và bảo đảm tính chặt chẽ, tránh cách hiểu, cách vận dụng khác nhau trong thực tiễn có thể ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức có liên quan.

Để bảo đảm tính khách quan, công bằng cho các đối tượng kiểm toán, đại biểu Nguyễn Tạo thống nhất việc bổ sung quyền được nhận thông báo kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước, quyền được khiếu nại, kết luận kiến nghị kiểm toán, quyền được khởi kiện, giải quyết khiếu nại về Tổng Kiểm toán nhà nước quy định tại khoản 13, khoản 14 Điều 1 của dự thảo luật.

“Tuy nhiên, tôi rất băn khoăn về vấn đề kiểm soát quyền lực trong kiểm toán nhà nước. Thực tiễn cho thấy qua kiểm soát hàng năm, kiểm soát chuyên đề về mối quan hệ giữa kiểm toán nhà nước với các cơ quan dân cử ở địa phương chưa được thống nhất, đồng bộ trong thời gian qua trong lĩnh vực quản lý tài sản công và quản lý tài chính công...” - đại biểu Nguyễn Tạo nói.

Tổng Kiểm toán nhà nước Hồ Đức Phớc phát biểu giải trình làm rõ vấn đề đại biểu nêu. Ảnh: Quốc Khánh

Góp ý với vấn đề cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán nhà nước, đại biểu Hà Thị Lan (Bắc Giang) cho rằng tại nội dung này trong dự thảo luật đã bổ sung quy phạm, định nghĩa về cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan theo đó giải thích rõ về cơ quan, tổ chức có liên quan.

Quy định cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có được nhận thông báo kết luận, kiến nghị kiểm toán và được quyền khởi kiện, khiếu nại, kết luận, kiến nghị của kiểm toán nhà nước khi cho rằng kết luận kiến nghị đó là trái với luật, xâm phạm lợi ích hợp pháp của mình. Bổ sung quy định về kiểm toán nhà nước được thực hiện quyền kiểm tra, đối chiếu với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

“Tuy nhiên, trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước quy định là cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán là các cơ quan, tổ chức, cá nhân được xác định trong quá trình kiểm toán tại đơn vị được kiểm toán có liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của đơn vị được kiểm toán. Tôi đề nghị bỏ cụm từ "tại đơn vị được kiểm toán" là không cần thiết…” – bà Hà Thị Lan nói.

Còn góp ý với nội dung quy định khi thực hiện kiểm toán thì được quyền truy cập, khai thác hoặc ủy quyền bằng văn bản để truy cập hoặc khai thác dữ liệu của đối tượng kiểm toán và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan… đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) cho rằng nếu xét về tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của hệ thống pháp luật chúng ta đều nhất trí khi hạn chế quyền con người, quyền công dân, quyền của các tổ chức, doanh nghiệp phải quy định bằng luật.

Tuy nhiên, chúng ta phải cân nhắc giới hạn của sự hạn chế này. Nếu ta hạn chế quá giới hạn cần thiết ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền của các đối tượng. Đại biểu Hồng cho rằng nếu chúng ta quy định như dự thảo luật thì có một số vấn đề hết sức đáng quan tâm.

Toàn cảnh phiên họp chiều 25/10. Ảnh: Quốc Khánh

Tiếp thu ý kiến các vị Đại biểu Quốc hội, ông Hồ Đức Phớc - Tổng Kiểm toán nhà nước đã giải trình một số nội dung đại biểu quan tâm. Về truy cập dữ liệu điện tử, Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết: vấn đề lo lắng nhất của đại biểu sẽ ảnh hưởng đến bí mật của doanh nghiệp hoặc bí mật của đơn vị hoặc bí mật cá nhân. Theo tôi là không đáng ngại về vấn đề này, bởi vì khi muốn truy cập vào một cơ quan, tổ chức thì phải được cơ quan, tổ chức đó đồng ý cung cấp tài khoản cho thì mới vào được. Phải thống nhất về phạm vi, nội dung, giới hạn truy cập, có nghĩa họ cho mình đến đâu thì mình mới truy cập đến đấy chứ không phải mình truy cập được tất cả.

“Kiểm toán nhà nước phải chịu trách nhiệm, Trưởng đoàn kiểm toán phải chịu trách nhiệm về bảo mật và các quy định của pháp luật có liên quan và ủy quyền cho Kiểm toán viên thực hiện thì Kiểm toán viên đó phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Rõ ràng người ủy quyền phải chịu trách nhiệm như người được ủy quyền” - ông Hồ Đức Phớc nói.

Phát biểu kết luận phiên thảo luận chiều 25/10, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, trong phiên họp thảo luận tại hội trường hôm nay đã có 11 đại biểu Quốc hội phát biểu ý kiến và Tổng Kiểm toán Hồ Đức Phớc cũng phát biểu làm rõ một số vấn đề mà các đại biểu Quốc hội quan tâm.

Theo ông Phùng Quốc Hiển, các đại biểu Quốc hội cơ bản thống nhất về báo cáo tiếp thu, giải trình của Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng như dự án luật đã trình ra và đóng góp nhiều ý kiến về các nội dung như về phạm vi, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán hay về mối quan hệ giữa Kiểm toán nhà nước với chính quyền địa phương về bổ sung một số nhiệm vụ của Kiểm toán nhà nước hay bổ sung quy định để thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng.

Về quyền truy cập dữ liệu điện tử của Kiểm toán nhà nước và góp ý về kiểm soát chất lượng của Kiểm toán nhà nước. Về quyền khiếu nại, khởi kiện trong hoạt động kiểm toán và sự phối hợp giữa Kiểm toán nhà nước với các cơ quan thanh tra và kiểm tra. Một số ý kiến đóng góp về mặt kỹ thuật, văn bản, các ý kiến thảo luận của các vị đại biểu Quốc hội đã được ghi âm và phản ánh đầy đủ.

“Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiêm túc tiếp thu và giải trình, đồng thời chỉ đạo Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội và cơ quan soạn thảo tiếp thu, hoàn thiện dự thảo luật trước khi trình Quốc hội thông qua” - Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nói.