Quảng Ngãi: Cần sớm quy hoạch hệ thống bãi tập kết vật liệu xây dựng

Hiểm họa từ những “núi cát” sai quy định

Từ cuối tháng 9 đến nay, nhiều bãi chứa cát khổng lồ, chiều cao từ 5-12m, “mọc” lên tại khu dân cư, án ngữ trên các tuyến đường vào trung tâm TP. Quảng Ngãi. Mỗi ngày, hàng trăm xe ben chở cát tập kết gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và tiềm ẩn tai nạn giao thông cho người dân và các phương tiện giao thông qua lại.

Tại khu vực cửa ngõ phía Bắc thành phố Quảng Ngãi, thuộc tổ Trường Thọ Tây C, phường Trương Quang Trọng, bãi chứa cát xây dựng che khuất tầm nhìn, lấn một phần hành lang an toàn đường bộ, cát rơi vãi ảnh hưởng đến người đi đường và vệ sinh môi trường đô thị. Theo ông Trương Thanh Thảo, Chủ tịch UBND phường Trương Quang Trọng, vị trí đất đang được làm bãi tập kết cát thuộc chủ quyền Công ty TNHH Nam Hàn, đang trong quá trình chuẩn bị xây dựng Trung tâm ô tô Nam Hàn. Ngày 22/8/2019, Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển hạ tầng 179 (công ty 179), trụ sở tại thành phố Quảng Ngãi có văn bản số 75 gửi Công ty TNHH Nam Hàn và được công ty Nam Hàn đồng ý cho công ty 179 mượn tạm mặt bằng chưa thi công công trình để “tạm trữ vật liệu thông thường, phục vụ thi công xây dựng các công trình trong mùa mưa lũ 2019”.

Tiếp đó, ngày 26/8/2019, Công ty 179 có Công văn số 81/CV-CT, gửi Sở Tài nguyên và Môi trường báo cáo về việc thực hiện lập bãi dự trữ cát làm vật liệu xây dựng thông thường trong mùa mưa lũ tại mặt bằng dự án trung tâm ô tô Nam Hàn, phường Trương Quang Trọng, thành phố Quảng Ngãi, từ ngày 15/9/2019 đến ngày 30/9/2019, công ty 179 đã vận chuyển cát từ nơi khai thác về tập kết tại đây.

Theo quy định của UBND tỉnh Quảng Ngãi, các mỏ cát trên sông đều phải tạm thời ngừng khai thác vào mùa mưa, từ ngày 01/10 đến ngày 31/12 hằng năm để bảo đảm an toàn khi mưa lũ. Vì thế, để bảo đảm có đủ cát phục vụ việc thi công các công trình trong mùa mưa, không chỉ Công ty 179 mà tất cả các doanh nghiệp xây đựng đều phải tạm trữ cát xây dựng.

Lực lượng chức năng Công an tỉnh phát hiện ngoài bãi tập kết này, trên địa bàn thành phố và huyện Sơn Tịnh còn một số bãi tập kết cát khác. Cụ thể, bãi tập kết cát tại thôn 2, xã Nghĩa Dõng, thành phố Quảng Ngãi (khối lượng ước tính 7.000m3, với diện tích 1,76ha, chiều cao trung bình 3m) của Cty Cổ phần đầu tư và phát triển Hợp Nghĩa; bãi tập kết cát tại xã Tịnh Hà, huyện Sơn Tịnh (khối lượng ước tính 3.000m3, với diện tích 4.036,52m2 đất thuê của 4 hộ dân, độ cao trung bình khoảng 5m) của công ty TNHH thương mại vận tải Hân Nga.

Xử lý như thế nào?

Theo Đại tá Nguyễn Thanh Trang - Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ngãi, cả ba bãi tập kết cát đều có nguồn gốc khai thác hợp pháp, đều có giấy phép khai thác của UBND tỉnh, sau khai thác cát được các công ty tập kết lưu trữ để sử dụng vào mục đích như giấy phép quy định, song việc tập kết tại các địa điểm trên đều chưa được cấp có thẩm quyền cho phép; cả ba đều chưa có kế hoạch bảo vệ môi trường được cơ quan có thẩm quyền xác nhận.

Hành vi lập bãi tập kết cát của ba Công ty trên đã vi phạm Điểm d, Khoản 2, Điều 11 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 của Chính phủ quy định xử phạt về vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường với mức xử phạt vào khoảng 60-80 triệu đồng.

Tuy nhiên, thẩm quyền xử lý lại thuộc UBND huyện, thành phố hoặc thanh tra Sở TN-MT. Vì vậy, sau khi kiểm tra, xác minh rõ ràng, Công an tỉnh đã kiến nghị, xử lý theo quy định. Đối với vấn đề hình thành các bãi tập kết vật liệu thông thường như cát xây dựng, qua tra cứu có một số địa phương đã ban hành văn bản quy định về khu vực khai thác, tập kết cát, sỏi lòng sông và vật liệu xây dựng để quản lý đối với hoạt động này, cho đến nay tỉnh Quảng Ngãi chưa có văn bản quy định nên việc xử lý hành vi tập kết, dự trữ cát không đúng quy định chưa có căn cứ thực hiện.

“Việc trữ cát của doanh nghiệp vào mùa mưa là nhu cầu tất yếu và bức thiết, nhằm phục vụ nhu cầu xây dựng các công trình của tỉnh, của doanh nghiệp, pháp luật không cấm. Do đó, bên cạnh việc xử lý vi phạm, phải yêu cầu các doanh nghiệp làm cam kết bảo vệ môi trường và sớm xử lý số cát tại các bãi trên, chậm nhất là 31/12/2019. Bởi lẽ, giờ nếu yêu cầu di chuyển thì cũng khó, bởi vì cơ qaun chức năng địa phương chưa quy hoạch, xây dựng các bãi tập kết cát”- Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ngãi, đại tá Nguyễn Thanh Trang nêu quan điểm.

Hiện tại, Công ty 179 đã vận chuyển bớt cát đến các công trình, hạ cao độ của bãi tập kết cát, di dời số cát xâm lấn hành lang an toàn đường bộ, lập hàng rào che chắn bằng tôn xung quanh bãi cát để tránh cát tràn ra ngoài, đảm bảo mỹ quan, tránh ảnh hưởng môi trường và cuộc sống người dân. Đồng thời, có văn bản cam kết sau 2 tháng sẽ vận chuyển hết số cát tại khu vực này.

Tỉnh Quảng Ngãi hiện là một trong những địa phương đi đầu ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên và thu hút đầu tư, hàng trăm dự án đang triển khai, trong đó có nhiều dự án lớn của các doanh nghiệp lớn như VSIP, Hòa Phát, FLC, tập đoàn Dầu khí, tập đoàn Điện lực; các dự án của tỉnh như cầu Cửa Đại, đường ven biển… đòi hỏi nhu cầu vật liệu xây dựng thông thường là rất lớn và liên tục, kể cả trong mùa mưa lũ.

Việc dự trữ vật liệu để cung cấp cho các dự án, công trình thực hiện đúng tiến độ là cần thiết và bắt buộc. Vì vậy, UBND tỉnh Quảng Ngãi và các cơ quan chức năng của tỉnh như Xây dựng, Tài nguyên & Môi trường, chính quyền các huyện, thành phố cần sớm nghiên cứu, đề xuất xây dựng quy hoạch các bãi tập kết vật liệu xây dựng tạ thời hoặc lâu dài, có sự quản lý chặt chẽ của ngành chức năng, bảo đảm không ảnh hưởng đến môi trường, đến đời sống người dân. Tỉnh Quảng Ngãi cũng cần nghiên cứu, xây dựng hệ thống văn bản quy định việc xử lý các hành vi tập kết, dự trữ vật liệu cát không đúng quy định, để có căn cứ thựchiện; xử phạt sai phạm trong lĩnh vực này.