Quảng Nam: Phục hồi và bảo vệ bờ biển Cửa Đại

Nỗ lực bảo vệ

Bờ biển Hội An dài 7km với nhiều bãi tắm như Cửa Đại, Thịnh Mỹ, An Bàng. Trong đó, Cửa Đại là một trong 25 bãi biển được công nhận đẹp nhất châu Á, nhưng từ năm 2000 đến nay liên tục bị sạt lở với chiều dài hơn 4km, có vị trí ăn sâu vào đất liền 100m và hiện đã kéo dài sang phường Cẩm An. Nghiêm trọng, tuyến đường Âu Cơ chạy gần bờ biển có nguy cơ bị ảnh hưởng. Các doanh nghiệp khách sạn lớn, nhà hàng ven biển chịu tổn thất nặng nề. Cứu biển Cửa Đại trở thành vấn đề sống còn của tỉnh Quảng Nam để phát triển bền vững trước tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu.

Từ năm 2010 - 2015, Quảng Nam đã đầu tư xây kè bêt ông cốt thép mái nghiêng dài 850m; kè mềm bằng túi địa kỹ thuật dài 415m và kè mềm bằng túi vải geotube dài hơn 1km với vốn đầu tư hơn 140 tỷ đồng. Song ba dự án này không hiệu quả, bờ biển vẫn bị sạt lở.

Tháng 6/2020, tỉnh xây 220m đê ngầm âm nửa mét so với mặt nước biển, chạy song song cách bờ 250m, vốn đầu tư 40 tỷ đồng. Đê ngầm cao trung bình 4,5m, chân rộng 12m, chóp rộng 1,5m hoàn thành, song không có vốn để làm tiếp.

Quảng Nam sau đó thực hiện hai dự án xây đê ngầm dài hơn 2km và hút 600m3 cát đổ vào, vốn đầu tư 510 tỷ đồng. Đến nay, bãi biển Cửa Đại dần hồi sinh, song từ Cửa Đại đi về phía bắc đến biển An Bàng dài hơn 1km tiếp tục bị sạt lở. Vấn đề cấp thiết đặt ra là cần có một chiến lược bảo vệ tổng hợp cùng cách thức quản lý vùng bờ phù hợp, hiệu quả.

Chị Lê Thị Yến, hộ kinh doanh ở bờ biển Cửa Đại chia sẻ: Hơn 10 năm nay, khi mỗi mùa mưa bão đi qua, người dân đều xót xa chứng kiến cảnh biển ăn sâu vào đất liền. Nếu như không có những giải pháp cấp bách, tạm thời của chính quyền địa phương, có lẽ biển sẽ còn ăn sâu vào đất liền và có thể "nuốt" luôn con đường ven biển.

"Cứ nghĩ sẽ không còn bãi biển để mở cửa kinh doanh buôn bán trở lại vì sạt lở khiếp quá. Nhưng hiện chứng kiến bờ biển đang dần phục hồi trở lại, ai cũng vui, hy vọng du khách quay trở lại bờ biển này nhiều hơn". - chị Yến chia sẻ.

Giải pháp bền vững

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Hồ Quang Bửu cho biết, gần đây nhất, địa phương đã có quyết định Phê duyệt Kế hoạch thực hiện Dự án "Chống xói lở và bảo vệ bền vững bờ biển Hội An, tỉnh Quảng Nam". Dự án do Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh làm chủ đầu tư, gồm 3 hợp phần: Ðầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng (nuôi bãi, đê ngầm giảm sóng); các biện pháp phi công trình và quản lý dự án, với tổng mức đầu tư xây dựng 42 triệu euro, tương đương 982.239 triệu đồng do Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) tài trợ. Trong đó, có khoản vay 35 triệu Euro từ AFD, 2 triệu euro viện trợ không hoàn lại từ Liên minh châu Âu và 5 triệu Euro sử dụng vốn đối ứng của địa phương. Dự án dự kiến triển khai thực hiện từ năm giữa năm 2024 đến cuối năm 2026.

Hai giải pháp được lựa chọn là xây dựng 7 mỏ hàn và 7 đê chắn sóng cùng giải pháp mềm thuận thiên, thân thiện với môi trường như đổ cát nuôi bãi để giải quyết sự mất cân bằng cục bộ và cải thiện dòng vận chuyển cát tự nhiên. Đồng thời, Dự án sẽ áp dụng chiến lược quản lý tổng hợp đới bờ (gồm đồng bằng ven biển, vùng đất thấp, cửa sông, các cồn cát...), theo dõi diễn biến đường bờ biển bằng cách tiếp cận bền vững cho 80km bờ biển từ Sơn Trà, TP Đà Nẵng đến Tam Hải, tỉnh Quảng Nam.

Mục tiêu của dự án là đầu tư xây dựng giải pháp công trình tổng thể nhằm chống xói lở và bảo vệ bền vững bờ biển Hội An, đáp ứng nhu cầu cấp thiết về ổn định chỗ ở và phát triển kinh tế của cộng đồng dân cư khu vực dự án. Bao gồm, bảo vệ đất đai, nhà cửa, tài sản và tính mạng của người dân, cũng như các cơ sở hạ tầng về du lịch, nghỉ dưỡng cho toàn bộ khoảng 3,2km2 diện tích đất và hơn 1.300 hộ dân ở phường Cửa Ðại và khu vực lân cận.

Dự án phù hợp quy hoạch và kế hoạch chiến lược phát triển của thành phố Hội An nói riêng và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực ven biển của tỉnh Quảng Nam nói chung.

Ông Nguyễn Thế Hùng - Phó Chủ tịch UBND TP. Hội An cho biết, các dự án chống sạt lở khẩn cấp đang cho thấy được hiệu quả tích cực trong nỗ lực cứu biển Cửa Đại. Dự án "Chống xói lở và bảo vệ bền vững bờ biển Hội An" ngoài kè chắn còn đưa ra giải pháp phi công trình, các hoạt động tăng cường năng lực để nâng cao nhận thức cho cộng đồng dân cư vùng dự án trong việc phòng chống và giảm nhẹ thiên tai, giảm thiểu tính dễ bị tổn thương của người dân và vùng tự nhiên, điều chỉnh tập quán. Xây dựng khung pháp lý và các giải pháp để quản lý tổng hợp bờ biển, khu vực hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn. Đây là những giải pháp bền vững, lâu dài.