Quản trị biến động trên những nền tảng cơ bản là chìa khóa cho sự phát triển bền vững của PVEP

PV: Với vai trò là đơn vị nòng cốt của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí, Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP) đã luôn nỗ lực, phấn đấu hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao. Thế nhưng, “thuyền to sóng cả” trong chặng đường 15 năm phát triển, PVEP đã không ít lần vấp phải những khó khăn tưởng chừng khó vượt qua. Tổng Giám đốc có thể chia sẻ về hành trình vượt qua những khó khăn, thách thức mà PVEP đã và đang phải đối mặt?

Ông Trần Hồng Nam: Quá trình hình thành và phát triển của Tổng Công ty PVEP gắn với lịch sử phát triển của Ngành Dầu khí Việt Nam trong hơn nửa thế kỷ qua. Khởi điểm từ các đơn vị tiền thân là Petrovietnam II (5/1988) và Petrovietnam I (11/1988), sau nhiều lần được đổi tên và tái cơ cấu lại cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển, ngày 04/05/2007, Tổng Công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP) đã được thành lập trên cơ sở hợp nhất hai đơn vị quan trọng của ngành là Công ty Đầu tư Phát triển Dầu khí (PIDC) tại Hà Nội và Công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP) tại Hồ Chí Minh. Quyết định mang tính chiến lược này của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) với mục đich tập trung nguồn lực trong lĩnh vực hoạt động cốt lõi ở khâu thượng nguồn để nâng cao tính chủ động và năng lực cạnh tranh, với mục tiêu đưa PVEP trở thành Công ty Dầu khí quốc tế có khả năng điều hành hoạt động thăm dò khai thác ở cả trong và ngoài nước.

Trong giai đoạn 15 năm hoạt động (năm 2007-2022), dưới sự định hướng của Tập đoàn, sự điều hành trực tiếp của Ban Lãnh đạo Tổng Công ty, PVEP luôn bám sát mục tiêu, sứ mệnh và tầm nhìn của mình để trở thành đơn vị chủ lực, cốt lõi của Tập đoàn PVN trong lĩnh vực thăm dò khai thác dầu khí. Các thế hệ người lao động của PVEP luôn mang trong mình tinh thần kế thừa và phát huy truyền thống lao động sáng tạo của người dầu khí đã từng bước xây dựng Tổng Công ty trưởng thành và gặt hái được nhiều thành công như ngày hôm nay, đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế đất nước nói chung và sự nghiệp vinh quang của Tập đoàn nói riêng.

15 năm gắn liền với những bối cảnh lịch sử biến động khác nhau, có thời điểm Tổng Công ty đối diện với những khó khăn, thách thức tưởng như không thể vượt qua. Tuy vậy, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, tập thể PVEP cũng đều nỗ lực hết sức mình, không ngừng đổi mới, sáng tạo để ổn định, phát triển và ngày càng lớn mạnh.

Khó khăn, thách thức trong từng giai đoạn là khác nhau. Từ 2007-2015 là giai đoạn ngành công nghiệp dầu khí thế giới có những hoạt động tích cực. Mặc dù có những thời điểm giá dầu biến động, nhưng nhìn chung giá dầu thế giới lúc này duy trì ở mức trung bình khoảng 70-80 USD/thùng, một mức giá tương đối tốt để các đơn vị dầu khí, trong đó có PVEP có thể đảm bảo hoạt động có lợi nhuận và hoàn thành tốt các chỉ tiêu về sản xuất kinh doanh, đóng góp nhiều cho ngân sách Nhà nước. Trong giai đoạn này, từ những bước đầu sau khi được sáp nhập từ hai công ty PIDC và PVEP cũ, Tổng Công ty PVEP đã tập trung và chú trọng vào công tác hoàn chỉnh cơ cấu tổ chức, đổi mới trong công tác quản lý, điều hành, đặc biệt phát huy hiệu quả nguồn lực và công tác thực địa; nhờ đó số lượng các dự án dầu khí mới trong và ngoài nước, trong đó là một số phát hiện dầu khí quan trọng như Cá Voi Xanh (Lô 117-119); Cá Tầm (Lô 09-3/12), Đại Hùng Nam (Lô 05-1(a)…

Với số lượng dự án ngày càng mở rộng (59 dự án đang triển khai tính đến cuối năm 2015), khối lượng công việc tìm kiếm, thăm dò, khai thác ngày càng đồ sộ, PVEP đã tận dụng thời cơ giai đoạn này để tăng tốc phát triển nhanh chóng, nâng cao năng lực cạnh tranh và duy trì đà tăng trưởng. Cụ thể tính đến năm 2015, tổng tài sản của PVEP tăng gấp 5 lần so với thời điểm mới được hình thành, đạt 156 nghìn tỷ đồng; tổng sản lượng khai thác đạt hơn 45,7 triệu tấn quy dầu, tổng gia tăng trữ lượng đạt gần 124 triệu tấn quy dầu.

Tuy nhiên, bối cảnh thị trường dầu khí thế giới bắt đầu có tín hiệu thay đổi với xu hướng giá dầu giảm dần, khởi điểm từ cuối năm 2014 do tình trạng dư cung dầu thô và kéo dài sau đó đã ảnh hưởng nhiều mặt trong hoạt động sản xuất kinh doanh của PVEP trong giai đoạn 2015-2020. Cá nhân tôi cho rằng giai đoạn này là thời điểm cần để ngành Dầu khí và PVEP thẳng thắn nhìn nhận, chia sẻ một cách khách quan và đối diện với những biến động, khó khăn, thách thức lớn. Có thể kể đến năm (05) biến động: (i) Giá dầu luôn tiềm ẩn quá nhiều biến động khó lường do nhiều yếu tố khách quan, (ii) các yếu tố về kinh tế-chính trị, dịch bênh kéo dài, các chuỗi cung ứng bị đứt gãy khiến các nhà đầu tư ít hoặc không quan tâm đến việc đầu tư phát triển, ký kết các hợp đồng dầu khí mới; (iii) Hiệu ứng cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng chuyển dịch năng lượng đang tạo động lực cho sự thay đổi trong tư duy và văn hóa doanh nghiệp theo hướng đẩy mạnh sự đổi mới sáng tạo trong quản lý điều hành, ứng dụng các công nghệ mới để tạo ra các thành phẩm nhiên liệu chất lượng và giá thành rẻ hơn; (iv) Yêu cầu cao về chất lượng sản phẩm nhiên liệu trong các tiêu chí về môi trường và biến đổi khí hậu cũng tác động trực tiếp đến các hoạt động sản xuất của ngành dầu khí; (v) Nhiều mỏ dầu khai thác đang có dấu hiệu cạn kiệt dẫn đến sản lượng khai thác sụt giảm, gia tăng trữ lượng dầu khí để bù đắp vào sản lượng khai thác hàng năm là một thách thức vô cùng to lớn, trong khi đó những khu vực truyền thống có tiềm năng dầu khí được thăm dò khá chi tiết nhưng các phát hiện phần lớn đều hạn chế, trữ lượng nhỏ, trong khi những phát hiện tiềm năng dầu khí lớn lại được đánh giá tập trung chủ yếu xa bờ, nằm tại vùng nước sâu hoặc có cấu trúc địa chất phức tạp.

Đặc biệt, khó khăn nhất phải là giai đoạn tình hình dịch bệnh Covid-19 bùng phát từ năm 2020, đỉnh điểm lan rộng, diễn biến phức tạp trong năm 2021 và đã được kiểm soát hiệu quả, thích ứng an toàn, linh hoạt cho đến nay. Phải nói là dịch bệnh đã tác động tiêu cực đến toàn diện kinh tế xã hội nói chung cũng như mọi hoạt động của PVEP bị ảnh hưởng nặng nề chưa từng có trong lịch sử phát triển của Ngành. Khó khăn đầu tiên là cuộc khủng hoảng kép từ suy giảm giá dầu và dịch bệnh Covid-19 đó đã khiến nhu cầu tiêu thụ sản phẩm dầu khí đã suy giảm lại càng giảm mạnh, có thời điểm giá dầu âm, dẫn tới nguy cơ dừng các hoạt động sản xuất là rất lớn. Thêm nữa, các đơn vị, công trình dầu khí của PVEP gặp khó khăn do nhân lực, phương tiện vận chuyển, chuỗi cung ứng nguyên vật tư, thiết bị cho các dự án … tất cả đều phải tuân thủ chặt chẽ các biện pháp phòng chống dịch như thực hiện giãn cách xã hội, cách ly trước và sau khi di chuyển, xét nghiệm PCR…

Khó khăn chồng chất khó khăn. Cùng nhận diện những thách thức và có thể cả các cơ hội tiềm tàng trong bối cảnh mới, Tôi cùng tập thể Ban Lãnh đạo Tổng Công ty đã tập trung chỉ đạo và điều hành các cấp nhằm chủ động triển khai các phương án ứng phó linh hoạt và phù hợp với từng diễn biến của dịch bệnh và diễn biến của thị trường, trong đó đặc biệt chú trọng công tác đảm bảo an toàn sức khỏe cho người lao động, vì nhân lực là tài sản lớn nhất. May mắn là tập thể PVEP luôn có sự đồng lòng, nỗ lực và tinh thần trách nhiệm rất cao, trong đó có cả những sự hy sinh thầm lặng không thể nói bằng lời, nhờ đó, hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty liên tục được thông suốt và an toàn tuyệt đối.

PV: Với những thành tựu đã đạt được trong quá trình hình thành phát triển, có thể khẳng định PVEP xứng đáng là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí tại Việt Nam hiện nay. Là người nắm giữ vai trò “thuyền trưởng” chèo lái Tổng Công ty, theo Tổng Giám đốc, đâu là bài học lớn nhất trong công tác điều hành trong giai đoạn vừa qua?

Ông Trần Hồng Nam: Mặc dù là đơn vị đầu tiên của ngành Dầu khí tập trung chuyên môn trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò và khai thác, và đã đạt được những thành tựu nhất định, nhưng trong bình diện chung của ngành dầu khí quốc tế, PVEP có rất nhiều thách thức phải vượt qua.

Thăm dò khai thác dầu khí là lĩnh vực đòi hỏi năng lực cao về kiến thức, vốn và công nghệ, là môi trường mà doanh nghiệp của các nước lớn thường chiếm ưu thế. Chúng ta đã chứng kiến những cuộc cạnh tranh địa chính trị khốc liệt trên thế giới với mục tiêu kiểm soát nguồn tài nguyên dầu khí. PVEP có ít lợi thế khi đương đầu với các “ông lớn” trong công nghiệp dầu khí quốc tế, để triển khai các dự án đầu tư ở nước ngoài, thậm chí ngay cả ở trong nước nếu nhiều bất cập về cơ chế, chính sách không được tháo gỡ. Khi giá dầu ở mức thuận lợi cho thấy tính khả thi của các dự án, với tinh thần nỗ lực, không ngại khó, ngại khổ ngay cả với những khu vực xa xôi, hiểm trở, PVEP đã trải qua giai đoạn mở rộng, đầu tư nhiều dự án. Đến khi những khó khăn chồng chất xuất hiện, PVEP đã phải đương đầu với những bài toán nan giải để duy trì sự tồn tại, ổn định trước khi đặt ra các mục tiêu phát triển. Nếu như 5 năm trở về trước, PVEP vẫn tìm cách giải quyết các vấn đề tồn tại theo hướng căn bản, truyền thống mà chưa có sự linh động phù hợp, chưa chú trọng công tác dự báo kịp thời, bám sát những biến động của thị trường, của chính trị xã hội, dẫn tới khó khăn càng chồng chất khó khăn. Trải qua các diễn biến của thị trường ngày càng phức tạp, khó lường, PVEP đã rút ra bài học từ những mặt hạn chế của mình, theo đó tập trung công tác xây dựng những kế hoạch sản xuất phù hợp, các phương án ứng phó linh hoạt nhằm đáp ứng trước biến động, rủi ro bao gồm các vấn đề an ninh - chính trị trên thế giới và tùy theo tình hình diễn biến sẽ có kịch bản ứng phó tương ứng.

Trong thời gian tới, mặc dù thị trường dầu khí có nhiều điểm sáng, cho thấy tín hiệu phục hồi sau đại dịch, nhưng bức tranh tổng thể còn nhiều tiềm ẩn khó lường, đặc biệt giá dầu vẫn còn rủi ro biến động theo thị trường. Mặc dù vậy, PVEP đã có nền tảng vững chắc, bên cạnh nhiều bài học kinh nghiệm rút ra từ những lần vượt qua khó khăn trong quá khứ, sẽ được tiếp tục vận dụng tăng cường, đồng thời cập nhật đánh giá tình hình chung trên mọi yếu tố để kịp thời có giải pháp điều hành, quản trị hiệu quả, phù hợp thực tiễn, đảm bảo ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty.

PV: Như vậy, từ việc xác định những nền tảng và bài học kinh nghiệm rút ra, PVEP đã đề ra các giải pháp cụ thể để quản trị biến động, quản lý điều hành hàng loạt các dự án một cách hiệu quả. Vậy các giải pháp này là gì, thưa Tổng Giám đốc?

Ông Trần Hồng Nam: Đường lối phát triển PVEP được xác định là đơn vị hàng đầu của Tập đoàn triển khai hoạt động tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí. Là công ty dầu khí quốc tế, có uy tín trên thị trường. Đồng thời, duy trì hoạt động ổn định và hiệu quả với nguồn lực hiện có, tạo lại nền tảng cơ bản, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Để đạt được điều đó, trước hết là phải đảm bảo tuyệt đối an toàn trong mọi hoạt động sản xuất kinh doanh. Đối với một đơn vị có hoạt động đặc thù như PVEP, an toàn luôn là yếu tố tối quan trọng. Không chỉ an toàn trong môi trường sản xuất, phòng chống đại dịch Covid-19, còn là an toàn trong khâu pháp lý, các thủ tục cần luôn được xử lý đúng quy định.

Thứ hai, là tối ưu từng khâu để hạ giá thành sản phẩm, từ những khâu nhỏ như bảo dưỡng, tiết kiệm vật tư thiết bị, cho đến giải pháp kỹ thuật lớn để triển khai dự án tối ưu hơn… Thay vì xây dựng một giàn khai thác thật lớn, rồi thêm cả kho nổi như trước đây, bây giờ phải tìm cách tối ưu hệ thống giàn sao cho nhỏ gọn vừa phải, còn kho nổi có thể dùng chung với các dự án khác… Như vậy, giá thành sản xuất sẽ được tiết giảm rất đáng kể.

Giải pháp thứ ba là phải thúc đẩy đầu tư nhằm tăng sản lượng khai thác và gia tăng trữ lượng. Mặc dù nhận thức được nhiều khó khăn, bên cạnh thách thức từ sự suy giảm sản lượng tự nhiên ở các mỏ đang khai thác, thì xu thế của chuyển dịch năng lượng đang hướng tới các nguồn năng lượng xanh - sạch và ít phát thải tra môi trường tất yếu ảnh hưởng đến việc thu hút các nhà đầu tư vào ngành công nghiệp dầu khí. Tuy nhiên, đây sẽ là cơ hội để PVEP cần nhanh chóng đổi mới, đổi mới cả về cơ chế chính sách để khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò, khai thác, đổi mới trong nghiên cứu các cách thức phát triển để đưa các mỏ đã phát hiện dầu khí sớm vào khai thác và đổi mới trong việc tìm kiếm các nguồn năng lượng mới như khí than, khí đá phiến, cát dầu …

Thứ tư, đối với từng dự án cần có hoạch định chiến lược rõ ràng. Để quản trị biến động, chúng ta phải xác định được mục tiêu lớn nhất của mình là gì? Những vấn đề gì có thể linh hoạt được, để hướng trọng tâm đến mục tiêu lớn đó. Và mục tiêu lớn của PVEP ở đây, chính là thúc đẩy được đầu tư đảm bảo gia tăng trữ lượng và sản lượng khai thác tại từng dự án với tiềm năng phát triển và duy trì tuổi đời các mỏ.

Ở đây, tôi muốn nói thêm rằng giá thành sản xuất thấp cũng giúp thúc đẩy đầu tư. Ví dụ như hiệu quả của một dự án đang nằm trên ranh giới giữa lời và lỗ, khi có thể hạ được giá thành xuống, tất nhiên sẽ được lợi nhuận nhiều hơn. Đây chính là nguồn kinh phí để PVEP tiếp tục đầu tư gia tăng trữ lượng.

Giải pháp thứ năm, là hội nhập quốc tế, áp dụng rộng sâu chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ vào quản trị và điều hành dự án, SXKD. Đây hoàn toàn không phải là khẩu hiệu mà thực sự là một yếu tố rất cần thiết đối với hoạt động của PVEP. Để quản lý, điều hành tất cả dự án cùng lúc một cách có hiệu quả, cần xây dựng một hệ thống dữ liệu lớn. Ví dụ một cách đơn giản, khi dự án A hoạt động tốt, có những khâu ở dự án A có thể áp dụng được cho dự án B, C, D… nhưng không phải tất cả đều phù hợp để áp dụng. Để nhận diện và tính toán được xác suất thành công, phải có một hệ thống số hóa dữ liệu. Thực tế, đến nay PVEP đã hợp tác với nhiều đối tác nước ngoài để học hỏi kinh nghiệm, cách làm thành công của họ, từ đó áp dụng linh hoạt đồng bộ và có hệ thống bằng nền tảng công nghệ tới toàn thể các đơn vị, công ty liên doanh của Tổng Công ty. Qua đó công tác điều hành được cải thiện hơn.

Tiếp theo là giải pháp về công tác quản trị, tăng cường gắn kết các đầu mối với nhau để đẩy nhanh tốc độ xử lý, hiệu quả quản trị. Bên dưới Tổng Công ty là các dự án điều hành sản xuất trực tiếp, bên trên có Tập đoàn và các cấp quản lý nhà nước; vai trò của PVEP là phải làm tốt công tác gắn kết các đầu mối với nhau, từ đó cải thiện tốc độ xử lý công việc.

Cuối cùng là yếu tố con người. Tập trung phát triển nguồn nhân lực là một trong những nội dung được Tổng Công ty chú trọng hàng đầu. PVEP đã tổ chức nhiều chương trình đào tạo, hội thảo để nâng cao chuyên môn, năng lực CBCNV, người lao động. Tuy nhiên, PVEP không chỉ dừng lại ở đó, còn đặc biệt quan tâm đến nâng cao năng lực tư duy, khả năng nhận diện bản thân ở mỗi cá nhân. Khi có sự tự tin về bản thân, hoàn thiện về tư duy thì CBCNV, người lao động sẽ có những cách tiếp cận vấn đề hiệu quả, thể hiện được năng lực, chuyên môn cũng như có sự quyết đoán để đưa ra quyết định.

Việc xác định các yếu tố ảnh hưởng, cùng với những nền tảng sẵn có và 7 giải pháp trong điều hành chính là công thức vàng để cán bộ, kỹ sư, người lao động cùng Ban lãnh đạo PVEP vượt qua chông gai, thách thức phía trước để gặt hái thành tựu nhiều hơn nữa. Ngoài ra, sự quản lý của nhà nước về dầu khí, quản lý đầu tư hiện nay vẫn tương đối chặt nên cũng rất cần có sự vào cuộc của các cấp trên để giải quyết, tháo gỡ cho PVEP có điều kiện thuận lợi hơn để phát triển trong tương lai.

PV: Như Tổng Giám đốc đã đề cập, PVEP đã và đang dựa trên các nền tảng căn bản đã có, kết hợp quản trị biến động và xây dựng các giải pháp, biện pháp phù hợp. Vậy Tổng Giám đốc có thể chia sẻ thêm về những nền tảng căn bản này?

Ông Trần Hồng Nam: Có thể nói, cho đến thời điểm hiện tại, PVEP vẫn đang dựa trên cơ sở 6 nền tảng cơ bản để hoạch định chiến lược phát triển cho cả hiện tại và tương lai.

Đầu tiên phải kể đến, đó là vai trò của ngành Dầu khí đối với nền kinh tế quốc dân và sự ủng hộ của cấp trên. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam vẫn là tập đoàn kinh tế trụ cột của quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh biển đảo. Trong đó, vai trò của công tác tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí luôn được xác định là lĩnh vực cốt lõi của Tập đoàn, luôn được các cấp chính phủ hết sức ủng hộ.

Thứ hai, sản phẩm dầu khí vẫn đang chiếm ưu thế trên thị trường, được số đông chấp nhận. Tuy rằng theo xu thế dịch chuyển năng lượng, giá dầu có thể giảm dần, song trong dự báo thị trường trong ngắn hạn và trung hạn, con số này vẫn có thể duy trì ở mức cao.

Thứ ba, nguồn lực tài chính của PVEP hiện nay đã ổn định, dồi dào, và quan trọng hơn là PVEP quản trị tài chính rất minh bạch, đầu tư thận trọng. Hơn nữa, PVEP hiện sở hữu khối tài sản bao gồm rất nhiều dự án dầu khí đang trên đà khai thác, cho ra sản lượng ổn định và vẫn còn tiềm năng khai thác lớn.

Nền tảng thứ tư mà chúng tôi có, đó là nguồn nhân lực chuyên nghiệp, chuyên môn sâu. Chúng tôi hiện đang có một đội ngũ nhân sự chất lượng cao, nhiều kinh nghiệm, và theo cá nhân tôi đánh giá, là rất chuyên nghiệp, có chuyên môn cao trong lĩnh vực thăm dò, khai thác, điều hành dự án... Đây chính là hạt nhân giúp PVEP ngày càng phát triển.

Nền tảng thứ năm, PVEP là một trong những doanh nghiệp đầu tiên hội nhập kinh tế quốc tế với việc ứng dụng trình độ khoa học công nghệ tiên tiến nhất và chuyển đổi số rộng rãi. Bản thân PVEP cũng không ngừng tự sản sinh ra nhiều sáng kiến, sáng chế và các công trình nghiên cứu khoa học được đưa vào ứng dụng thực tế, mang lại lợi ích kinh tế lớn cũng như tiết kiệm chi phí cho hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty.

Và cuối cùng, có thể nói đây là di sản quý giá nhất mà các thế hệ đi trước đã để lại cho người lao động PVEP, đó là ý chí và khát vọng của “Những người đi tìm lửa - Tìm dầu để làm giàu cho Tổ quốc”. Trách nhiệm và sứ mệnh của chúng tôi ngày hôm nay là phải tiếp tục thắp sáng ngọn lửa khát vọng ấy trong mỗi người lao động. Với những gì mà tập thể người lao động PVEP đã xây dựng trong 15 năm qua, chắc chắn, đó là hành trang, là sức mạnh tinh thần để PVEP vững bước trên chặng đường chinh phục những mỏ dầu còn tiềm tàng trong lòng đất và tiếp tục có nhiều đột phá trong tương lai!

PV: Xin cảm ơn Tổng Giám đốc về những chia sẻ rất ý nghĩa này!