Nuôi tôm ở xã Cát Hải (Phù Cát - Bình Định): Sử dụng đất sai mục đích, gây ô nhiễm

(TN&MT) - Những năm gần đây, nhiều người ở các địa phương khác tới thôn Tân Thắng và Chánh Oai, xã Cát Hải (huyện Phù Cát, Bình Định) thuê hàng chục hec ta đất, xây dựng hồ nuôi tôm; nhưng do không thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường nên khiến môi trường nước, không khí bị ô nhiễm, ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của hàng trăm hộ gia đình. Đáng nói, có đơn vị thuê đất, rồi sử dụng không đúng mục đích, gây bất bình cho người dân.

Bà Nguyễn Thị Ca, 64 tuổi, ở xóm Tân Quang, thôn Chánh Oai chỉ tay về một đường ống nước thải được đấu nối từ ao nuôi tôm ra bàu và cho rằng: “Chất thải, bùn lắng từ ao nuôi tôm thường được xả lén lút vào đêm tối, gây mùi hôi thối, ảnh hưởng đến cuộc sống khu dân cư”.

Khổ sở vì ô nhiễm

Ông Võ Kim Hùng, cán bộ địa chính - nông nghiệp - môi trường xã Cát Hải, cho biết: Trên địa bàn thôn Tân Thắng và Chánh Oai có 1 doanh nghiệp (DN) và 2 hộ gia đình đang nuôi tôm thẻ chân trắng. Cụ thể, vào năm 2003, DN tư nhân An Kim (ở thị trấn Ngô Mây, huyện Phù Cát) được UBND tỉnh cho thuê 41,9ha đất, thời hạn thuê 50 năm. Ngoài ra, năm 2011, ông Nguyễn Văn Thanh (trú 708 Trần Hưng Đạo, TP Quy Nhơn) được UBND huyện Phù Cát cho thuê 15ha đất, thời gian thuê 20 năm. Đến năm 2012, UBND huyện Phù Cát cho ông Phan Châu Thành (trú phường Thị Nại, TP Quy Nhơn) thuê 4,37ha, thời gian cho thuê 20 năm. Cùng với lợi ích kinh tế, thì hoạt động nuôi tôm gây tác động xấu đến môi trường tại địa phương, khiến cuộc sống của người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Tác động tiêu cực đầu tiên là việc nguồn nước sinh hoạt của người dân có nhà lân cận khu vực nuôi tôm bị vẩn đục, bốc mùi hôi. Nhiều gia đình không có nước sạch để sử dụng, gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Ông Nguyễn Văn Trắp, Phó thôn Chánh Oai, than phiền: “Giếng nước của gần 300 hộ dân ở 2 xóm Tân Quang và Tân Minh không thể sử dụng để uống và nấu ăn vì bị ô nhiễm. Để có nước sạch sử dụng, người dân phải mua hoặc đi về các xóm cách xa khu vực nuôi tôm, chủ yếu ở phía Tây tỉnh lộ 639 xin nước”.

Chưa hết, việc chủ nuôi tôm lén lút xả thải ra môi trường cũng là điều khiến người dân ở 2 thôn Tân Thắng và Chánh Oai lo lắng. Bà Nguyễn Thị Ca, 64 tuổi, ở xóm Tân Quang, thôn Chánh Oai, bức xúc nói: “Trong quá trình nuôi tôm, người nuôi thường lén lút xả nước thải ra bàu nước ở phía Đông. Mỗi lần như vậy, chất thải, bùn lắng trong ao nuôi được tuồng ra ngoài bốc mùi hôi thối nồng nặc, khiến môi trường không khí trở nên ngột ngạt. Trẻ nhỏ và người lớn tuổi đều “sống dở chết dở” với mùi hôi thối này”.

Việc nuôi tôm đã và đang làm ảnh hưởng đến môi trường khu dân cư ở 2 thôn Tân Thắng và Chánh Oai, xã Cát Hải (huyện Phù Cát).

Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Văn Diêu, Chủ tịch UBND xã Cát Hải, xác nhận: “Hoạt động nuôi tôm trên địa bàn, ít nhiều có ảnh hưởng xấu đến môi trường không khí và nguồn nước ở địa phương. Kết quả ô nhiễm ra sao xã không xác định được, mà cần sự vào cuộc kiểm tra, đánh giá của cơ quan chức năng có liên quan như Sở TN-MT. Để hạn chế tình trạng ô nhiễm, xã đã nhiều lần phối hợp với ngành chức năng đi kiểm tra, nhắc nhở các đơn vị phải chấp hành nghiêm chỉnh và thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường. Tuy vậy, vào đêm tối, có trường hợp lén lút xả nước thải ra ngoài, gây ô nhiễm môi trường. Chỉ có điều, chúng tôi chưa bắt được tận tay, nên chưa có cơ sở để xử phạt”.

Theo đại diện Chi cục Bảo vệ môi trường (thuộc Sở TN-MT Bình Định), cuối tháng 8-2016, đơn vị cũng phối hợp với Phòng Tài nguyên nước và Khí tượng thủy văn Sở TN-MT đã về kiểm tra tình hình chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường của DN tư nhân An Kim. “Hiện nay, chúng tôi đang gấp rút hoàn tất những bước cuối cùng để có kết quả đánh giá chính xác nhất. Khi có kết quả chúng tôi sẽ thông báo; đồng thời, căn cứ vào kết quả chi cục sẽ tham mưu cho Giám đốc Sở TN-MT để trình UBND tỉnh Bình Định xem xét để có hướng chấn chỉnh xử lý kịp thời”, đại diện Chi cục Bảo vệ môi trường (thuộc Sở TN-MT Bình Định), cho hay.

DN tư nhân An Kim sử dụng một phần diện tích đất được tỉnh cho thuê để triển khai dự án nuôi tôm để nuôi, nhốt bò sai quy định.

Nuôi bò trong dự án nuôi tôm!

Ngoài vấn đề ô nhiễm môi trường, người dân ở thôn Tân Thắng, xã Cát Hải còn bức xúc phản ánh việc DN tư nhân An Kim dù được tỉnh cho thuê đất để nuôi tôm, song đơn vị này, đã “xí” phần đất để làm nơi nhốt, thả nuôi bò.

Ngày 16-2, có mặt tại khu vực đất của DN này, tôi thấy ý kiến phản ánh của bà con ở địa phương này là có cơ sở. Bởi, đứng từ nhà ông Nguyễn Xuân Thái, xóm 3, thôn Tân Thắng, không khó để tôi thấy có hơn 20 con bò đang thong dong ăn cỏ trong quỹ đất được tỉnh cho DN tư nhân An Kim thuê. “Tôi nghe nói cấp trên cho ông Đạt (chủ DN tư nhân An Kim) thuê đất nuôi tôm, nhưng thời gian gần đây, ngày nào tôi cũng thấy có cả chục con bò được nuôi nhốt, thả cho ăn cỏ trong khu vực đó. Thấy vậy, bà con ở đây hoài nghi, đặt vấn đề liệu ông Đạt có sử dụng đất đúng mục đích?”, ông Thái nhìn nhận.

Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Văn Diêu, Chủ tịch UBND xã Cát Hải, cho rằng: Năm 2015 dân cũng phàn nàn về chuyện DN tư nhân An Kim lợi dụng việc tỉnh cho thuê đất ở nuôi tôm để nuôi bò. Qua kiểm tra thì đúng là đơn vị này có dành một phần diện tích đất được Nhà nước giao để xây dựng chuồng và nuôi nhốt bò. Tuy vậy, qua làm việc với DN tư nhân An Kim thì đơn vị này nói số bò này là của các anh, em công nhân đang làm việc nuôi tôm ở dự án có tham gia đóng góp vào cổ phần để tận dụng nguồn thức ăn xung quanh để cải thiện thêm nguồn thu nhập (!?). Nhưng xét thấy đây là việc làm sai trái, nên xã đã yêu cầu DN này chấp dứt. Sau đó, họ đã chấp hành. Nay, tôi không hiểu sao họ lại tái phạm. Tôi sẽ cho người làm việc với DN tư nhân An Kim; đồng thời, yêu cầu họ chấm dứt ngay việc nuôi bò trong dự án nuôi tôm. Nếu đơn vị này không chấp hành, xã sẽ báo cáo lên huyện Phù Cát để có hướng chỉ đạo xử lý.

DN tư nhân An Kim sử dụng một phần diện tích đất được tỉnh cho thuê để triển khai dự án nuôi tôm để nuôi, nhốt bò sai quy định.

Chiều 16-2, trao đổi việc này với PV, đại diện Phòng TN-MT huyện Phù Cát, cho biết: Qua tiếp xúc cử tri, huyện đã nghe bà con phản ánh chủ hồ nuôi tôm trên địa bàn thôn Tân Thắng và Chánh Oai gây ô nhiễm môi trường. Huyện đã phối hợp với ngành chức năng của tỉnh kiểm tra, nhắc nhở. Họ cũng đã chấp hành, tiến hành xây dựng bể lắng, hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải nhưng khâu xử lý chưa triệt để, làm ảnh hưởng ít nhiều đến đời sống dân cư. Song, mức độ ảnh hưởng như thế nào phải đợi kết quả kiểm tra, đánh giá của Sở TN-MT. Việc DNTN An Kim sử dụng một phần diện tích đất trong quỹ đất thuê nuôi tôm để nuôi bò, huyện đã chỉ đạo xã kiểm tra và DN đã chấn chỉnh. Hiện, trong quỹ đất nuôi tôm của DN xuất hiện đàn bò 5-6 con, được nuôi nhốt tạm trong chuồng - là do bảo vệ của DN nuôi, nhưng thời gian tới cũng cần được chấn chỉnh.

Chung quan điểm, ông Hà Văn Đức, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đất đai (thuộc Sở TN-MT Bình Định), đánh giá: “DN tư nhân An Kim được tỉnh cho thuê 41,9 ha đất để triển khai dự án nuôi tôm. Nên, về nguyên tắc DN phải sử dụng đất đúng mục đích đã được ngành chức năng phê duyệt. Nếu đơn vị này, có sử dụng một phần diện tích đất được tỉnh cho thuê triển khai dự án nuôi tôm để nuôi bò thì làm thế là sai rồi”.

Tuy vậy, ông Đức cũng cho rằng: Bản thân ông chưa nhận được phản ánh của người dân về việc này. Tuy nhiên, qua ý kiến phản ánh của báo chí, tôi xin ghi nhận và sẽ cử tổ công tác về cơ sở để kiểm tra; đồng thời, sẽ có biện pháp xử lý theo đúng quy định của pháp luật. Nếu đơn vị này chây ỳ không chấp hành, chúng tôi sẽ báo cáo UBND tỉnh Bình Định có hình thức xử lý, kể cả việc thu hồi đất”.

Hoàng Nguyên