Nuôi hàu ở đầm Lập An - Lăng Cô: Chưa quan tâm đánh giá ô nhiễm

Người dân đưa hàu vào bờ để đập, tách bán cho thương lái ở khu vực Hói Dừa

Chính quyền địa phương chưa rõ!

Về Lăng Cô những ngày này, chúng tôi không khỏi ái ngại trước tình trạng nhếch nhác do người dân nuôi hàu ở đầm Lập An. Dọc theo đường Tịnh Tố Tâm, hay qua khu vực Hói Mít, Hói Dừa đã thoảng mùi hôi khó chịu bởi hàng vạn lốp xe cũ chất đống như những bãi phế liệu sau khi thu hoạch hàu. Thời điểm này, từng nhóm 3-5 người vừa vận chuyển hàng nghìn lốp xe phủ kín hàu tươi cập bờ để đập, bóc bán cho thương lái diễn ra trong không gian rộn ràng.

Một người đàn ông trạc 60 tuổi ở khu vực Hói Dừa đang bóc, tách hàu từ lốp xe cũ nói: “Năm này được mùa hàu. Từ sáng đến trưa đã bóc được gần 3 thuyền gần 1 nghìn lốp. Bình quân mỗi kg hàu tươi, bán tại chỗ là 7 nghìn đồng. Làm nghề này năm được năm mất, nhưng năm nay cũng kiếm vài chục triệu đồng vì hàu bám lốp nhiều”. Khi ướm hỏi phương thức nuôi hàu bằng lốp xe, bà Nguyễn Thị Phương, người dân đang thu hoạch hàu ở khu vực Hói Dừa thản nhiên: “Nuôi hàu là nghề truyền thống xưa nay của người dân Lăng Cô. Mấy năm trước bọn tui nuôi ở vùng đầm thuộc khu vực Loan Lý và An Cư Tân, cạnh QL1A, nhưng vừa rồi chính quyền quy hoạch cho nuôi vùng này. Tận dụng lốp xe cũ, móc vào dây và cọc nằm là hàu bám vào sống. Chỉ sau một năm là thu hoạch”. Theo lời bà Phương, nuôi hàu bằng lốp xe ít tốn kém, không đầu tư nhiều so với tre và gỗ. Lốp lại có tuổi thọ dài, nuôi đến 7-8 vụ hàu vẫn chưa hỏng. Do vậy, hiện ở Lăng Cô có hàng trăm hộ nuôi hàu bằng lốp xe. Bình quân mỗi hộ nuôi từ 5-8 nghìn lốp. Như gia đình bà thả nuôi 7 nghìn lốp, mỗi năm kiếm được 40-50 triệu đồng.

Được biết, trước đây, chính quyền đã quy hoạch lại vùng nuôi và ngành chức năng đã khuyến cáo không nên nuôi hàu bằng lốp xe, nhưng không hiểu tại sao hiện nay người dân Lăng Cô lại phát triển ồ ạt đến vậy. Đáng nói khi thu hoạch hàu xong, người dân giăng vứt từng đống lốp cũ ven đường làm nhếch nhác, hôi thối làm mất dần vẽ mỹ quan của vịnh đẹp Thế giới Lăng Cô”.

Tìm hiểu tình trạng này, chúng tôi liên hệ làm việc với chính quyền địa phương nhưng từ Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Lăng Cô từ chối với lý do bận họp và đi kiểm tra cơ sở. Tại trụ sở ủy ban, một cán bộ thị trấn Lăng Cô nói, lĩnh vực thủy sản do ông Đặng Trường Sơn, Phó Chủ tịch thị trấn phụ trách. Khi tôi đăng ký làm việc, ông Sơn trả lời lòng vòng thiếu trách nhiệm: “Tôi mới qua, tình trạng nuôi hàu ở địa phương chưa rõ”.

Cần làm rõ thông tin hàu có độc tố!

Dù chính quyền sở tại chưa cho biết hiện trên đầm Lập An bao nhiêu hộ nuôi, nhưng qua quan sát thực tế cũng như lời nói của những người dân địa phương đang thu hoạch hàu thời điểm này thì trên đầm Lăng Cô có mật dày đặc lốp xe cũ dùng để nuôi hàu. Điều này dẫn đến nguy cơ ô nhiễm nguồn nước là có thể như ban ngành chức năng đã khuyến cáo trước đây.

Những đống lốp cũ sau khi đã lấy hàu sẽ đưa xuống lại đầm tiếp tục nuôi vụ sau

Đề cập đến dư luận gần đây, nuôi hàu bằng lốp xe cũ có nguy cơ nhiễm độc cao, khi người dùng sẽ gây ung thư, TS Hoàng Thái Long- Trưởng Khoa Hóa, Trường Đại học Khoa học Huế cho biết, thành phần của lốp xe là cao su. Có nhiều loại cao su thiên nhiên, cao su tổng hợp hoặc cao su tái chế. Nếu ngâm lốp xe lâu ngày trong nước sẽ phân hủy các chất hữu cơ và các kim loại nặng gây ô nhiễm môi trường và chắc chắn các loài thủy sinh ở trong môi trường này ảnh hưởng. Nhưng ảnh hưởng mức độ nào, phải cần lấy mẫu kiểm nghiệm cụ thể, chứ không thể nói bằng cảm quan được.

Bác sĩ Nguyễn Ngọc Diễn- Chi cục trưởng Chi cục vệ sinh An toàn thực phẩm tỉnh cho biết: Việc nuôi hàu bằng lốp xe ở Lăng cô đã nghe nói có chứa nhiều độc tố. Những độc tố này đều nằm trong danh mục hóa học cấm không sử dụng trong thực phẩm. Thế nhưng đến nay vẫn chưa có một kết quả nghiên cứu khoa học nào đánh giá cụ thể việc nuôi hàu bằng lốp xe, người ăn vào có nguy cơ nhiễm độc tố và bị bệnh ung thư.

Ông Nguyễn Việt Hùng- Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường Thừa Thiên Huế cho rằng, lốp cao su là hợp chất sẽ phân hủy trong môi trường nước mặn. Vì thế chắc chắc là ảnh hưởng đến ô nhiễm nguồn nước. Nhưng mức độ ảnh hưởng đến đâu, hàu nuôi bị ảnh hưởng thế nào thì phải nghiên cứu mới đánh giá cụ thể. Trước đây ngành chức năng đã khuyến cáo người dân Lăng Cô không nên nuôi hàu bằng lốp xe cũ để đảm bảo môi trường cảnh quan cũng như chất lượng hàu. Ông Hùng đề xuất: “Hiện nay chúng tôi mong muốn tỉnh tổ chức những hội thảo, những đề tài nghiên cứu khoa học cụ thể để có cơ sở, tạo điều kiện cho người dân Lăng Cô nuôi hàu theo hướng bền vững, phù hợp cảnh quan môi trường”.

Bài & ảnh: Xuân Giang