Nỗi lo môi trường từ bãi than Hoành Sơn

(TN&MT) - "Không nằm trong quy hoạch, hoạt động quá tải, thiếu phương án xử lý và bảo vệ môi trường trong quá trình vận chuyển, tập kết. Người dân, người  lao động đang trực tiếp hằng ngày, hằng giờ sống chung với ô nhiễm do những hệ lụy mang lại” - Đó là những gì đang xảy ra tại khu vực bãi than của Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoành Sơn (gọi tắt là Tập đoàn Hoành Sơn) ở Cảng Vũng Áng-Hà Tĩnh.

“Uy hiếp” môi trường

Ngồi trong phòng làm việc nhưng bụi than bám đầy bàn ghế, vật dụng. Ra đường gặp phải từng đống bùn than rơi vãi cản trở, bụi bẩn đeo bám mỗi khi có phương tiện chạy qua, nước biển quanh khu vực bãi tập kết vì thế mà cũng không tránh khỏi ô nhiễm. Có mặt tại khu vực Cảng biển Vũng Áng, thuộc xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh (Hà Tĩnh) mới thấy được nỗi khổ của con người đang sống và làm việc nơi đây, sự đe dọa môi trường từ bãi than là hết sức nghiêm trọng.

Bãi than của Tập đoàn Hoành Sơn

Phản ánh của người dân cho biết, bãi tập kết than của Tập đoàn Hoành Sơn hoạt động từ tháng trước tháng 4 tới nay, than được vận chuyển về bãi tập kết để cung cấp cho Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng. Những đống than cao hàng chục mét, vượt quá tường rào trôi dạt ra khắp nơi nhưng không phủ bạt hay bất cứ vật dụng gì. Nếu vào ngày trời nắng, khi có phương tiện đi qua kèm theo gió thổi mạnh thì khu vực này bụi bay mù mịt nhuốm màu đen khịt. Mỗi khi trời mưa, theo nguồn nước than trôi chảy ra khắp khu vực xung quanh.

Do sức chứa quá tải nên hàng trăm m3 than trôi dạt ra khỏi phạm vi tập kết, gây ô nhiễm môi trường

Nằm cách bãi tập kết than khoảng 20 m là Công ty cổ phần Khí hóa lỏng miền Bắc, thay vì bắt tay vào làm việc chuyên môn thì mỗi ngày nhân của công ty ít nhất cũng phải 3 lần dùng nước, khăn vải để lau chùi bàn ghế, sổ sách…Tất cả các vật dụng trong phòng làm việc đều phủ một màu đen.

Anh L.V. H một nhân viên của Công ty cổ phần Khí hóa lỏng miền Bắc cho hay, trước kia không khí trong lành, nhưng nay môi trường làm việc bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì bụi than từ bãi tập kết của Tập đoàn Hoành Sơn. Để ngăn chặn, phía công ty đã mua bạt phủ kín xung quanh tường nhưng cũng không thể nào tránh khỏi hệ lụy.

Do sức chứa quá tải nên hàng trăm m3 than trôi dạt ra khỏi phạm vi tập kết, gây ô nhiễm môi trường

Ông Trần Văn Tâm, một ngư dân xã Kỳ Lợi cho biết thêm: “Điều khiến chúng tôi lo ngại nhất hiện nay là lượng bùn thãi từ bãi than tràn ra ngoài cực lớn, khi gặp mưa cứ thế chay theo nguồn nước xuống khu vực hồ nước xung quanh rồi tuồn ra biển. Nước biển gần khu vực bãi tập kết đen khịt của màu than, ngồn thủy hải sản vì thế đang biến mất dần và đứng trước nguy cơ bị tận diệt…”.

Đe dọa sức khỏe con người, di tích văn hóa

Thực tế cho thấy những con người đang hoạt động ở khu vực cảng Vũng Áng hàng ngày, hàng giờ tiếp xúc với ô nhiễm nghiêm trọng từ bãi tập kết than. Công nhân lao động của Công ty cổ phần Khí hóa lỏng miền Bắc chia sẻ, cứ mỗi buổi sáng ngủ dậy rửa mặt luôn thấy ghèn mắt đen ngòm. Qua những lần khám sức khỏe rất nhiều người phát hiện bị viêm mũi, các bác sỹ chuẩn đoán nguyên nhân trực tiếp là do hứng chịu bụi than.

Tuyến đường đi khu di tích Eo Bạch lấp đầy bùn than

Ông Bùi Đức Trình, Phó Chủ tịch UBND xã Kỳ Lợi cho biết: “ Bãi tập kết than đang gây ra nhiều hệ lụy cho môi trường ở cảng Vũng Áng cần được ngăn chặn kịp thời, tuy nhiên, việc này còn phụ thuộc vào Ban Quản lý khu kinh tế (đơn vị nắm quyền quản lý- PV). Uỷ ban nhân dân xã cũng đã nhiều lần gửi công văn kiến nghị để cơ quan có trách nhiệm vào cuộc quyết liệt, bảo vệ môi trường, sức khỏe cho người dân…”.

Doanh nghiệp hoạt động gây ô nhiễm trong thời gian dài nhưng không xử lý

Mặt khác, bãi than gây ô nhiễm còn làm ảnh hưởng đến hoạt động văn hóa tâm linh. Cụ Tính - thành viên Ban bảo vệ di tích Eo Bạch nằm dưới chân núi Ô Tôn, xã Kỳ Lợi không giấu được nỗi niềm, cho biết: “Khu di tích Eo Bạch là ngôi đền thờ Chế Thắng và phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu, được UBND tỉnh Hà Tĩnh công nhận di tích văn hóa cấp tỉnh năm 2005. Trước đây đền rất thanh tịnh, từ khi có bãi than hoạt động, bụi than đã nhuốm khu di tích thành một màu đen từ trong ra ngoài. Các tượng Phật, Thánh cùng các vật dụng trong đền nay đều bị phủ một lớp bụi đen khịt…”

Quá bức xúc trước tình trạng trên, nhiều người dân xã Kỳ Lợi, thị xã Kỳ Anh đã không ít lần tụ tập cản trở phương tiện vận tãi ra vào bãi than, đồng thời kiến nghị lên cơ quan quản lý yêu cầu phải có phương án xử lý, bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là việc làm bộc phát, sự việc sau đó vẫn tiếp tục diễn ra. 

Nước thải từ bãi than xã ra biển

Ông Nguyễn Hùng Minh - Trưởng ban phụ trách quản lý lĩnh vực tài nguyên và môi trường thuộc Ban quản lý khu kinh tế Hà Tĩnh, cho biết: “Mỗi ngày nhà máy nhiệt điện Vũng Áng có nhu cầu sử dụng khoảng 11 ngàn tấn than, vì vậy quá trình hoạt động không tránh khỏi những hệ lụy gây ra cho môi trường. Việc bãi than gây ô nhiễm là do phương tiện vận tải không tuân thủ các phương án xử lý môi trường như rửa bánh xe, phủ bạt khi ra vào trong quá trình vận chuyển. Chúng tôi đã mời giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Hoành Sơn lên làm việc, yêu cầu phải có giải pháp để khắc phục môi trường xung quanh khu vực bãi tập kết than nếu không sẽ đình chỉ hoạt động…”.

Bên cạnh đó, qua tìm hiểu các tài liệu liên qua chúng tôi được biết, bãi tập kết than của Tập đoàn Hoành Sơn đang sử dụng thuê lại của Công ty Hướng Thiện, với diện tích 2,5hec ta, trước đây đơn vị này (Cty Hướng Thiện) được Ban quản lý khu kinh tế cho thuê làm bãi đổ phương tiện vận tải. Mặc dù không nằm trong quy hoạch làm bãi tập kết than nhưng phía cơ quan quản lý vẫn để cho doanh nghiệp sử dụng sai mục đích, hoạt động trong thời gian qua, quá trình hoạt động không tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường…

Bài & ảnh: Đức Cảnh