Theo quan niệm của các cụ ngày xưa, Tết bắt đầu từ ngày tiễn ông Công, ông Táo lên trời. Vì thế, nhiều gia đình người Việt đã mua sắm mũ hài, cá chép làm phương tiện đưa ông Công ông Táo chầu trời cùng mâm cơm cúng để cầu mong một năm mới sức khỏe bình an. Đặc biệt, với quan niệm “trần sao, âm vậy”, nhiều người dân đã mua sắm rất nhiều lễ vật tượng trưng (còn gọi là đồ vàng mã) để đốt.
Khi đời sống ngày càng được nâng cao, đồ vàng mã để dâng cúng tổ tiên không còn đơn thuần là những bộ quần áo, tiền vàng, mũ, ngựa như xưa mà gồm rất nhiều thứ như: Nhà tầng, ô tô, ti vi, tủ lạnh, máy giặt, điều hòa, xe máy… Cuộc sống đời thường có những gì thì ở các cửa hàng vàng mã có những thứ đó.
Năm nay, Tết Táo Quân rơi vào đúng vào thứ 6 nên từ cuối tuần trước, nhiều gia đình đã lựa chọn cúng sớm để phù hợp với lịch trình cho công việc. Chị Nguyễn Thị Ninh (quận Hà Đông) chia sẻ, đúng ngày Tết ông Công ông Táo vợ chồng chị còn bận việc cơ quan, các con lại đi học nên không có thời gian thắp hương cúng lễ đúng ngày được. Tranh thủ ngày cuối tuần, gia đình chị đã sắm đủ lễ tiễn ông Táo sớm và tất nhiên không thể thiếu đồ “đốt” cho các cụ.
 |
| Từ cuối tuần trước, nhiều gia đình đã lựa chọn tiễn ông Công, ông Táo sớm để phù hợp với lịch trình cho công việc (ảnh chụp ngày 15/1, tức 18/12 âm lịch) |
Chị Lê Thị Vân (quận Thanh Xuân) cho biết: “Chúng tôi đốt tiền, quần áo vàng mã không biết các cụ dưới âm có nhận được không. Nhưng chúng tôi vẫn mua và đốt cho các cụ với mong muốn các cụ sẽ nhận được những thứ đó”.
Vẫn biết rằng, tục đốt vàng mã đã có từ lâu và trở thành tín ngưỡng của người Việt; tuy nhiên thực tế cho thấy việc làm này không chỉ tốn kém mà còn tiềm ẩn nguy cơ hỏa hoạn gây mất mỹ quan đô thị, ô nhiễm môi trường công cộng; đặc biệt là môi trường không khí (kim loại nặng, ô nhiễm nhiệt, khói, bụi...). Nhiều loại "vàng mã" được làm từ các chất liệu giấy đặc biệt đốt cháy không hoàn toàn sẽ phát sinh ra khí dioxin (chất độc màu da cam).
Dạo quanh các phố phường Hà Nội tối 19/1 (tức 22/12 âm lịch) các gia đình đua nhau “hóa vàng” ngay trước cửa nhà và trên cả hè phố. Việc đốt vàng mã ồ ạt vào ngày này đã ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng không khí của thành phố. Thậm chí, nhiều người dân không có ý thức sau khi đốt vàng mã lại mang tro rải ra các ao, hồ cho “mát mẻ”.
 |
| Tối 19/1 (tức 22/12 âm lịch) các gia đình đua nhau “hóa vàng” ngay trước cửa nhà và trên cả hè phố |
Không những thế, đốt vàng mã còn ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Đã có nghiên cứu phát hiện ra giấy vàng mã có chứa chất độc hại “benzen”. Đây là một loại chất độc và chất gây mê, nhẹ thì gây chóng mặt, đau đầu và kích động, nặng thì co giật, ảnh hưởng đến hô hấp và có thể tử vong. Người bị nhiễm độc có triệu chứng bước chân không vững và tinh thần xáo trộn, gây ra các bệnh bệnh về mắt, da, đường hô hấp, bệnh về máu, ảnh hưởng đối với hệ thần kinh trung ương, hơn nữa có thể gây ung thư.
Độc hại hơn khi rất nhiều người lúc hóa vàng thường bỏ luôn cả dây chun, túi nhựa và các vật phẩm đựng khác vào đốt cùng. Kết quả độc càng thêm độc, đối với sức khỏe lại càng nguy hại hơn nữa.
Thực tế, Theo quan điểm của Phật giáo không có tục lệ đốt vàng mã, chỉ dùng cái tâm, tâm niệm để tưởng nhớ, noi gương tổ tiên, các bậc tiền bối để từ đó làm tốt trong đời sống của mình, không cần phô trương, hình thức, đó mới là điều cốt lõi. Đốt vàng mã không những vừa hao tiền tốn của mà còn làm ảnh hưởng đến môi trường; tiền vàng, quần áo đốt xong, than tro trở lại với người trần, người âm không được hưởng.
Bài & ảnh: Tuyết Chinh
