Ngăn chặn thuốc lá điện tử trong trường học: Kỳ vọng từ hướng dẫn mới của WHO

4 giải pháp để tạo môi trường không có nicotine và thuốc lá cho giới trẻ

WHO cho biết: Ngành công nghiệp thuốc lá không ngừng nhắm đến giới trẻ bằng các sản phẩm thuốc lá và nicotin, dẫn đến việc sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng tăng và cứ 10 người, thì có 9 người hút thuốc bắt đầu trước 18 tuổi. Các sản phẩm thuốc lá dùng một lần và thuốc lá điện tử được bán cho giới trẻ với giá cả phải chăng hơn, nhưng đây lại là những sản phẩm thường thiếu cảnh báo về sức khỏe.

Tháng 8/2023, các cơ quan quản lý ở Mỹ đã cảnh báo các công ty ngừng bán thuốc lá điện tử bất hợp pháp thu hút giới trẻ vì chúng được thiết kế giống đồ dùng học tập, nhân vật hoạt hình và thậm chí cả gấu bông.

Tiến sĩ Ruediger Krech, Giám đốc bộ phận xúc tiến y tế của WHO cho biết: “Dù trẻ ngồi trong lớp, chơi trò chơi bên ngoài hay đợi ở bến xe buýt, chúng ta phải bảo vệ giới trẻ khỏi khói thuốc thụ động có thể gây chết người và khói thuốc lá điện tử độc hại cũng như ngăn chặn các quảng cáo về sản phẩm này”.

Hai ấn phẩm mới của WHO đã đưa ra hướng dẫn từng bước để các trường xây dựng các khuôn viên không có nicotin và thuốc lá, nhưng cần có cách tiếp cận trong “toàn bộ trường học” - bao gồm giáo viên, nhân viên, học sinh, phụ huynh... “Không hút thuốc lá và nicotin: Hướng dẫn cho trường học” và “Bộ công cụ học đường không có nicotin và thuốc lá” bao gồm các chủ đề về cách hỗ trợ sinh viên bỏ thuốc, các chiến dịch giáo dục, thực hiện các chính sách và cách thực thi chúng.

Trong đó, ấn phẩm “Không hút thuốc lá và nicotin: Hướng dẫn cho trường học” nêu bật 4 giải pháp để tạo môi trường không có nicotine và thuốc lá cho giới trẻ, bao gồm: cấm các sản phẩm nicotine và thuốc lá trong khuôn viên trường học; cấm bán các sản phẩm nicotine và thuốc lá gần trường học; cấm quảng cáo trực tiếp và gián tiếp các sản phẩm nicotine và thuốc lá gần trường học; không tài trợ hoặc tham gia vào ngành công nghiệp thuốc lá và nicotin.

Ấn phẩm này đã nêu tên các quốc gia trên toàn thế giới thực hiện thành công những chính sách hỗ trợ các trường học không có thuốc lá và nicotin, gồm: Ấn Độ, Indonesia, Ireland, Kyrgyzstan, Maroc, Qatar, Syria, Ả Rập Xê-út và Ukraine.

Hướng dẫn mới của WHO có thể giúp xây dựng các trường học không có nicotine và thuốc lá để giúp trẻ em khỏe mạnh và an toàn hơn. Những chính sách không có nicotin và thuốc lá giúp ngăn ngừa giới trẻ bắt đầu hút thuốc; tạo ra một thế hệ học sinh khỏe mạnh hơn, năng động hơn; bảo vệ trẻ khỏi các hóa chất độc hại trong khói thuốc thụ động; giảm rác thải thuốc lá và cắt giảm chi phí dọn dẹp.

Để bảo vệ sức khỏe người dân, WHO khuyến khích tất cả các quốc gia thực hiện các biện pháp nhằm bảo vệ mọi người khỏi việc phơi nhiễm với khói thuốc lá ở những nơi công cộng trong nhà theo Điều 8 của Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá.

Ngành y tế và giáo dục tăng cường phối hợp ngăn chặn thuốc lá điện tử

Việt Nam là một trong những quốc gia ký kết sớm nhất Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá của WHO và có những thành tựu được ghi nhận trong chiến lược kiểm soát thuốc lá. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc lá điện tử đang có xu hướng gia tăng nhanh tại nước ta, đặc biệt trong lứa tuổi học sinh.

Theo điều tra năm 2019 của WHO, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh từ 15 - 17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%. Cũng theo điều tra tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh năm 2022, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử độ tuổi 13 -15 đã là 3,5%. Như vậy, chỉ sau 3 năm tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh đã gia tăng đáng kể và đang gây ảnh hưởng xấu tới hành vi, lối sống, sức khỏe của các em học sinh.

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh kiêm Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, ngăn ngừa hút thuốc lá trong giới trẻ là một trong những ưu tiên và cũng là nội dung quan trọng mà Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá đã hỗ trợ các tỉnh, thành phố nhằm xây dựng trường học không khói thuốc lá trong thời gian qua.

Về phía ngành giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp tích cực và chặt chẽ với Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá triển khai hiệu quả nhiều hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá, đặc biệt thuốc lá mới trong học sinh, sinh viên.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành văn bản chỉ đạo, xây dựng tài liệu truyền thông, giáo dục, tổ chức tập huấn, truyền thông trực tiếp về tác hại thuốc lá và thuốc lá điện tử cho các cơ sở giáo dục.

Để ngăn ngừa việc sử dụng thuốc lá nói chung và các sản phẩm thuốc lá mới, Bộ Y tế đã có công văn đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục phối hợp và tăng cường tuyên truyền, phổ biến tác hại của việc sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha, tới toàn thể học sinh, sinh viên, học viên, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục.

Bên cạnh đẩy mạnh hoạt động xây dựng môi trường không khói thuốc tại các cơ sở giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các trường học phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện nghiêm quy định cấm bán thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá mới phía ngoài cổng các trường học theo quy định tại Khoản 2, Điều 25 Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá. Bộ Y tế cũng đề nghị các cơ sở giáo dục tăng cường kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha tại các cơ sở giáo dục…

Mong rằng, với những giải pháp của ngành y tế, ngành giáo dục, sự tăng cường phối hợp liên ngành nhằm ngăn chặn thuốc lá điện tử trong học đường, cùng với những hướng dẫn để xây dựng các khuôn viên trường học không có nicotin và thuốc lá trong 2 ấn phẩm mới của WHO, Việt Nam nói riêng và các quốc gia trên thế giới nói chung sẽ có thể kiểm soát và đẩy lùi tình trạng hút thuốc lá trong lứa tuổi học đường.