Nền kinh tế Việt Nam phục hồi nhanh hơn dự kiến

Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam Andrew Jeffries đánh giá, nền kinh tế Việt Nam đã phục hồi nhanh hơn dự kiến trong nửa đầu năm 2022 và tiếp tục tăng trưởng trong bối cảnh toàn cầu có nhiều thách thức, nhờ các cân đối kinh tế mạnh, được hỗ trợ bởi sự phục hồi nhanh hơn dự kiến của ngành sản xuất chế biến chế tạo và dịch vụ. Xu hướng này tiếp tục duy trì trong nửa cuối năm 2022, do giải ngân vốn FDI mạnh mẽ.

Di chuyển trong nước trở lại hoàn toàn bình thường và việc dỡ bỏ các hạn chế đi lại do đại dịch COVID-19 đối với khách nước ngoài sẽ thúc đẩy du lịch phục hồi mạnh mẽ trong nửa cuối năm 2022, là động lực tăng trưởng cho ngành dịch vụ. ADB điều chỉnh dự báo tăng trưởng ngành dịch vụ của Việt Nam từ mức 5,5% trước đó lên 6,6% cho năm 2022, nhưng vẫn thấp hơn mức tăng trưởng dịch vụ 7,3% trong năm 2019.

Báo cáo của ADB phân tích, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã duy trì thành công chính sách tiền tệ mở rộng nhưng linh hoạt, tạo điều kiện cho vay vốn với chi phí thấp đồng thời kiềm chế lạm phát. NHNN đã giữ nguyên các mức lãi suất chính sách kể từ lần cắt giảm cuối cùng vào tháng 10/2020; mở rộng tín dụng, ước tính tăng 15,9% đến tháng 6 so với cùng kỳ năm ngoái.

Cơ quan này cũng thận trọng giám sát tín dụng vào các lĩnh vực rủi ro cao (như bất động sản và vốn cổ phần). Nhằm giảm bớt áp lực lạm phát và hỗ trợ tiền đồng, NHNN đã hút vốn khả dụng dư thừa, ước tính khoảng 100 nghìn tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2022, bằng cách bán tín phiếu NHNN thông qua nghiệp vụ thị trường mở, góp phần làm chậm mức tăng tổng phương tiện thanh toán xuống 9,2% so với 14,2% trong 6 tháng đầu năm 2021.

NHNN bắt đầu kiểm soát tác động của việc tăng giá đồng USD bằng cách bán khoảng 7 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm 2022 để ổn định tỷ giá hối đoái, giúp tiền đồng giảm giá ở mức 2% so với USD, khiến cho tiền đồng ổn định hơn so với các đồng tiền khác ở Đông Nam Á.

Tuy nhiên, chính sách tiền tệ mở rộng, ví dụ như hỗ trợ lãi suất, tái cơ cấu nợ và gia hạn nợ theo quy định mà không điều chỉnh nhóm nợ có thể làm trì hoãn việc phân loại các khoản vay khó đòi – dự báo ở mức 5% trên tổng dư nợ trong năm 2022. Nỗ lực giữ tỷ giá hối đoái ổn định để hỗ trợ xuất nhập khẩu cũng có thể gây áp lực cho dự trữ ngoại hối.

Nhu cầu hàng hóa trên thị trường thế giới giảm, lạm phát và các điều kiện tài chính thắt chặt, sẽ khiến cán cân vãng lai của Việt Nam trong năm 2022 được dự báo sẽ thâm hụt 1,5% GDP, năm 2023 là 1,7% GDP.

Mặc dù căng thẳng về địa-chính trị toàn cầu và các điều kiện tài chính thắt chặt tiếp tục hạn chế dòng vốn FDI chảy vào trong năm 2022, nhưng giải ngân vốn FDI sẽ tăng mạnh do các nhà đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục tin tưởng, đồng thời hoạt động kinh doanh tại Việt Nam trở nên dễ dàng hơn. Việc Chính phủ quyết liệt thúc đẩy giải ngân đầu tư công, gồm cả thực hiện Chương trình Phục hồi và Phát triển Kinh tế, sẽ bù đắp xuất khẩu giảm sút do ảnh hưởng của nhu cầu trên thị trường thế giới đang yếu đi.

Bội chi ngân sách dự báo sẽ tăng lên mức 4% GDP trong năm nay do tiếp tục thực hiện các biện pháp kiểm soát giá cả, cắt giảm thuế, hỗ trợ ngân sách theo mục tiêu, chi tiêu cho an sinh xã hội, y tế và tiêm chủng COVID-19. Tuy nhiên, nợ công được kiểm soát tốt nên còn đủ dư địa tài khóa. Theo ước tính, nợ công ở mức 43,1% GDP trong năm 2021, thấp hơn so với mức luật định 60%. Nợ nước ngoài của quốc gia được dự báo là 38,4% GDP, nằm trong giới hạn luật định là 45,0%. Vị thế tài khóa vững chắc và nợ công thấp đã hỗ trợ đáng kể cho sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam.

Chính sách tiền tệ thận trọng của Việt Nam và thực hiện hiệu quả các biện pháp kiểm soát giá xăng dầu, điện, thực phẩm, y tế và giáo dục sẽ góp phần kiềm chế lạm phát ở mức 3,8% trong năm 2022 và 4,0% trong năm 2023. Đầu tư tăng, lạm phát được kiểm soát và các điều kiện tài khóa và tiền tệ mở rộng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tiêu dùng trong nước, đẩy mạnh phục hồi kinh tế đang diễn ra trong năm 2022...

Tuy nhiên, các chuyên gia của ADB cũng lưu ý, rủi ro đối với triển vọng kinh tế Việt Nam vẫn ở mức cao. Suy thoái kinh tế toàn cầu có thể tác động đến xuất khẩu nặng nề hơn so với dự báo. Dịch COVID-19 có thể tái bùng phát trong bối cảnh hệ thống y tế chưa đủ sẵn sàng do nhiều nhân viên y tế gần đây xin nghỉ việc và tình trạng thiếu thuốc men, thiết bị y tế. Lao động thiếu hụt sẽ cản trở sự phục hồi nhanh chóng của khu vực dịch vụ và các lĩnh vực xuất khẩu sử dụng nhiều lao động trong năm 2022.

"Việc chậm giải ngân đầu tư công và các khoản chi xã hội so với kế hoạch, đặc biệt là chậm thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế so với mục tiêu của Chính phủ đề ra có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng trong năm nay và năm sau"- báo cáo của ADB nhận định.