Ngay từ thời điểm đầu năm 2002, UBND tỉnh Nghệ An đã có số 588-QĐ/UB về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết để xây dưng dựng Công viên thành cổ Vinh và khôi phục lại các công trình văn hóa lịch sử có niên đại hàng trăm năm qua. Đây cũng được xem là cơ sở pháp lý đầu tiên để công tác khôi phục các giá trị di tích lịch sử Vinh hình thành sau này.
Tiếp theo đó, nhiều văn bản, cuộc họp liên quan đã được tổ chức nhằm tìm phương án tốt nhất để thực hiện công tác nâng cấp, cải tạo, trùng tu, bảo tồn thành cổ Vinh được nguyên vẹn như vốn dĩ đã tồn tại trước đó. Nhiều khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác quy hoạch cũng được đưa ra bàn thảo, giải quyết từng phần để đi đến thống nhất. Tuy nhiên, có quy hoạch cách đây hơn 10 năm nhưng vẫn chưa thể triển khai được vì gặp phải nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có nguồn vốn để triển khai.
Thành cổ Vinh – di tích lịch sử quốc gia |
Đến thời điểm tháng 6/2013, khi dự án “Phát triển các đô thị loại vừa – Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh” được khởi công thì các hợp phần cũng được triển khai trong đó có việc nâng cấp, cải tạo hào xung quanh thành cổ Vinh.
Theo đó, sẽ có 4 hợp phần gồm: Hợp phần 1 thực hiện cải thiện dịch vụ, nâng cấp cơ sở hạ tầng cơ bản; Hợp phần 2 cải thiện vệ sinh môi trường; Hợp phần 3 xây dựng đường và cầu đô thị; Hợp phần 4 sẽ tăng cường năng lực và hỗ trợ kỹ thuật sẽ được triển khai. Các phương án GPMB, mời gọi thầu, tăng cường nguồn vốn đối ứng theo yêu cầu của Ngân hàng thế giới (WB) cũng được các cấp, ngành quan tâm chỉ đạo thực hiện.
Và, đến thời điểm hiện nay, dự án nâng cấp, cải tạo hào xung quanh thành cổ Vinh có tổng diện tích quy hoạch 6,475ha đã được bố trí kinh phí 110 tỷ đồng. Dự án này cũng liên quan đến một số hợp phần của dự án “Phát triển các đô thị loại vừa – Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh” đi qua các phương Quang Trung, Đội Cung, Cửa Nam và sẽ có 299 hộ sẽ bị ảnh hưởng, trong đó 50 hộ nằm trong dự án sẽ phải di dời đến nơi tái định cư mới.
Hào thành cổ trước đây được ví như “vùng nước đen” - ô nhiễm nghiêm trọng |
Theo ông Nguyễn Trung Dũng – Giám đốc Ban quản lý tiểu dự án phát triển đô thị Vinh cho biết: Việc triển khai dự án nâng cấp, cải tạo hào xung quanh thành cổ Vinh là yêu cầu cần thiết để xây dựng đô thộ Vinh xứng tầm trong tương lai. Cùng với các hợp phần trong tiểu dự án phát triển đô thị Vinh thì đây là dự án góp phần giải quyết bài toán về xử lý hệ thống nước thải, nước sinh hoạt nhất là vào mùa mưa.
Theo đó, hệ thống nước thải sinh hoạt trên địa bàn các phường Cửa Nam, Đội Cung và Quang Trung…sẽ được tách riêng với hào xung quanh thành cổ Vinh. Mặt khác, việc nâng cấp, cải tạo hào xung quanh thành cổ Vinh sẽ góp phần phục hồi lại di tích lịch sử cũ để lại, tạo nét riêng cho văn minh đô thị, nâng tầm phát triển du lịch trong thời gian tới.
Hệ thống hào xunh quanh thành cổ Vinh đang được thi công nhằm tạo cảnh quan xanh cho đô thị |
Cũng theo ông Dũng thì hiện nay, sau khi hoàn thành công tác GPMB thì hiện tại các nhà thầu đang tích cực thi công các hạng mục công trình theo hướng tích cực nhất. Nếu dự án được triển khai theo đúng kế hoạch đề ra thì sẽ hoàn thành vào quý I năm 2017.
Như vậy, cùng với các hợp phần thuộc tiểu dự án phát triển đô thị Vinh, dự án nâng cấp, cải tạo hào xung quanh thành cổ Vinh sẽ mở ra nhiều điều kiện để phát triển thành phố xứng tầm là trung tâm kinh tế - văn hóa vùng Bắc Trung Bộ. Dự án hào xung quanh thành cổ Vinh khi đi vào hoàn thiện cũng sẽ trở thành di tích đặc biệt của xứ Nghệ và điểm tham quan du lịch độc đáo đối với du khách thập phương.
Theo sử sách ghi lại, vào năm 1803 Vua Gia Long ra Bắc, chọn làng Vĩnh Yên nằm phía Tây Bắc Dũng Quyết (khu vực thành cổ bây giờ) xây trấn sở. Tuy nhiên, phải đến năm 1831 vua Minh Mạng mới cho xây lại thành bằng đá ong theo kiểu vô băng. Thành có 6 cạnh, chu vi dài 2.412 m; cao 4,42 m; diện tích 420.000 m2, bao xung quanh có hào rộng 28 m, sâu 3,2 m. Năm 1998, thành cổ Vinh đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là di tích Quốc gia. Năm 2004 UBND TP Vinh triển khai dự án. |
Bài & ảnh: Đình Tiệp