Nan giải câu chuyện bảo vệ môi trường tại KCN Tằng Lỏong

Rất nhiều cháu nhỏ phải vào Phòng khám đa khoa Tằng Lỏong để điều trị bệnh viêm phế quản

Trong đêm mùa thu ở lại vùng ven KCN Tằng Lỏong chúng tôi thấy, có nhiều người dân đeo khẩu trang đi ngủ. Được biết, người dân làm vậy là để “ngăn ngừa” khí thải độc hại của 26 dự án nhà máy sản xuất phân bón, hóa chất, luyện kim từ KCN Tằng Lỏong theo gió mùa thu thổi đến và xâm nhập vào cơ thể khi…ngủ quên.

Phòng bị cẩn thận là thế, nhưng từ đầu năm 2017 đến nay, hàng nghìn người dân, đặc biệt là người già và trẻ nhỏ sống quanh KCN này vẫn phải nhập viện để điều trị các chứng bệnh liên quan đến đường hô hấp. Chỉ tính riêng ngay tại Phòng khám đa khoa khu vực Tằng Lỏong, trong 9 tháng của năm 2017, đã có hơn 80% trong tổng số 7.164 bệnh nhân đến khám và điều trị mắc các chứng bệnh về đường hô hấp.

Bác sĩ Đào Trọng Đức, Trưởng Phòng khám Đa khoa khu vực Tằng Lỏong cho biết: Hầu hết người dân đến khám và điều trị tại chỗ chúng tôi mắc các   bệnh về hô hấp, tim mạch, tiêu hóa, mắt, bệnh ngoài da và một số hiện tượng ngộ độc CO, SO2... Đặc biệt, ngày càng có nhiều cháu nhỏ mắc bệnh viêm phổi ở dạng mãn tính, rất khó điều trị vì chúng tôi cứ điều trị dứt và cho các cháu về nhà được vài hôm cháu lại tái phát...

Rời phòng khám, đi vòng quanh KCN Tằng Lỏong và vùng phụ cận là xã Xuân Giao, chúng tôi kinh ngạc khi quan sát thấy có hàng trăm hộ dân treo biển bán nhà, bán đất, bán cơ sở kinh doanh… Qua tìm hiểu chúng tôi biết, đại đa số các hộ dân treo biển bán nhà với mong muốn chuyển đi nơi khác sống vì cùng một lý do, ô nhiễm môi trường ở KCN Tằng Lỏong hiện nay đã vượt quá sức chịu đựng của họ.

Hàng trăm hộ dân quanh KCN Tăng Lỏong (Bảo Thắng, Lào Cai) treo biển bán nhà vì ô nhiễm môi trường

Tuy nhiên việc bán, hay cho thuê nhà ở quanh KCN Tằng Lỏong là không hề dễ dàng và nhiều hộ dân đang rơi vào cảnh “đi không được, ở không xong”. Đơn cử như trường hợp của bác Đào Thị Loan, thôn Tân Lợi, xã Xuân Giao ngậm ngùi chia sẻ: “Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất này, chưa bao giờ tôi có suy nghĩ bán nhà để chuyển đi nơi khác. Nhưng nay vì môi trường sống ô nhiễm cả không khí lẫn nguồn nước nên tôi đành phải treo biển bán để về Hà Nội ở với con trai. Tuy nhiên, tôi treo biển cả năm nay rồi không có ai hỏi mua cả”.

Trước hiện tượng hàng trăm hộ dân treo biển bán nhà, chính quyền cơ sở cũng chỉ có thể đưa ra giải pháp: Tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, trấn an tâm lý để người dân không bán tháo tài sản gây thiệt hại về kinh tế. Nhưng, nhà cửa và tài sản hợp pháp của người dân chỉ cần có đủ thủ tục pháp lý và có nhu cầu bán thì chính quyền cơ sở không thể không tạo điều kiện.

Ông Trân Ngọc Anh, Chủ tịch UBND thị trấn Tằng Lỏong lo lắng chia sẻ: Qua rà soát, trong bán kính 500 m quanh các nhà máy KCN Tằng Lỏong hiện này có hơn 500 hộ dân cần di dời đến nơi ở mới để giảm tác động ô nhiễm môi trường. Trong đó, có 200 hộ dân ở quanh bán kính 200 m với các nhà máy cần được di dời ngay. Điều này chính quyền cơ sở và cử tri Tằng Lỏong đã nhiều lần kiến nghị lên cấp trên nhưng chưa được giải quyết.

Tình trạng ô nhiễm môi trường ở KCN Tằng Lỏong còn tác động trực tiếp lên chính các công ty, doanh nghiệp có nhà máy sản xuất tại đây. Ông Nguyễn Quang Kỷ, Giám đốc Công ty TNHH Cơ Khí Đúc Tân Long, KCN Tằng Lỏong buồn phiền chia sẻ: “Công ty chúng tôi có vốn đầu tư, có mặt bằng để mở rộng nhà xưởng và có thị trường rộng lớn để tiêu thụ sản phẩm thế nhưng nhiều năm nay vẫn không thể mở rộng được được sản xuất chỉ vì một lý do, đó là môi trường ở KCN Tằng Lỏong ngày càng ô nhiễm khiến chúng tôi không thể thuyết phục được kỹ sư, thợ có tay nghề cao từ dưới xuôi lên đây làm việc, cho dù có trả lương cao, lên làm được 1 -3 tháng họ cũng bỏ về. Trong khi lao động địa phương thì chỉ có thể làm được các sản phẩm giản đơn…”

Ô nhiễm môi trường trong KCN Tằng Lỏong, Bảo Thắng (Lào Cai) đang ở mức “báo động đỏ”

Không phủ nhận sự nỗ lực của cơ quan chức năng và cộng đồng doanh nghiệp trong thời gian qua đã triển khai các giải pháp nhằm giảm giảm thiểu ô nhiễm môi trường ở KCN Tằng Lỏong.  Điều này có thể thấy qua việc di chuyển hàng chục hộ dân ở khu vực Khe Chom, Khe Khoang ra khỏi vùng ô nhiễm; xây dựng nhà máy xử lý nước thải tập trung; xử phát các đơn vị vi phạm Luật bảo vệ môi trường.  

Tuy nhiên, trước hiện tượng hàng trăm hộ dân treo biển bán nhà ở Tằng Lỏong hiện nay vì môi trường sống bị ô nhiễm, thiết nghĩ đã đến lúc các cấp các ngành và cộng đồng doanh nghiệp cần vào cuộc mạnh mẽ và trách nhiệm hơn nữa.

Ông Lê Ngọc Dương, Phó Giám Đốc Sở TN&MT Lào Cai thẳng thắn nói rằng: Do yếu tố lịch sử để lại nên việc giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường tại KCN Tằng Lỏong là hết sức khó khăn, phức tạp và không thể làm một sớm một chiều là xong. Không thể tiếp tục di dời các hộ dân vì làm như vậy chỉ giải quyết phần ngọn của vấn đề. Càng không thể ngay lập tức đóng cửa các nhà máy vì nó liên quan trực tiếp đến công ăn việc làm của hàng nghìn công nhân, phía sau họ là gia đình. Nhưng cũng cần có chế tài đủ mạnh để buộc các nhà máy phải đầu tư thay đổi dây truyền công nghệ sản xuất thân thiện hơn với môi trường và đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường. Đây là một trong những giải pháp tỉnh Lào Cai sẽ triển khai quyết liệt trong thời gian tới.

Theo suy nghĩ chủ quan của người viết, tình trạng ô nhiễm môi trường ở KCN Tằng Lỏong hiện nay đã vượt qua khả năng xử lý của địa phương, do đó, rất cần các bộ, nghành, trung ương tích cực vào cuộc tìm giải pháp để tháo gỡ. Cần nhấn mạnh rằng, KCN này nằm trên thượng nguồn sông Hồng, do đó, vấn đề ô nhiễm môi trường có thể tác động và để lại hệ luy cho sự phát triển kinh tế, xã hội của nhiều địa phương phía hạ lưu.

Bích Hợp