Nậm Mở Nọi du ký

Nậm Mở Nọi là cụm dân cư nhỏ nằm giữa hai khe núi của dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ, nơi giáp ranh giữa hai huyện Than Uyên của tỉnh Lai Châu và Mù Cang Chải của tỉnh Yên Bái. Nửa bên này thuộc Tà Mung - Than Uyên, nửa bên kia thuộc Chế Tạo - Mù Cang Chải. Cụm dân cư này thuộc về bản Nậm Mở của Tà Mung, nên gọi là Nậm Mở Nọi. Để đến được đây, bạn phải có đam mê du lịch mạo hiểm, bạn phải có lòng dũng cảm. Chỉ cần hai điều đó thôi, đủ để thiên nhiên trả cho bạn những khoảnh khắc tuyệt vời mà bạn không thể nào quên.

Điều kiện để đi Nậm Mở Nọi là trời phải nắng to ba ngày trở lên, khi đó đường mới đủ khô ráo để có thể di chuyển bằng xe máy tương đối an toàn, bởi nếu trời mưa, chỉ có cách duy nhất là đi bộ và bò lên, bò xuống núi. Vì vậy, để có chuyến đi này, tôi phải theo dõi thời tiết liên tục, chờ đợi và hy vọng xem thời tiết có ủng hộ không, cán bộ xã có ai đưa đi được không... Thật may mắn, cuối cùng tôi cũng thực hiện được kế hoạch chinh phục Nậm Mở Nọi.

Các bạn đoàn viên thanh niên xã Tà Mung đón tôi tại trung tâm xã. 9h sáng, đoàn bắt đầu di chuyển. 8 người, 4 xe máy. Con đường đi Nậm Mở Nọi từ trung tâm xã Tà Mung, qua cánh đồng đến bản Nậm Mở, rẽ xuống những chân ruộng bậc thang, thì nhỏ xíu, chỉ còn đi được một xe máy, trên đá sỏi khấp khểnh gồ ghề. Đầu tiên bạn sẽ phải xuống dốc liên tục để đến một khe suối nhỏ chảy ra từ Hoàng Liên Sơn. Từ khe suối đó sẽ là dốc liên tục. Con đường bé tẹo giữa rừng cây rậm rạp, chênh vênh leo lên Hoàng Liên Sơn, có nhiều chỗ dốc 45°, rất nhiều chỗ cua gập cánh khuỷu lên hoặc xuống... ngồi sau xe máy nhìn đường mà cũng phải nín thở...

Con đường đưa tôi đến Nậm Mở Nọi thật quá đỗi đặc biệt, nó thử thách sự kiên cường và sức mạnh của trái tim tôi. Có những chỗ bên này là rừng, dưới chân là vực... Nhìn ra chỉ thấy mênh mông là mây trắng hoặc những rừng cây bụi lúp xúp chạy xuống tận đáy khe sâu. Phía trước mặt là những dãy núi hiên ngang, sừng sững như những bức tường thành kiên cố, vững chãi, mây như bò lên từ đáy vực, chỉ nhìn lên mây và núi đã thấy con người thật nhỏ bé trước sự hùng vĩ của thiên nhiên.

Loài hoa gặp nhiều nhất trên đường là hoa mua. Những cây mua nở hoa tím biếc, trên các sườn núi cao dốc đứng hoặc các mỏm đồi thấp hơn, dù đất cằn cỗi nhưng cây mua vẫn kiên trì bám trụ, nở những bông hoa tím dịu dàng.

Đi qua những nương chè, chúng tôi tiếp tục lên cao để tiến sang Nậm Mở Nọi, vượt qua những vạt rừng bên phía Tà Mung, sang đất Mù Cang Chải rồi cứ thế xuống núi. Đúng là chúng tôi đang đi xuống khe núi bên kia của dãy Hoàng Liên Sơn. Trước mặt tôi là những sống núi vươn dài, dốc trên 40°, cảm giác chóng mặt và thách thức. Con đường ven sườn núi chênh vênh, hiểm trở, dẫn xuống phía chân núi thăm thẳm, nhìn muốn đứng tim. Bạn Bí thư Chi đoàn bản Hô Ta nói rằng "người ta đào đường bằng tay cô ạ, dùng cuốc, xẻng và xà beng, dân cả xã hỗ trợ nhau làm, khoảng hơn hai tháng thì xong".

Rồi men theo sườn núi, tuông qua dòng suối trong vắt, chúng tôi đi vào Nậm Mở Nọi. Từ rất xa đã nghe tiếng thác Nậm Mở Nọi reo ầm ầm và dòng nước trắng xóa lao từ độ cao trên 50m xuống. Những vách đá dựng đứng hai bên vực, có lẽ tuổi cũng cả triệu năm. Ngần ấy năm, thác reo đêm ngày không nghỉ, nước đem lại sự sống. Ơn rừng núi hùng vĩ và bí ẩn kia đã tạo ra dòng nước này, hiên ngang, ngạo nghễ khoe vẻ đẹp, một vẻ đẹp không thể chinh phục mà chỉ có thể lặng lẽ ngắm nhìn mà nhớ mãi...

Cá bống suối được xâu vào những chiếc xiên tre, nướng trên lửa. Gà mổ sẵn từ nhà cũng mang ra nướng, cơm và trái cây mang từ nhà theo, tất cả bày ra trên tảng đá phẳng ven suối, thế là đã có một bữa trưa thịnh soạn giữa rừng trong tiếng suối reo.

Chúng tôi vừa ăn cơm vừa nói chuyện về điểm bản này. Từ lâu khe núi Nậm Mở Nọi đã có người cư trú. Họ là người Mông của Tà Mung, Than Uyên lên khai thác đất rừng làm nương và làm ruộng, chăn nuôi. Nơi này có rừng, có suối, có những điều kiện cần thiết tối thiểu để con người sinh sống. Trong khe núi này chỉ có 6 hộ gia đình (có 47 nhân khẩu) nhưng cũng như một bản nhỏ của người Mông trên núi cao, quanh nhà đều có ao, vườn và chuồng trại, có cả một khoảng ruộng bậc thang khá rộng. Cuộc sống tự cung tự cấp khiến cho họ chủ động về mọi thứ. Xung quanh nhà có đủ các loài gia cầm như ngỗng, ngan, gà; trâu bò thì được thả ra rừng. Chiếc cổng đầu đường vào bản là để chặn không cho trâu bò ra khỏi khu vực rừng của bản. Những ngôi nhà nhỏ lợp gỗ thông và lợp tôn, khói bếp quanh năm nhuộm bồ hóng đen sì mái nhà. Những ngày xa, trước năm 2010, khi cán bộ xã Tà Mung phát hiện ra ở đây có một cụm dân cư, đã tìm cách đưa trẻ con ra lớp, nhưng con đường đến trường quá xa, tính bằng hai ngày đi bộ... không có đường nên ước mơ học chữ của lũ trẻ bị chặn lại. Bây giờ, trẻ con Nậm Mở Nọi đã được đi học, đã đi ở bán trú và người ốm đau đã được đi viện, những sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi ở đây bắt đầu được đến với người tiêu dùng.

Nói chuyện với chúng tôi về khả năng khai thác du lịch mạo hiểm, du lịch sinh thái của Nậm Mở Nọi, ông Hoàng Văn Thiết - Phó Bí thư Đảng ủy xã và ông Phùng Tiến Hưng - Chủ tịch UBND xã Tà Mung đều khẳng định mong muốn khai thác du lịch ở điểm bản này bởi cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và không khí trong lành. Nguồn nước lạnh tự nhiên rất hợp nuôi các loài cá nước lạnh như cá tầm, cá hồi. Tuy nhiên, trong tương lai, xã sẽ khai thác như thế nào lại là một vấn đề. Bởi theo Chủ tịch UBND xã Phùng Tiến Hưng: “Không phải đất của mình nên không phải thích mở đường thế nào cũng được, do đường đến Nậm Mở Nọi hiện không thuộc đất của Than Uyên. Đường sang vùng chè đã có trong kế hoạch, sẽ mở trong thời gian tới, còn đường sang các hộ dân thì hơi khó, vì thuộc đất Yên Bái, thuộc rừng bảo tồn”. Giờ chưa thể dựng cơ sở lưu trú cho khách du lịch tham gia các hoạt động phượt mạo hiểm hoặc du lịch sinh thái tại Nậm Mở Nọi nên tạm thời khách muốn lưu trú chỉ có cách là ở nhờ nhà dân hoặc ở lều trại cá nhân trên khu vực ruộng bậc thang ven suối.

Cần hai giờ đồng hồ để đi tới đây và hai giờ đồng hồ để trở về đến trung tâm xã, nhưng tôi sẽ không bao giờ quên chuyến đi này, một trải nghiệm đặc biệt kỳ thú, vừa choáng ngợp, vừa bất ngờ... Dù đã về nhà nhưng trong tôi còn nguyên hình ảnh, âm thanh của dòng thác trắng mạnh mẽ và hiên ngang. Tôi chợt nghĩ đến những bản Mông trên núi cao, đến những con người bám núi rừng tự nghìn đời, họ - những chàng trai núi, bí ẩn và vững chãi như rừng già, hiên ngang cuồn cuộn như dòng thác, những cô gái, trầm lắng và dịu dàng, tỉ mỉ và cần mẫn như những cây hoa mua nở tím bao mùa trên núi, mộc mạc mà rất đỗi kiên cường.

Trong mây gió Hoàng Liên Sơn đêm ngày lồng lộng, có một Nậm Mở Nọi nhỏ bé, xinh đẹp đang chờ bạn khám phá. Tôi sẽ còn quay trở lại, và bạn, có muốn khám phá Nậm Mở Nọi, cùng tôi?