Làm vườn cộng đồng: Sáng kiến để chống hạn

Con đường vào làng gập ghềnh và đầy cát. Tuy nhiên, đối với những người sống ở đây, con đường và cái nóng gay gắt là một phần của cuộc sống hàng ngày.

Nhiều việc để làm từ khu vườn - lý do ở lại

Nhiệt độ cao không ngăn được Foureyratou Saidou, một bà mẹ đơn thân có 4 con, chăm sóc khu vườn cộng đồng cạnh làng. Bà cho biết: “Trong khu vườn này, chúng tôi trồng và thu hoạch hành tây, cà chua, rau diếp và các loại rau khác mà chúng tôi ăn và có thể bán ở chợ địa phương. Trước đây, chúng tôi không có nhiều thứ để kiếm sống. Bây giờ chúng tôi làm và chúng tôi không muốn rời đi”.

Bà Saidou nằm trong số hàng nghìn nông dân được hưởng lợi từ chương trình phục hồi tích hợp của Chương trình Lương thực Thế giới (WFP), được triển khai gần một thập kỷ trước tại Niger và 4 quốc gia khác vùng Sahel - Burkina Faso, Chad, Mali và Mauritania.

Bà Saidou hiện là thành viên của một hội chợ chuyên bán sản phẩm dư thừa (phần người dân không sử dụng hết) của những khu vườn tại chợ địa phương.

Cơ quan lương thực của Liên Hợp Quốc cho biết lợi nhuận được đưa trở lại các khoản đầu tư ở cấp làng để cải thiện năng suất đất đai. Đây cũng là một trong nhiều ví dụ mà WFP đang liên kết tốt hơn giữa nông dân với thị trường và mở rộng lợi nhuận cũng như khả năng tiếp cận lương thực tổng thể của họ.

Trong khi nhiều người đàn ông đã rời những ngôi làng như Satara để tìm việc làm, thì bà Saidou giờ đây đã thấy lý do để ở lại. “Tôi đang làm việc để giúp đảm bảo tốt hơn cho sức khỏe của các con tôi và để chúng có cơ hội học tập cũng như ở lại làng. Tôi muốn khu vườn ngày càng rộng lớn hơn, giúp chúng tôi có nhiều hàng hơn để bán và có thêm thu nhập đầu tư cho gia đình và cộng đồng”.

Bà Saidou cũng nằm trong số hàng triệu phụ nữ nông dân trên khắp thế giới đang đặt nhiều hy vọng trước Ngày Thế giới chống sa mạc hóa và hạn hán, được tổ chức vào ngày 17/6 hàng năm. Khu vườn đầy lá của bà thể hiện một bước biến việc canh tác đất đai thành kế sinh nhai.

Hỗ trợ các ưu tiên quốc gia của chính phủ Niger và hợp tác với nhiều đối tác của Liên Hợp Quốc và phi chính phủ, sáng kiến của WFP bao gồm các lĩnh vực như cải tạo đất, đa dạng hóa sinh kế, bữa ăn học đường, can thiệp dinh dưỡng, cải thiện sản xuất nông nghiệp và tiếp cận thị trường.

Cho đến nay, nỗ lực này đang hỗ trợ 3 triệu người trên khắp khu vực Sahel, bao gồm 1,8 triệu người ở 2.000 ngôi làng ở Niger vào năm ngoái, chuẩn bị tốt hơn và phục hồi sau vô số cú sốc có mối liên hệ với nhau, bao gồm biến đổi khí hậu, suy thoái đất đai, giá cả tăng cao và xung đột.

Theo WFP, tại các khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi cuộc khủng hoảng lương thực đang diễn ra, 80% số làng được hưởng lợi từ các hoạt động phục hồi của WFP không cần hỗ trợ nhân đạo vào năm 2022. Điều đó có nghĩa là khoảng 500.000 người không cần hỗ trợ khẩn cấp, hoặc tiết kiệm khoảng 30 triệu USD.

Được triển khai trên toàn quốc, chương trình cũng thúc đẩy sự tham gia và trao quyền cho phụ nữ, tập trung mạnh vào các khu vực có tình trạng mất an ninh lương thực cao nhất có xu hướng đối mặt với xung đột hoặc tập trung đông người di tản, làm tăng nhu cầu về các nguồn lực khan hiếm.

Các sáng kiến bao gồm cải tạo đất, sử dụng các kỹ thuật sáng tạo như đào theo hình bán nguyệt để làm chậm và giữ lại dòng nước mưa, giúp cải thiện sự phát triển của cây trồng. Cho đến nay, hơn 233.000 ha đã được phục hồi kể từ khi khởi xướng sáng kiến vào năm 2014, WFP hiện đang có kế hoạch mở rộng sang các khu vực mới và trang bị cho nhiều người hơn những công cụ họ cần.

Công cụ để phát triển

WFP cho biết những nỗ lực như vậy là rất quan trọng, vì những phát hiện của chuyên gia mới được công bố cho thấy tình trạng mất an ninh lương thực cấp tính ở Sahel dự kiến sẽ đạt mức cao nhất trong 10 năm vào tháng 6. Tại Niger, các nghiên cứu dự đoán khoảng 3,3 triệu người sẽ bị đói trầm trọng trong mùa giáp hạt từ tháng 6 đến tháng 8, tăng từ 2,5 triệu người hiện nay.

Ông Jean-Noel Gentile, Giám đốc của WFP tại Quốc gia Niger cho biết: “Việc làm giảm những con số này không chỉ đòi hỏi các hành động ngắn hạn mà trên hết, các bên liên quan phải cùng nhau thực hiện những giải pháp mang tính biến đổi và bền vững hơn ở quy mô có tác động. Thông qua các dự án phục hồi tích hợp của chúng tôi, WFP cùng với chính phủ và các đối tác đang cùng nhau trao quyền cho những người dân dễ bị tổn thương để họ có những công cụ cần thiết để phát triển”.

WFP đã tăng cường các hoạt động phục hồi ở Niger, sau khi các kết quả cho thấy cơ quan này đã khôi phục tài nguyên thiên nhiên, tăng doanh thu từ trang trại, giảm di cư và xung đột về các nguồn tài nguyên khan hiếm, đồng thời cải thiện giáo dục và dinh dưỡng.

Ông Volli Carucci, người đứng đầu chương trình phục hồi của WFP cho biết: “Tất cả đều bắt đầu từ đất đai. Không có đất sản xuất thì không có sản xuất lương thực. Đất đai là điểm khởi đầu của các hệ thống lương thực bền vững mà các cộng đồng có thể tin cậy”.

Đó là trường hợp ở Satara, nơi một sáng kiến làm vườn cộng đồng do WFP hỗ trợ đã làm thay đổi vùng đất từng cằn cỗi.

Chẳng hạn, xung quanh làng Gaffati phía Đông Nam Niger, khoảng 300 người đang tham gia vào một dự án tái trồng rừng do WFP hỗ trợ. Họ thấy cây keo, cây bụi bản địa và cỏ làm thức ăn gia súc mọc lên trên khắp một khu vực cằn cỗi do hạn hán theo mùa, lũ lụt, chăn thả quá mức và các tập quán có hại khác.

Bà Alia Issaka, 40 tuổi, mẹ đơn thân của 8 người con, người đã đăng ký tham gia một chương trình dinh dưỡng dựa vào cộng đồng cho biết: “Tôi quyết tâm dạy cho những người phụ nữ khác tất cả những gì tôi học được trong những năm qua về cách nấu những bữa ăn lành mạnh và bổ dưỡng để nuôi con, cũng như cách chăm sóc bản thân khi làm mẹ”.

Bà Issaka cũng là người đứng đầu một hiệp hội phụ nữ địa phương. Bà cho biết: “Trở thành một hình mẫu cho cộng đồng không phải là một công việc dễ dàng. Tuy nhiên, tôi cảm thấy có trách nhiệm, để nhiều phụ nữ có thể tham gia vào việc ra quyết định và cải thiện sức khỏe của gia đình họ”.