Làm rõ mối liên hệ giữa mưa lớn và hệ hô hấp

Mối liên hệ rõ rệt

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra mối liên hệ giữa tỷ lệ tử vong do hô hấp và mưa cực đoan ở 30 thành phố trên khắp Đông Á và phát hiện lượng mưa với cường độ dự kiến cứ 5 và 10 năm một lần sẽ có liên quan đáng kể với nguy cơ tử vong do các bệnh về đường hô hấp tăng lên so với những ngày không có lượng mưa lớn. Trong đó, mối liên hệ mạnh nhất với bệnh hen suyễn, tiếp theo là bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và không có mối liên quan đáng kể nào với bệnh viêm phổi.

Tại Nhật Bản, nghiên cứu tại các thành phố như: Sapporo, Sendai, Tokyo, Nagoya, Osaka, Kitakyushu và Fukuoka đã phát hiện đối với những trận mưa với cường độ dự kiến cứ 5 năm một lần, có khoảng 3,08 - 5,38 ca tử vong do hô hấp trên 10.000 người từ năm 1980 - 2020. Nghiên cứu này không tính đến tác động của mưa lớn đối với sức khỏe hô hấp mà không gây tử vong.

Ông Cheng He - nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại viện nghiên cứu y tế Helmholtz Munich (Đức), tác giả chính của nghiên cứu trên cho biết: “Chúng tôi đã tìm thấy mối liên hệ đáng kể giữa các đợt mưa cực đoan và tỷ lệ tử vong do hô hấp ở các thành phố này của Nhật Bản và ảnh hưởng của nó có thể kéo dài hơn 3 - 4 ngày”.

Kết quả tương tự về tỷ lệ tử vong cũng được tìm thấy ở các thành phố ở Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc. Theo các nhà nghiên cứu, nguy cơ tử vong do hô hấp rất rõ rệt đối với những người từ 65 tuổi trở lên, mối lo ngại lớn đối với Nhật Bản do dân số già đi.

Theo Cơ quan Khí tượng Nhật Bản, vào năm 2020, tần suất mưa xối xả từ vùng mưa tuyến tính cao gấp 2,2 lần so với 45 năm trước đó và biến đổi khí hậu là nguyên nhân.

Một nghiên cứu do Đại học Tsukuba dẫn đầu cho thấy, Nhật Bản cũng phải đối mặt với mối đe dọa từ “các dòng sông trong khí quyển”. Do biến đổi khí hậu, những hành lang chứa hơi ẩm tập trung trong khí quyển dự kiến sẽ mang lại lượng mưa kỷ lục, đặc biệt là sườn Tây Nam của dãy Alps Nhật Bản. Các dòng sông khí quyển có thể đóng vai trò trong việc hình thành các vùng mưa tuyến tính, có liên quan đến mưa cực lớn ở Hiroshima năm 2014, miền Tây Nhật Bản năm 2018 và Tohoku vào tháng 8/2022.

Tăng cường giáo dục về rủi ro do mưa lớn

Mặc dù các nhà khoa học đã bắt đầu quan sát thấy mối liên quan giữa mưa cực đoan và sức khỏe hô hấp, nhưng cơ chế sinh học thực sự liên kết cả hai vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy vậy, các nhà nghiên cứu đã tìm ra được một số lời giải thích có thể chấp nhận được: áp suất khí quyển giảm đột ngột; biến động nhiệt độ lớn trong ngày khi xảy ra lượng mưa cực lớn; sự trùng hợp của giông bão và lượng phấn hoa cao; ô nhiễm nước uống và thực phẩm; tình trạng mất điện làm gián đoạn việc sử dụng các thiết bị quan trọng như máy thở.

Độ ẩm tăng cao cũng có thể thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc, cũng như làm co các mao mạch ở đường hô hấp trên. Trường hợp mưa nhẹ thực sự có thể làm giảm số lượng phấn hoa, thì mưa lớn có thể gây ra sự gia tăng bằng cách phá vỡ các khối phấn hoa thành các hạt nhỏ hơn, cho phép chúng phân tán. Sự hình thành của giông bão có thể cuốn các hạt lên mây và sau khi chúng hấp thụ nước, chúng phồng lên và vỡ tung.

Kết quả theo dõi bằng chứng từ những người mắc bệnh hen suyễn cho thấy một số người trong số họ bị lên cơn do giông bão, một cơn bão như vậy ở Melbourne năm 2016 đã khiến tỷ lệ nhập viện liên quan đến hen suyễn tăng 672%.

Đối với giáo sư He, những nghiên cứu tương tự như của ông nhấn mạnh sự cần thiết của hệ thống chăm sóc sức khỏe trong việc đưa dự báo thời tiết vào kế hoạch của họ và tầm quan trọng của công việc ở cấp cộng đồng nhằm giáo dục những người dễ bị tổn thương về những rủi ro do mưa và lũ lụt cực đoan gây ra.