Kinh nghiệm quốc tế và hàm ý cho Việt Nam trong thực hiện chính sách BHXH

Chia sẻ tại hội thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn cho hay, Luật BHXH sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Theo ông Hùng, Luật BHXH mới này có nhiều thay đổi tích cực theo hướng: mở rộng đối tượng tham gia; gia tăng quyền, lợi ích thụ hưởng chính sách để động viên, thu hút người tham gia BHXH, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người dân.

Cạnh đó, khắc phục về cơ bản vướng mắc, bất cập từ thực tiễn triển khai thực hiện Luật BHXH hiện hành; tăng cường chế tài xử lý các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Với những quy định mới trong Luật BHXH 2024, ông Yasser El. Gammal, Giám đốc ngành An sinh xã hội và Việc làm khu vực Châu Á và Thái Bình Dương nhìn nhận, đây thực sự là một thành tựu vì thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc tiếp tục củng cố và mở rộng hệ thống BHXH.

“Luật sửa đổi mang lại sự thay đổi, tiến bộ đáng kể trong các lĩnh vực then chốt như: lương hưu, bao phủ BHXH, rút BHXH một lần, hội nhập quốc tế, tăng phạm vi bao phủ và mức độ đầy đủ của các phúc lợi an sinh xã hội khác nhau; đồng thời đưa chúng đến gần hơn với các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế hiệu quả nhất”, ông Yasser nhấn mạnh.

Theo ông Yasser, dù Việt Nam có thành tích tăng trưởng ấn tượng trong những năm qua nhưng tỷ lệ lao động trong khu vực phi chính thức vẫn ở mức cao.

Nhìn chung, khoảng 76% tổng số lao động vẫn làm việc trong khu vực phi chính thức và trong số đó, chỉ có 1,9 triệu lao động phi chính thức, chỉ chiếm 5% tổng lực lượng lao động, tham gia BHXH tự nguyện vào năm 2023.

Vị chuyên gia này lưu ý, Việt Nam đang ở điểm bùng phát về nhân khẩu học, cùng với tốc độ già hóa dân số nhanh. Tỷ lệ người cao tuổi trong dân số (65 tuổi trở lên) sẽ tăng từ 7% lên 15% vào năm 2035.

Điều này đặt ra những thách thức lớn cho hệ thống BHXH nếu phần lớn trong số họ không được nằm trong “lưới an sinh”.

“Hội nghị hôm nay nhấn mạnh hai xu hướng lớn và thảo luận về tiềm năng mở rộng hệ thống BHXH cho những người lao động thuộc khu vực phi chính thức. Chúng tôi sẽ lắng nghe đại diện của các quốc gia từng trải qua những thách thức này, qua đó đưa ra các sáng kiến để hoàn thiện và mở rộng phạm vi bao phủ một cách an toàn, hiệu quả”, ông Yasser nói.

Tại hội thảo, các chuyên gia trong và ngoài nước đã chia sẻ về những cải cách cơ bản trong Luật BHXH 2024; Kết quả, thách thức trong triển khai BHXH tự nguyện, và kế hoạch mở rộng độ bao phủ tại Việt Nam; Già hoá dân số, tình trạng chính thức và vai trò của chương trình an sinh xã hội.

Kinh nghiệm ở các quốc gia có độ bao phủ mở rộng như Hàn Quốc; Trung Quốc; BHXH cho người lao động ở Malaysia; Thái Lan; Ấn Độ; những tác động của việc hỗ trợ mức đóng đến việc mở rộng phạm vi người tham gia; nâng cao hiệu quả triển khai chương trình BHXH tự nguyện…cũng được trao đổi tại hội thảo.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn cho hay, các tham luận, ý kiến góp ý của các tổ chức quốc tế, chuyên gia đều rất có giá trị thực tiễn với BHXH Việt Nam trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH nói riêng và hệ thống an sinh xã hội nói chung.

Từ những nghiên cứu, bài học kinh nghiệm trên thế giới, BHXH Việt Nam có thêm những giải pháp, kế hoạch để phát triển tốt hơn nữa hệ thống BHXH, đồng thời có những kịch bản cụ thể nhằm ứng phó với những khó khăn, thách thức trong thời gian tới, theo ông Lê Hùng Sơn.