Khẩn trương hoàn thiện và đưa vào hoạt động Hệ thống giám sát tài nguyên nước thời gian thực

Tham dự cuộc họp có đại diện lãnh đạo Vụ Kế hoạch – Tài chính, Cục Quản lý Tài nguyên nước, Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia và các đơn vị liên quan.

Ông Châu Trần Vĩnh – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Tài nguyên nước cho biết: Thực hiện Quyết định số 3172/QĐ-BTNMT ngày 13 tháng 12 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc phê duyệt nội dung, dự toán kinh phí dự án “Xây dựng hệ thống theo dõi và quản lý diễn biến nguồn nước mặt, nước dưới đất và hoạt động khai thác, sử dụng nước, xả thải vào nguồn nước phục vụ giám sát việc tuân thủ giấy phép tài nguyên nước và công tác chỉ đạo điều hành”, theo đó, Cục Quản lý tài nguyên nước và Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường được giao triển khai dự án này. Thời gian thực hiện Dự án từ 2018 -2020.

Mục tiêu của Dự án nhằm xây dựng được một hệ thống thông tin theo dõi, giám sát khai thác, sử dụng và xả nước thải vào nguồn nước đảm bảo: Kết nối được với các công trình khai thác, sử dụng nước mặt; công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất và các công trình xả nước thải vào nguồn nước thuộc các đối tượng mà Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép.

Theo ông Châu Trần Vĩnh, đây cũng là hệ thống chuẩn để các hệ thống dữ liệu về quản lý cấp phép khai thác, sử dụng nước và xả nước thải vào nguồn nước của 63 tỉnh/thành phố kết nối, chia sẻ thông tin, dữ liệu; Liên kết được với hệ thống dữ liệu hiện có về quan trắc lưu lượng, mực nước, chất lượng nước của các hồ chứa thủy lợi, thủy điện thuộc quy trình vận hành liên hồ chứa đã ban hành; hệ thống quan trắc tài nguyên nước của Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia và hệ thống dữ liệu quan trắc thủy văn của Tổng cục Khí tượng Thủy văn.

Hệ thống cũng cập nhật trực tuyến liên tục hoặc thủ công các thông tin, dữ liệu vào hệ thống: lưu lượng, mực nước, chất lượng nước và hình ảnh. Cập nhật các thông tin quy định về lưu lượng, mực nước, chất lượng nước trong giấy phép. Giám sát, cảnh báo kịp thời việc tuân thủ các quy định của giấy phép tài nguyên nước; theo dõi diến biến nguồn nước sông, suối và các tầng chứa nước được quan trắc.

Theo ông Châu Trần Vĩnh, để đạt được các mục tiêu trên, Dự án sẽ tiến hành xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ theo dõi, giám sát và quản lý các hoạt động khai thác, sử dụng nước, xả thải vào nguồn nước; Xây dựng được phần mềm phục vụ theo dõi, giám sát và quản lý các hoạt động khai thác, sử dụng nước, xả thải vào nguồn nước.

Phạm vi, đối tượng của dự án là các công trình khai thác sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước thuộc phạm vi cấp phép; Mạng lưới trạm quan trắc tài nguyên nước của Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia; Các trạm quan trắc thủy văn của Tổng cục Khí tượng Thủy văn.

Đại diện Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường cho biết: Sau khi Dự án được phê duyệt, Cục đã phối hợp với Cục Quản lý Tài nguyên nước triển khai Dự án theo đúng tiến độ. Trong quá trình xây dựng, Hệ thống giám sát đã được kết nối thử nghiệm tới trạm quan trắc tài nguyên nước thuộc dự án giám sát nước xuyên biên giới; các công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất: Cấp nước Sài Đồng - Gia Lâm; Công ty cấp nước Cà Mau và các công trình xả nước thải vào nguồn nước: KCN Quang Minh. Đại diện Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường cũng nêu những khó khăn vướng mắc mong được tháo gỡ để Dự án sớm hoàn thành và đi vào hoạt động.

Đó là, các đơn vị triển khai Dự án đang gặp một số khó khăn trong việc kết nối tới hơn 1.000 camera tại các đơn vị khai thác sử dụng tài nguyên nước và xả nước thải dẫn đến Hệ thống hạ tầng CNTT hiện tại của Bộ không thể đáp ứng. Việc kết nối tới các trạm quan trắc đã đầu tư có nhiều chuẩn khác nhau, phương pháp quan trắc, đo đạc khác nhau (tự động, bán tự động, không tự động); phương thức truyền dữ liệu không đồng bộ, thống nhất, do đó cần giải pháp tổng thể mới có thể đáp ứng hiện trạng, cũng như mở rộng về sau.

Việc yêu cầu các đơn vị khai thác sử dụng tài nguyên nước truyền dữ liệu về hệ thống thử nghiệm theo quy định tại Thông tư 47/2017/TT-BTNMT về quan trắc, giám sát tài nguyên nước chưa đạt yêu cầu do thời hạn cho phép tối đa để kết nối hệ thống là 31/12/2019, do đó các đầu mối truyền dữ liệu chưa nhiều để đơn vị thực hiện xem xét, đánh giá điều chỉnh phương án kỹ thuật cho phù hợp với tình hình thực tế đã thực hiện tại các cơ sở khai thác.

Đó là chưa kể, việc giám sát xả nước thải vào nguồn nước, hạ tầng công nghệ thông tin của nhiều Sở TN&MT chưa đáp ứng được yêu cầu, cần được đầu tư, do vậy việc đồng bộ hệ thống dữ liệu từ địa phương tới hệ thống giám sát Trung ương chưa thống nhất, đồng bộ.

Đại diện Cục CNTT&DLTNMT cũng đề xuất lãnh đạo Bộ xem xét điều chỉnh dự án trên cơ sở điều chỉnh các giải pháp kỹ thuật và một số nội dung thực hiện phù hợp. Hệ thống cần xây dựng theo hướng giám sát có lộ trình, ưu tiên các tiêu chí giám sát đối với các chỉ số giám sát tự động sau đó đến các tiêu chí bán tự động và thủ công; tập trung vào các chức năng thu thập, cập nhật, quản lý, phân tích, cảnh báo và công bố dữ liệu giám sát tài nguyên nước; chiết xuất các báo cáo theo Thông tư 31/2018/TT-BTNMT và các báo cáo khác theo quy định.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành ghi nhận kiến nghị đề xuất và chỉ đạo hướng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Thứ trưởng chỉ đạo Cục Quản lý Tài nguyên nước, Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường, Tổng cục KTTV cùng rà soát, trao đổi, thống nhất về cơ sở dữ liệu. Theo Thứ trưởng, trong bộ cơ sở dữ liệu này có những dữ liệu trước đây lĩnh vực khí tượng thủy văn đã làm như các trạm đo mưa, đo mực nước. Những dữ liệu này có thể dùng cho việc điều hành liên hồ chứa trên lưu vực sông. Thứ trưởng Lê Công Thành đề nghị các đơn vị khẩn trương hoàn thành Dự án, mục tiêu đến 31/12/2019 các doanh nghiệp chuyển dữ liệu theo Thông tư 47 và bắt đầu hoạt động từ 1/1/2020.